Gazeta Rimekembja

AVOKAT MALINDI RIKTHEHET TEK OBSESIONET GREKOFILE

Avokat Ilir Malindi sapo ka botuar librin “Lufta ime”, me
një titull që mund të ishte i përshtatshëm për librin e
gjeneralit Uesli Klark për kohën që drejtoi operacionet
ajorore të NATO-s në Kosovë, por jo për engledisjet e Ilir
Malindit. Megjithatë është e drejta e tij ta fryjë deri sa
të çahet tullumbacen e heroizmave që paska bërë që më shumë
ngjajnë me historira të sajuara detektive.
Po merrem pak me këtë libër, sepse Iliri ndër të tjera ka
shkruar se librin e tij të mëparshëm “Kosova është e imja”
e paskan adhuruar shumë lexues, madje i paska kushtuar një
shkrim të gjërë edhe “juristi e shkrimtari i nderuar Shpend
Topallaj” dhe “Vetë i madhi Ismail Kadare e ka përshëndetur
këtë libër të përmasave kombëtare si dhe shumë të tjerë
(fq.10). Iliri nuk e sqaron si duhet nëse është Kadareja që
e ka qujtuar “libër të përmasave kombëtare” veprën e
Malindit “Kosova është e imja”, apo është Iliri që ka qejf
ta interpretojë kështu mendimin e Kadaresë. Por fundja pse
t’i vemë rëndësi kësaj kur kemi mendimin se me ato gafa që
bën Kadareja në trajtimin e çështjes kombëtare shqiptare, e
me ato poshtërsira që bëri në komentet e tij për trazirat
në Kosovë më 17-18 mars 2004 nuk është e habitëshme që
vepra e Malindit “Kosova ështe imja” t’i ketë pëlqyer aq
shumë.
Kurse mua më është dukur, qysh kur e lexova për herë të
parë dhe më shumë tani që Malindi po e merr në mbrojte mbas
kritikave që i janë bërë, një nga librat më të ndyrë që kam
lexuar, pavarësisht nga titulli, sepse përmbajtja e këtij
libri është një hymnizim e hyjnizim i Greqisë, i kombit
grek dhe i politikës antishqiptare të Greqisë. Pasi ka vënë
si mburojë para gjoksit e si maskë para surratit vlerësimet
e Shpend Topallajt që për mua nuk kanë ndonjë vlerë dhe të
vetë Ismail Kadaresë Iliri ka hedhur shigjetat kundër meje
më fjalitë: “ I vetmi njeri që ka vjellë vrer, gjoja nën
petkun e atdhetarit do të ishte një diplomat i dështuar
komunist, Abdi Baleta, i cili në fletushkën e tij
“Rimëkëmbja” si dhe në një libër të dalë tani së fundi më
sulmonte padrejtësisht me keqdashje dhe është krejtësisht i
painformuar me realitetin e atyre veprimeve që unë kam bërë
për çështjen kombëtare. Ky bashkëpunëtor i Sigurimit të
shtetit siç është akuzuar nga PD me pseudonimin”Stilografi”
nuk ka punuar kurrë për të mirën e kombit dhe të atdheut,
ai ka qenë një vegël e bindur e Sigurimit dhe në Nju Jork
ka bërë një punë të madhe antikombëtare, duke spiunuar dhe
shkatërruar shumë lëvizje kombëtare, të cilat luftonin për
vendosjen e demokracisë në Shqipëri. Ai me sa kuptoj i
shërben fondamentalizmit islamik, detyrë të cilën po e
kryen për mrekulli për të përcarë lëvizjen kombëtare të
shqiptarëve kudo ku janë. Unë nuk jam nxënës i tij dhe të
veproja sipas udhëzimeve të zotit Baleta për të cilin kam
pasur respekt kur luftonim bashkë në orët e para për
demokraci në vitin 1990. Ai shtrembëron faktet dhe bën
interpretime pa kuptim sipas oreksit të tij “baletian”.
Besoj se ai duhet të ndryshojë dhe të punojë sinqerisht jo
për ego vetiake, por për të mirën e të gjithë shqiptarëve”.
Patetiku Ilir Malindi në fjalitë e mësipërme nuk ka fshehur
dot se kujt i shërben dhe me kë është në një vijë politike
dhe agjeturore. Unë kurrë nuk kam pasur respekt për të ,
sepse nuk e kam njohur deri kur lexova një libër të tij të
pështirë. Ai e braktisi shumë shpejt Shqipërinë për t’u
bërë i birësuar i Greqisë dhe rikthimi i tij në Shqipëri më
shumë të bën të dyshosh për misionin e tij të ri se për
zhgënjimin e tij nga grekët. Përsa i përket atdhetarisë që
pretendon është fyerje për këtë fjalë që ta përdorë si
maskë një njeri që ka braktisur Shqipërinë në kohë
zhvillimesh të vrullshme për të shkuar të stëvitej në Greqi
si të bindte shqiptarët se duhet ta duan Greqinë si veten e
tyre. Nuk e kam pasur ndonjëherë dhe nuk kam dashur kurrë
ta kem nxënës se nxënës të tillë e turpërojnë mësuesin e
tyre nëse është fjalë për mësime të mbara. Se çfarë ka bërë
Ilir Malindi nëpërmjet punëve të tij agjenturore për kombin
shqiptar sigurisht që nuk e di, sepse s’jam marrë me këtë
çështje, por di atë që ka bërë Ilir Mlindi kundër kombit
shqiptar me librin “Kosova është e imja”, që përmban
mesazhin “Shqipëria duhet të jetë e Greqisë”. I pëlqen apo
jo Malindit unë bëj intepretimin tim për atë libër dhe nuk
e çaj fare kokën se i paska pëlqyer Ismail Kadaresë.
