Roli i Menaxherëve në ekonominë e diturisë

Ekonomia botërore shekujve të fundit është duke kaluar nëpër etapa të ndryshme. Revolucioni industrial do të shënonte një kthesë drastike në ecurinë e ekonomisë globale. Për më tej zbulimi i mikroprocesorit gjatë viteve të shtatëdhjeta të shekullit të kaluar i hapë rrugën teknologjisë informatike. Punëtorët më atraktivë në tregun e punës ishin pikërisht ata të cilët posedonin njohuri nga lëmi i teknologjisë informatike.
Për momentin trendi i zhvillimit të ngjarjeve në ekonominë globale shkon në drejtim të theksimit të rëndësisë së diturisë në ekonomi. Deri sa në ekonominë tradicionale deri te vlera e shtuar arrihej me kombinimin e tre faktorëve kryesorë, kapitalit, punës dhe lëndës së parë, aktualisht në ekonominë e diturisë faktor kritik në shtimin e vlerës është aftësia që mbi baza kontinuele të gjenerohet dhe të aplikohet dituria.
Rëndësia e resurseve fizike sa vjen e zvogëlohet. Kapitali intelektual shndërrohet në faktorë primar në përfitimin dhe ruajtjen e aftësive konkurruese të organizatës në tregun dinamik.
Pra, në ekonominë e diturisë resursi kryesore për organizatën paraqitet punëtori i ditur. Në favor të kësaj shkon edhe fakti që organizatat me rastin e shitjes së tyre vlejnë me tepër se që paraqitet në kontabilitetin e ndërmarrjes. Dhe kjo vjen si rezultat i personelit të ditur, vlerat e të cilit kontabiliteti dështon t'i regjistrojë në bilancin e organizatës.
Njëherit ky grup i fuqisë punëtore sipas të dhënave të OECD që vlejnë për ShBA dhe vendet e BE është grupi më i kërkuar në tregun e punës dhe njëkohësisht është duke përjetuar ngritjen më të madhe në punësim.
Të gjitha këto trende dhe ndryshime të shpeshta në ekonominë globale imponojnë ndryshime edhe në fushën e menaxhimit në organizatë Gjatë diskutimit të mëposhtëm do të ofrohen përgjigjet e mundshme në pyetjen se cili do të duhej të ishte roli i menaxhmentit dhe i menaxherëve ne ekonominë e diturisë.
Tradicionalisht funksionet kryesore të menaxhmenti janë: planifikimi, organizimi, personeli, udhëheqja, dhe kontrolli. Përkundër faktit që këto funksione të menaxhmentit vazhdojnë të qëndrojnë, menaxherët duhet të jenë të vetëdijshëm lidhur me rëndësinë e diturisë për organizatën. Këtu buron edhe roli i ri i menaxherëve në ekonominë e diturisë. Këta të fundit duhet të krijojnë ambient të tillë në ndërmarrje i cili nxit krijimin e diturisë në mesin e punëtorëve. Kjo nënkupton edhe ndryshime në funksionet e deritanishme. Këto ndryshime supozohet që do të reflektohen së tepërmi në dy funksionet e menaxhmentit: në personel dhe në kontrollit.

Personeli

Pasi që personeli në ekonominë e diturisë konsiderohet resursi kryesor, ndryshimet më të mëdha pritet të reflektohen pikërisht në këtë fushë. Çdo ditë e më shumë flitet për zhvillimin e resurseve humane në krahasim me menaxhimin e tyre.
Koncepti i zhvillimit të resurseve humane është konform me ecuritë në ekonominë e diturisë. Këtu roli i menaxherit shihet në dizajnimin e një vendi të tillë pune në të cilin do të krijoheshin parakushte për përmirësimin dhe krijimin e diturive të reja.
Pra, theksi bie më shumë në të mësuarit në vendin e punës se sa në trajnimet e ndryshme që shumë here tregohen jo rezultative dhe të shtrenjta. Funksion i ri i menaxherit do të rezultonte në ngritjen e kapaciteteve të gjithëmbarshme humane që si efekt përfundimtar do të kishte forcimin e aftësive konkurruese të organizatës. Për më tej menaxherët duhet të gjejnë forma adekuate të motivimit që do ti nxitnin punëtorët në marrjen e përgjegjësive në vend se ato të delegohen nga nivelet më të larta menaxheriale.
Nga njëra anë kjo do të nxiste kreativitetin e punëtorëve ndërsa në anën tjetër menaxherëve do t'ju hapej mundësia që të merreshin me çështje më strategjike.

Kontrolli

Funksioni i kontrollit në ekonominë e diturisë relativizohet dukshëm. Nevoja për kontroll permanent zhduket. Punëtori i ditur supozohet se është i vetëdijshëm për kompleksitetin e detyrës së marrë. Në këtë faze, më shumë paraqitet domosdoshmëria për dhënien e feedbackut dhe në dialog kontinuel me punëtorët lidhur me problemet që mund të rrjedhin nga detyrat e marra. Menaxheri duhet t’i mundësojë fleksibilitet të mjaftueshëm punëtorit në mënyrë që ky i fundit të ketë hapësirë të mjaftueshme për të aplikuar të gjithë kreativitetin e tij në kuadër së detyrës së parashtruar.
Rrjedhimisht menaxheri duhet të transferohet nga një krahasues i outputeve të planifikuara dhe atyre të realizuara në një orientues dhe lehtësues të punës së punëtorit.
E tërë kjo që u tha më lartë gjen aplikim në organizatat e orientuara në krijimin e produkteve që në vete përmbajnë më shumë dituri dhe informata se sa materiale fizike. Organizata të tilla vështirë se mund të gjinden në Kosovë, ku në të shumtën e rasteve ende punohet mbi baza të menaxhmentit klasik.
Prandaj për dikë faktet dhe supozimet që u theksuan më lartë mund të tingëllojnë në mënyrë shumë abstrakte. Sidoqoftë, ekonomia botërore sa vjen e më tepër integrohet. Andaj edhe Kosova në një të ardhme jo shumë të largët do të jetë pjesë e ekonomisë së diturisë.
Prandaj le të shërbejë ky artikull i shkurtë vetëm si një sinjal në këtë drejtim.