Kush ka lexuar serinë e shkrimeve të mia
“Kundërshpifografi”, të botuar gjatë vitit 2002 në
“Rimëkëmbja, një pjesë e të cilës është përfshirë në librin
prej 500 faqesh me të njëjtin titull botuar në vitin 2005,
nuk ka nevojë t’ia them unë në këtë shkrim për të kuptuar
se pjesa e cituar më sipër nga libri i Ilir Malindit është
një kopjim “pup këtu e pup atje” nga palolibri i botuar në
dhjetor 2001 me emrin e Kastriot Myftarajt,
“Nacional-islamizmi islamik, Baleta e Feraj”. Malindi tani
është thjesht një kopje e zhubravitur e Myftarajt të vitit
2001.
Në ”Kundërshpifografi” kam shtjelluar hollësisht se ku e
kanë burimin, kur janë lëshuar për herë të parë dhe nga
kush, sa e si janë përsëritur e nga kush të gjitha ato
akuzat e stërkonsumuara që i ka përsëritur edhe një hërë
Ilir Malindi. Ky Iliri e pohon se është në dijeni të
shkrimeve dhe të librit tim “Kundërshpifografi” dhe
përderisa pësërit të njëjtat marrëzira që unë tashmë i kam
bërë fërtele me fakte e arsyetime të pakundërshtueshme,
tregon se ai ose ka mangësi të theksuara intelektuale për
të kuptuar gjërat si janë, ose ka verbëri antishqiptare sa
bën të vetat gafat e marrëzitë e thëna nga të tjerë para
tij që unë i kam hedhur poshtë, ose pastaj ata që
urdhërojnë vrasës me pagesë në publicistikë si Kastriot
Myftaraj kësaj herë kanë përdorur Ilir Malindin, sepse edhe
ky e ka lakun në qafë e nuk u bën dot naze.
Është shumë e vërtetë që unë ka kam shkruar shumë ashpër
dhe me indinjatë të thellë kundër grekofilisë paranojake
dhe një dashurie patologjike për gjithçka greke që kam vënë
re në librin e Ilir Malindit “Kosova është e imja”. Nuk po
përsëris se çfarë kam shkruar sepse do të jetë më mirë ta
ribotoj atë që është shkruar për ata që nuk e kanë lexuar,
ose u ka dalë nga mendja. Malindi ka spekuluar duke
përdorur për librin e tij titullin “Kosova është e imja”.
Ka përdorur Kosovën si maskë për të hedhur për publikun
shqiptar helmin e tij grekofil e grekoservil. Atij
palolibri, edhe pse ka në faqet e tij përmallime e
përbetime për Kosovën, që nga Greqia ku kulloste mirë Iliri
në kohën kur e shkuante, i përshtatej një titull tjetër
“Ilir Malindi është kokë e këmbë i Greqisë”.
Në qoftë se ka pasur vëllezër kosovarë që e kanë ngrënë
mashtrimin e Ilir Malindit se i digjej zemra fort për
Kosovën në kohën që ai këndonte himne për Greqinë e për
grekët më vjen keq, por është faji i tyre nëse janë
mashtruar gjatë. Në qoftë se nga këta vëllzër kosovarë ka
që janë mahnitur me kosovarizmin e Ilir Malindit më vjen
edhe më keq. Në qoftë se midis tyre ka që vazhdojnë të bien
në lojën e Ilir Malindit atëherë mirë t’u bëhet , siç u
është bërë mirë atyre vëllezërve nga Kosova që kanë rënë në
grackat e Idajet e Beqirit e të ndonjë tjetri.
Me Ilir Malindin asnjë herë nuk kam qenë bashkëluftëtar i
njohur, mund të ketë ndodhur që secili për hesap të tij ka
punuar në lëvizjen demokratike. E kam parë për herë të parë
kur kemi shkuar për një miting të PD-së në Skrapar në
fillimet e lëvizjes kur disa skraparllinj iu drejtuan si me
përbuzje. Pastaj jam njohur me të duke lexuar librin e tij
që vërtetë të ngre nervat me atë dashuri të madhe që shpreh
për Greqinë dhe me falsifikimet që i bën historisë së
marrëdhënieve midis shqiptarëve e grekëve. Disa vite pasi
kisha kritikuar librin e tij jam takuar me të dy herë
rastësisht. Një herë në vitin 2002 në një zyrë të gjykatës
së Tiraëns ku secili kishte shkuar për punën e tij.

Këtë
takim e mban mend mirë dhe kolegu im Frederik Ruço. Gjatë
këtij takimi Ilir Malindi jo vetëm nuk më ka shprehur
pakënaqësi për krirtikën që i kisha bërë unë librit të tij
por më lutej ta mirëkuptoja pse kishte shkruar ashtu
atëherë kur ndodhej në Greqi, më siguronte se shumë mendime
i ka ndryshuar, më thoshte se do ta përpunote librin për ta
sjellë në përputhje me realitetet e të vërtetën. Më erdhi
mirë. Madje më vonë kur pashë në shtyp një shkrim të
Malindit në një frymë reflektimi nuk kam nguruar ta
përshëndes publikisht në gazetë dhe të uroj që edhe të
tjerë të dalldisur pas grekofilisë të veprojnë kështu.
Kurse tani që Iliri mbron me vendosmëri variantin e librit
që kisha kritikuar unë më lehtëson nga një farë ndjenje
pishmani se mos isha nxituar në kritikën time. Tani jam
shumë më i lumtur që e kam bërë atë kritikë dhe tani e
tutje sa herë të trajtoj temën e armiqësisë greke ndaj
shqiptarëve grekofilinë paranojake të Ilir Malindit do ta
marr si shembullin e parë ilustrues.
Herën e dytë Malindin e kam takuar tek kioska ku blej
shtypin e ditës në rrugën „Myslym Shyri“. Ishte bashkë me
një kolegun e tij avokat. Edhe kësaj herë ishte „Ilir i
reformuar“. Prandaj u habita pakëz kur pashë çfarë ka
shkruar në librin „Lufta ime“, sepse tashmë e tregon veten
para meje që i di këto fakte si „Ilir i rikthyer në
paranojën grekofile“. Është maskuar me hile në dy rastet
kur paraqitej si „Ilir i reformuar“, siç u maskua Kastriot
Myftaraj kur erdhi të bashkëpunonte në „Rimëkëmbja“ në
vitin 2000, apo Iliri u kthye në origjinën grekofile të
pikëpamjeve të tij sepse ia mblodhën rripat? Nuk e them dot
me siguri se çfarë ka ngjarë me të. Por them me siguri se
Malindi e Myftaraj kanë të njëjtët instruktorë e tutorë për
kësi punësh. Edhe Ilirin e kanë vënë të luajë atë rolin e
ndyrë që kanë luajtur shumë të tjerë gjatë 15 viteve, sepse
në „akuzat e tij“ nuk ka asgjë që nuk është bërë bajate me
kohë.
Përsa i përket çështjes se cili nga ne të dy, unë apo Iliri
është njeriu i Sigurimit, besoj se vetë Iliri në librat e
tij e dëshmon se çfarë punësh agjenturore ka bërë dhe për
kë i ka bërë, se ai është një nga ata sigurimsat për të
cilët janë krijuar legjenda disi të veçanta , si “disidentë
agjenturorë” dhe ka mbetur me sa duket në shtrukturat më
tipike fanatike dhe metodat më të ngurtësuara të punëve
sigurimse. Por në të njëjtën kohë është i vjetëruar në
mendësi pavarësisht se ka mësuar shumë gjëra në Greqi.
Të ishte vetëm sigurims shqiptar do të ishte e keqja më e
vogël.
Kështu që Ilir Malindi është njeriu më i papërshtatshëm të
më bëjë thirrje që unë të ndryshoj rrugën time e të kthehem
nga u pëlqen tutorëve të tij. Është tepër i rëndomtë dhe i
parëndësishëm për të dërguar porosi të tilla. Me ato që ka
shkruar dhe që i citova më lart del fare qartë që Ilir
Malindi është vetëm një sozi i Kastriot Myftarajt. Të dy
bëjnë shërbimin për Greqinë, të dy maskohen me dashurinë
për gegët apo për Kosovën. Të dy kanë merakum e madh se unë
po punoj për fondamentalizmin islamik, dhe asnjëri as
tjetri nuk tregojnë pendim që janë bërë shërbëtorë të
janullatizmit dhe të katolikocentrizmit. Përsri kam një
parandjenjë se pjesët që citova nga libri i Malindit dikush
ia ka imponuar këtij autori t’i përfshijë në libër për
provokimin e radhës ndaj meje, sepse sidoqoftë Ilir Malindi
ndryshe nga Kastriot Myftaraj i ka aq mend sa të kuptojë se
çfarë gafe po bënte. Por edhe Mero Bazen e detyruan në
vitin 2004 të vepronte si Malindi të botonte në “Tema”
pjesë nga palolibri i Myftarajt. Edhe Sadik Bejkon e
detyruan para dy vjetësh të fuste si pykë të ndryshkur në
një shkrim një fjali si këto që përdor Ilir Malindi tani.
Edhe të tjerë i kanë detyruar e do t’i detyrojnë të bëjnë
kështu.
Malindi-Myftaraj çfarë dyshje „vrasësish me pagesë në
publicistikë“! Janë të zot vërtetë ata që dinë të bëjnë
rekrutimet për të tilla punë!.

28 maj 2006 Abdi Baleta

Kokëfortësia e historisë !


Rreferendumi i 21 majit 2006 ishte një ogur i mirë dhe një
e drejtë e patjetërsueshme e qytetarëve të Malit te Zi për
të vendosur për të ardhmen e tyre.
Më në fund u arrit shpërbërja e një federate të ndërtuar
mbi shfrytëzimin e popujve të kësaj federate nga
nacional-shovinizmi serb. Po ashtu vlen të theksohet se
kjo federatë kishte mbi 20 vite që e kishte humbur
kuptimin, kjo për faktin se dëshira e popujve pjesëtarë
për të kontribuar dhe bashkëjetuar brenda federatës kishte
marrë fund. Pasi ky fakt i kaloi permasat e vetëdijes
individuale dhe u bë e qartë pakënaqësia e anëtarëve të
këtij bashkimi. Shovinizmi serb kaloi ç’do kufi njerëzorë
duke u munduar që të detyronte me ¬ç’do kusht qëndrimin e
popujve të tjerë brënda federatës. Si pasojë e kësaj
dëshire të verbër të serbëve popuj si boshnjakët, kroatët,
kosovarët vuajtën mizoritë më ç’njerëzore mbi kurriz,
vetëm sepse donin formimin e shteteve të rinj mbi bazë të
etnive të tyre, gjithashtu kjo verbëri i “dhuroi” Evropës
katër luftra (masakra) në harkun kohor prej dhjetë viteve.
Duhet theksuar se faktori shqiptar ishte i pari që filloi
të shprehte haptazi mospajtimin me qëndrimin nën këtë
federatë dhe mosnjohjen nga ana e ish Jugosllavisë, se
populli shqiptarë ishte një etni autoktone ashtu siç ishin
sllovenët, kroatët, boshnjakët, malazezët, etj dhe pjesë e
popujve që përbënin federatën e ish Jugosllavisë.
Mali i zi me referendumin e 21majit 2006 vërtetoi ashtu siç
është shprehur dhe një diplomat amerikan se “tanimë asnjë
popull nuk dëshiron të qëndrojë në një federatë me serbët”.
Shumë analistë “harrojnë” se në Mal të Zi ka shumë serbë të
instaluar nga Beogradi për të shtuar popullsinë serbe atje
artificialisht dhe se vetë malazezët kanë shumë pak dallime
nga serbët, kjo për faktin se të dy këta popuj janë sllav
dhe se besimin, kulturën, gjuhën, e kanë pothuajse të
njëjtë.
Nëse referendumi i 21 majit 2006 pati rezultatin 55.5% ky
fakt është një meritë e pamohueshme e popullsisë etnike
shqiptare që banon atje. Është për të ardhur keq që në
shtetin e ri të Malit të Zi shqiptarët që me votën e tyre
arritën t’i japin goditjen e fundit federatës Jugosllave,
lind pyetja: për veten e tyre sa do jenë të kënaqur nga kjo
pavarësi? Në filmimet e ofruara nga kanale të ndryshme
televizive patëm rastin që të shohim se si komuniteti
shqiptarë atje festonte pavarësinë. Natyrisht që të festosh
për një ngjarje të tillë me të vertetë që ja vlen sepse
përveç çlirimit të Malit të Zi nga serbët shqiptarët ashtu
siç e përmënda dhe pak më lart patën fatin që nga populli
më i keqtrajtuar prej serbëve t’i japin edhe fundin kësaj
federate gadi një shekullore. Por të them të drejtën nuk më
pëlqeu aspak mënyra se si këta shqiptarë etnikë festonin
fundin e një federate të ndërtuar me pa të drejtë. I pashë
shqiptarët etnikë tek festonin me flamujt e shtetit më të
ri në Evropë, ky fakt për mendimin tim bie ndesh me tezat e
hedhura nga politikanët vëndas shqiptarë atje, se me
pavarsinë e Malit të Zi të derjtat e komunitetit atje do
jenë më të medha. Të festosh ashtu siç po festonin
shqipatrët duke ngritur flamuj që nuk i takojnë atyre nuk
do te thotë se të drejtat e kësaj popullsie etnike ne Mal
të Zi do zbatohen si me shkop magjik vetëm se shqiptarët
festuan me flamujt e ri malazezë.
Detyrimisht në mendje më vijnë shumë fakte historike që më
bëjnë të mendoj se të ngresh flamurin e një populli që pak
më shumë se një shekull e gjysëm më parë shqiptarët i
sulmoi dhe i luftoi duke bërë shumë krime, mendoj se ishte
e tepërt valvitja e flamujve malazez në duart e shqiptarëve
etnik.

Fakte të tilla si lufta e Kërnicës (vënd ky i konsideruar
si strategjik për malazezët) e filluar me 17.01.1862 ku
ranë dëshmorë shumë burra shqiptare si
Hysejn Rrjolli, Zejnel Egerçi, Salih Ishaku, Oso Verçana, e
shumë të tjerë.
E paharruar do të mbetet ngjarja e këtyre viteve, lufta në
kalanë e Vraninës, ku trimi shkodranëOso Kuka, sëbashku me
40 luftëtarë të tjerë, po shkodranë, flijuan jetën e tyre
të re kundër armiqve malazez.
Lufta e Shpuzëz e bërë në vitin 1860 ku morën pjesë rreth
200-300 vullnetarë të ardhur nga Shkodra. Në këtë luftë
morën pjesë më shumë ushtarë nga ana e Toskërisë, Dibrës,
Matit e krahinave të tjera Shqiptare këto forca arritën
deri në 20.000 burra duke pasë parasysh se kishte edhe
pjesëtarë nga ushtria osmane dhe burra nga malësitë e mbi
Shkodrës.
Në luftën e Podgoricës të filluar në gjysmën e tetorit të
vitit 1877 malazezët të nxitur nga Rusia cariste rrethojnë
këtë qytet me 3.000 vetë dhe presin lidhjet me Shkodrën.
Luftëtarët shqiptarë ishin të drejtuar nga Hodo beg Sokoli
(theksoj se Podgorica ka qënë tokë shqiptare e banuar prej
shqiptarëve).
Lufta e tretë e Shpuzëz e vitit 1876-1877 me komandant Ali
Pasha edhe këtë herë shkodranët me të gjithë rrethinat
morën pjesë seriozisht në këtë luftë për të përballuar
sulmet malazeze.
Lufta e Tivarit, qyteti i Tivarit në atë kohë ishte nën
administrimin e Shkodrës, për nga pozita gjeografike,
pikpamja ekonomike dhe tregtare, malazezët e lakmonin shumë
këtë qytet, kështu malazezët me date 13 nëntor 1877 filluan
sulmin e tyre për të marrë nën kontroll këto troje
Shqiptare.
Në luftën e Ulqinit, malazezët nuk vonuan shumë, por vetëm
pas disa ditësh pasi pushtuan Tivarin, me date 18 janar
1878 arritën të pushtonin Ulqinin ndonëse luftëtarët
ulqinakë u munduan t’i rrezistonin sulmeve malazeze.
Lufta e Krajës dhe deri tek rrethimi i Shkodrës më
1912-1913 nuk ishte një rastësi por një projekt i thurur
shumë mirë nga serbo-malazezët të frymëzuar nga Rusia
cariste fill pas shpalljes së pavarësisë nga ana e
Shqipërisë dhe shpërbërjes së perandorisë osmane.
Shpresoj që lexuesi të më mirkuptojë për ndalesat në disa
prej datave ku serbo-malazezët sulmonin dhe zaptonin troje
prej trungut tonë kombëtarë.
U mundova te sjell emra nga disa prej luftetarëve të
shumtë Shqiptarë që dhanë jetën për trojet tona, kjo jo për
të evidentuar emrat e tyre (pa harruar kontributin që ato
dhanë) por për t’i kujtuar shqiptarëve etnik që jetojnë në
trojet e tyre etnike gjithashtu, që të mos harrojnë dhe të
mos ekzaltohen nga kjo pavarësi që mori Mali i Zi,
gjithashtu i drejtoj pyetjen bashkëkombasve të mi atje :
Vallë rastësi ishte që Mali i Zi e përfitoj pavarësinë pa
asnjë pikë gjaku të derdhur, ndërsa iu desh të derdhnin
gjak shqiptarët kosovarë, boshnjakët e kroatët?


R u b i n S h e h u

KADAREJA, GABI I MENDIMIT SHQIPTAR

Kjo është vetëm një parafjalë, një fillim i butë për
mbrapshtitë e shumëta të Ismail Kadaresë në fushën e
mendimit shqiptar, posaçërisht e mendimit politik.
Kadare ka një ngjashmëri me ate që quhet tregu “gabi” në
Shqipëri nga që ushtrohet më së shumti nga gabeltë, ose së
paku kështu perceptohet. Fjala është për tregun që merr në
Perëndim mallra të përdorura, të vjetruara ose që thjeshtë
nuk përdoren më nga të zotët e tyre, ndodhë edhe “firmato”,
dhe i shet me çmime mjaft të lira, nganjëherë me kile.
Racionaliteti i këtij tregu është se këto lloj mallrash
blihen më lirë.
Edhe Kadare ka shkuar në Prëndim ku merr ide e mendime të
përdorura dikur, të vjetruara tani dhe jua shet
shqiptarëve. Problemi është vetëm se i mungon racionaliteti
i tregut të gabit: tregtarët e gabit i tregtojnë ato mallra
sepse janë më të lira, ndërsa idetë, si të vjetra si të
reja kushtojnë njëlloj, në kuptimin se si një libër i
shekujve të kaluar, si i sotëm kushton gati njëlloj.
Shitoret ku blenë Kadare duket se kanë 4 karakteristika: a)
reaksioni europian; b) orientalizmi; c) serbofilia; d)
antishqiptarizmi. Magazinat europiane që ruajnë mallra
(ide) me këto karateristika duket se janë rrethet në Francë
në të cilat jeton dhe frymëzohet Ismail Kadare.
Një e përbashkët e gjithë këtyre rretheve është vjetërsia.
Kadare qëmton nëpër Europë gjithë idetë e vjetëruara dhe i
sjellë t’ua shes shqiptarëve:

Monocentrizmi
Një mënyrë e vjetëruar mendimi europian është
monocentrizmi, përfytyrimi i një qendre rreth të cilës
organizohet dhe rrotullohet gjithçka: në qendër dielli dhe
rreth tij planetet; në qendër atomi dhe rreth tij grimcat e
tjera; në qendër të atomit bërthama dhe rreth saj
thërrmijat; në qendër e vërteta e vetme dhe rreth saj
organizohet dija; në qendër Papa dhe rreth tij kishat e
shtetet; në qendër mbreti (diell) dhe rreth tij të tjerët;
në qendër shteti dhe rreth tij politika; ne qendër Partia
dhe rreth saj gjithë jeta e vendit; në qendër Sekretari i
Parë dhe rreth tij Byroja Politike; në qendër... Ismail
Kadare dhe rreth tij të tjerët!
Në qoftë se gjërat nuk rrotullohen rreth qendrës, rreth
forcës gravitacionale të qendrës diçka nuk është në
rregull, situata është në kundërshtim me ligjet e natyrës,
nga universi me qendër diellin (heliocentrizmit) deri tek
mikrothërmijat me qendër atomin (atomistika)!
Mendimi centrik dhe monocentrik është diskredituar,
vjetëruar, dekonstruktuar me kohë ne Europë si mendim, dhe
si praktikë politike totalitare e totalizante: dielli është
një nga qendrat në univers (astronomia e sotme); atomi nuk
organizon rrotullimin e grimcave rreth tij mbasi lëvizja e
tyre është kaotike (teoritë e kaosit); nuk ka një të
vërtetë por ka shumë të vërteta (veçanërisht Derrida dhe të
tjerët); nuk ka një qendër fetare papale por shumë të tilla
njëkohësisht (Huntington dhe të tjerët); nuk ka një
qytetërim qendror por ka qyetërime të njëkohëshme, të
shumëkohëshme, të përkohëshme...
Teknologjinë mendore të centrizmit në Europë e ka
zevendësuar dhe po e zevendëson tekonologjia e
decentrizmit, ekscentrimit, policentrimit, të përkohshme,
kalimtare...
Kadare e gjen këtë mall të vjetëruar europian, centrizmin e
fillimit të modernes që është përdorë dy-tre shekuj nga
europianët, dhe tani që është braktisë ose po braktiset me
shpejtësi prej tyre e merr dhe e sjellë ne Shqipëri t’ua
shes shqiptarëve... shtrenjtë! Mbledhës i vjetërsirave!
Eurocentrizmi. Mendim centrik është shfaqë si
eurocentrizëm: në qendër Europa dhe rreth saj Bota.
“Lindje” dhe “Perëndim” përcaktohen nga qendra e Europës.
Edhe vetë Europa, duke u nisë nga qendra e vet, ndahet në
Eurpë Perëndimore dhe Europë Lindore. Edhe SHBA ndonëse
Japoninë e kanë afër në Perëndim i thonë Lindje e Largët.
Kjo terminologji është vendosë nga bashkëudhëtimi i
eksploratorëve europian me pushtetin e fushave të tjera,
dhe kur mendohej se bota është e sheshtë.
Eurocentrizmi i përthyer si “Perëndim” është bërë masë
normative-vlerësuese e qytetërimeve të tjera: qytetërimi
europian perëndimor është i përparuar, i mirë, i pjekur,
modern...; qytetërimiet e tjera janë të prapambetura, jo të
mira, të papjekura. Qytetërimet, kulturat dhe popujt e
tjerë duhet ti afrohen qendrës, të zhvillohen e përparohen
(“developmentalizmi”), të bëhen të mirë (“orientalizmi”),
të piqen (“kolonializmi”), të modernizohen
(“modernizationism”). Çka nuk është Perëndimore nuk ka
vlerë. Vlerë ka çka është Perëndimore. “Perëndimi” bëhet
vlera qendrore me të cilën maten të tjerët.
Tërë ky arsenal ideshë dhe literature kolonialiste,
developmentaliste (zhvilluese), sidomos orientaliste dhe
modernizuese në Europën e sotme është sfiduar, modifikuar,
zhfuqizuar, vjetëruar. Kadare në idetë e tij politike i
merr pikërisht aspektet e vjetruara të tyre, idetë e
nxjerra jashtë përdorimit, sidomos të orientalizmit dhe i
sjellë në Shqipëri për t’i shitë në tregun e ideve.
Mendimin orientalist të Kadaresë e ka argumentuar në mënyrë
metodike e sistematike me qartësi të jashtëzkonshme Enis
Sulstraova në librin e tij shumë të rëndësishëm për
ligjërimin shqiptar “Arratisje nga Lindja” (DUDAJ 2006)
Logocentrizmi. Vetë Perëndimi kishte një masë tjetër për të
matë edhe veten: arsyen logjike. Kështu modernja
Perëndimore është logocentrike. Edhe vetë vlerat morale si
e mira dhe e keqja, normat morale të së mirës e të së
keqes, përbërësit kulturor, traditat, historia etj., e vet
dhe e të tjerëve, siç thoshte Engelsi, do të dilnin para
gjyqit të arsyes dhe ose të justifikonin veten ose të
hiqnin dorë nga ekzistenca e vet.
Në modernen europiane arsyeja ka qenë bërë kriter dhe vlerë
qendrore me të cilën mateshin gjithë vlerat e tjera: liria,
barazia, dinjiteti, përparimi, qytetërimet etj., etj.
Kështu p.sh. njerëzit kanë dinjitet të posaçëm sepse janë
qenie me arsye; të drejtat e lirisë i kanë vetëm njerëzit
që kanë arritë një pjekuri të arsyes dhe në përputhje me
shkallën e zhvillimit të arsyes. Prej këtej dilte kufizimi
i lirisë (politike) tek fëmijët deri sa të arrinin moshën e
pjekurisë, kufizimi i lirisë së të sëmurëve psiqik,
anormalëve etj. Arsyeja logjike i tregon njeriut rrugën a
kalimit nga barbaria në qytetërim, nga “gjendja natyrore”
në civilizim, jep të drejtën e pushtetit dhe sundimit.
Ashtu si individi që nuk e ka të zhvilluar plotësisht
arsyen nuk meriton të gjitha të drejtat e lirisë, ashtu si
individit i takon liria në përputhje me zhvillimin e arsyes
ashtu edhe popujve dhe qytetërimeve u takon aq liri sa e
kanë të zhvilluar pjekurinë e aryes.
Shkenca zevendëson kishën, shkenca beson në një të vërtetë
dhe gjithçka tjetër është e rrejshme; ka një sistem vlerash
të drejta, një qytetërim të drejtë etj., të cilat na i
tregon shkenca sepse mund t’i provojë shkencërisht.
Shkenca na dëshmon se shoqëria, kultura, qytetërimi, arti,
feja etj., europerëndimore janë të vërtetat, normalet, të
arsyeshmet, ta saktat etj., ndërsa shoqëritë, kulturat,
qytetrimet, artet, fetë e tjera nuk janë në rregull sepse
janë shpirtërore-emocionale e jo të arseyshme.
Këtij logocentrizmi Niçe i hyri ta thërrmoj me çekiç në
fillim të shek XX, ndërsa Derrida dhe të tjerë e çmontuan
(dekonstruuan) nga mendimi perëndimor në përfundim të
shekullit dhe e provuan si paragjykim për të legjitimuar
sundimin e Perëndimit mbi pjesën tjetër të botës e cila nuk
meriton lirinë sespe nuk është me arsye të zhvilluar sa
duhet. Tirania e arsyes u provua sidomos në regjimet
totalitare socialiste ku gjithçka do të zhvillohej e
planifikuar nga komisione planifikimi me njerëzit më
specialist të fushave përkatëse shkencore si ekonomia deri
tek veshja dhe ushqimi i përditshëm i individit.
Këto paragjykime të vjetëruara për qytetërimet, kulturat
dhe popujt e racat Kadare i gjurmon ku kanë mbetë nëpër
Europë dhe i merr t’i sjellë si mallë europe për t’ua shitë
shqiptarëve si “gabi” rrobat “firmato”
Katolikocentrizmi. Në mesjetë qendra e Europës Perëndimore
në masë të madhe ishte kisha katolike. Qendra u shpërbë
ngadalë e dhunëshëm në shumë qendra: kisha anglikane,
protestane, luterane, kalviniste etj. Në fund kisha e humbi
qendërsinë dhe vendin e saj në qendër e zunë arsyeja,
politika dhe shkenca.
Ideja se feja dhe kisha duhet të jenë qendra u shua nga
modernja europiane. Aq më shumë u braktis ideja se qendra
do të duhej të ishte feja dhe kisha katolike. Ideja e
qendërsisë së fesë dhe kishës katolike i takon periudhës
paramoderne mesjetare dhe as fillimit të modernes
europiane.
Ideja se qendra e qytetërimit dhe jetës perëndimore duhet
me qenë kisha katolike u mbrojtë një kohë nga mendimi që
quhet reaksionar europian si de Maistre, Donoso-Cortés apo
Papa Piu IX, por pa sukes. Për modernen europiane mesjeta
dhe qendërsia e saj kishin vdekur.
Kadare shkon, e merr këtë ide të vjetëruar paramoderne,
mesjetare, reaksionare europiane dhe dëshiron t’ua shes
shqiptarëve si mallin e fundit europian: Europa është
mesjetë, është fanatike katolike, prandaj që të dukeni
europian kthehuni të gjithë në katolik. Kadare nuk ndalon
në idetë dhe mendimin modern europian, qoftë edhe tek
modernja e herëshme, e vjetruar tanimë, por shkon tek ide e
mendime europiane që vetë Europa i konsideron të vdekura, i
mbledhë këto ide dhe i sjellë për shitje në Shqipëri.
Gjeneral i mendimit të vdekur!
Në përgjithësi mendimi bashkëkohor europian po shkon drejt
decentrimit dhe prandaj drejt braktisjes së të gjitha
centrizmave të modernes. Por Kadare nuk mundet t’i kapë
produktet kaq të çmuara europiane. Ai mbetet një mendimtar
i vjetruar, i prapambetur centrist, dhe nga centrizmi
katolikocentrik.

Dihotomia
Strukturë qendrore e tekstit të modernes europiane ka qenë
dihotomia: struktura e mendimit me kategori polare, binare,
dyshe të kundërta si mirë/keq, e vërtetë/ e gabuar,
hyjnore/profane, ditë/natë, dritë/errësirë, mashkull/femër
etj. Këtë strukturë mendore të modernes e ka nxjerrë në
dukje dhe dekonstruktuar veçanërisht Derrida, ndërsa
konstatimin dhe rrjedhojat e saj në mendimin shqiptar i ka
analizuar folzofi Artan Fuga veçanërisht në librin
“Shtegëtim drejt guvës së gjarpërit”.
Një strukturë e posaçme dihotomike mendimi ka qenë edhe
ndarja e qytetërimeve të globit tokësor në dy kategori:
“The West and The Rest”, Perëndimi dhe Kusuri. Në kusurin
përfshiheshin qytetërimet aziatike, afrikane,
ameriko-latine etj. Në njërën anë vihej qytetërimi
Perëndimor dhe në anën tjetër gjithë të tjerët që merreshin
si një, si tjetri i ndryshëm. Qytetërimi Perëndimor
mendohej si i përparuari, tjetri si i prapapmbeturi.
Shumë procese, por veçanërisht proceset globalizuese e kanë
shthurur këtë përfytyrim dihotomik. Europa e sotme e kupton
qytetërimin europian si një nga qytetërimet e botës.
Përfytyrimi dihotomik për qytetërimin e mirë perëndimor dhe
jo të mirë tjetër i ka lënë vendin përfytyrimit të
shumësisë së kuptimit të vetë “të mirës” dhe “të keqes”;
definimit të “të mirës” dhe “të keqes” nga qytetërimet;
mungesës së një pike vështrimi të paanshme për vlerësimin
objektiv të tyre duke qenë vetë jashtë çdo qytetërimi etj.
Sigurisht europianët perëndimor e konsiderojnë qytetërimin
e vet më të mirin. Por kjo është njëlloj edhe për anëtarët
e qytetërimeve të tjera që i shohin qytetërimet e veta si
më të mirat. Në shumë qytetërime të tjera vlerësohen
arritjet e qytetërimit europian perëndimor. Në qytetërimin
Perëndimor vlerësohen shumë arritje të qytetërimeve të
tjera. Shpresohet, pa ndonjë bazë (Rorty), se qytetërimit
në kontakt me njëri-tjetrin do të marrin prej njëri-tjetrit
elementet që shihen si të mira.
Mendimi i Kadaresë është dihotomik. Kadare përpiqet ta
marrë, ta ruaj e ta sjellë në Shqipëri mendimin e vjetëruar
dihotomik europian “The West and The Rest”. Kjo përpjekje
shfaqet veçanërisht në orientalizmin e tij.

Orientalizmi
Një shfaqje me shumë rëndësi e mendimit eurocentrik
dihotomik ka qenë ndarja në Perëndim dhe Lindje, Oksident
dhe Orient. Në këtë përfytyrim Oksidenti ishte “racional, i
virtytshëm, i pjekur, normal”, ndërsa Orienti është
“iracional, deviant, i pazhvilluar, inferior”.
Shthurja e këtij mendimi në Europën Prëndimore ka filluar
herët, është përshpejtuar mbas Luftës së Dytë Botërore dhe
është dekonstruktuar rëndshëm nga vitet 1970 e këtej. Një
moment i rëndësishëm ka qenë studimi i Edward Said
“Orientalism” (1978), i cili nxiti një numër të madh
punimësh të frymëzuara drejpërdrejtë prej tij. Nga ky
këndvështrim u dekonstruktua mendimi europian për
qytetërimet afrikane. Shumë studime si “Zbulimi i Afrikës”,
“Idjea e Afrikës” etj., hulumtuan përfytyrimet e Perëndimit
për Afrikën duke analizuar fuqinë e antropologjistëve,
misionarëve dhe ideologëve, përfytyrimet për
subkontinentin, për qytetërimet afrikane etj; Në këtë vijë
u realizuan shumë studime si “Përfytyrimi i Indisë”,
përfytyrimet për Azinë në përgjithësi etj.
Me strukturat mendore dihotomike të tipit “The West and the
Rest” dhe strukturat e orientalistikës Kadare përpiqet të
argumentoj si të vlefshme tek shqiptarët vetëm “The West –
Perëndimoren” dhe të fshijë të tërin “The Rest - Kusurin”,
veçanërisht “orientalen”. Me lehtësi Kadare fshinë nga
trashigimia dhe prania e tashme tek shqiptarët trashigiminë
bizantine dhe osmane, të dyja lindore (orientale) dhe
nxjerrë në dukje vetëm “oksidentalen”. Me lehtësinë që i
krijojnë strukturat e vjetëruara mendore Kadare fshinë dy
të tretat e përbërësve kulturor shqiptar, elmentet
bizantin-ortodoks dhe osman-islamik, e, po të shtohen edhe
elementet pagane mjaft të pranishme, madje edhe në besimet
fetare, del se Kadare fshinë me lehtësi tri të katërtat e
elementëve identitar të kulturës shqiptar. Në qoftë se
pranon se ka diçka orientale tek shqiptaret, në stilin e
mendimit orientalist, atë e pranon vetëm si fatkeqësi,
sepse sipas këtij mendimi të vjetëruar në Europë orientalja
është e keqe, iracionale, e papjekur etj.
Sot në Europën Perëndimore gjithë programi i
orientalistikës dhe përfytyrimet e prodhuara prej saj për
popujt, qytetërimet, kulturat, filozofitë konsiderohen të
vjetëruara dhe të papërdorshme. Ndërsa mendimi i Kadaresë
është orientalist. Ismail Kadare ka shkuar në Europë, i ka
marrë këto ide të vjetëruara dhe të papërdorshme dhe i
sjellë në Shqipëri për t’ua shitur shqiptarëve si “gabi”
rrobat e vjetra.

Dija-pushtet
Orientalistika ka qenë displinë akademike perëndimore dhe
përfytyrimet e prodhuara prej saj kishin autoritetin e
shkencës. Kjo dije thoshte se Orienti është iracional, i
papjekur, i pazhvilluar. Dijet për orientin paraqiteshin si
dije shkencore, pra me autoritetin e të vërtetës. Mishel
Fuko ka argumentuar se çdo dije është njëkohësisht pushtet,
se nuk ka ndarje midis shkencës e politikës, artit, mitit,
fesë etj. Analiza e dijeve të prodhuara nga orientalistika
tregoi se ato ishin dije që synonin pushtetin e Perëndimit
mbi Lindjen dhe qytetërimet e tjera (si afrikane, indigjene
amerikanolatine etj.). Idetë e orientalistikës bashkoheshin
me idetë e mdoernes së herëshme për lirinë.
Mendmi liberal, duke përfshirë mbrojtësin me të shkëlqyer
të lirisë, Xh. St. Mill, kishte argumentuar se liria u
takon vetëm individëve të arsyeshëm, të pjekur, të
zhvilluar dhe, ashtu si individëve, vetëm popujve të
arsyeshëm, të pjekur, të qytetëruar. Fëmijët dhe popujt e
papjekur duhen marrë nën kujdesin e të pjekurve, nën
paternalizmin e popujve të qytetëruar. Në qoftë se, siç
provonte shkenca orientaliste popujt joperëndimorë ishin të
papjekur, atëherë atyre nuk u takonte liria. Kështu
kolonizimi i Orientit nga Oksidenti është i legjitimuar, jo
vetëm i drejtë, por edhe në të mirë të Orientit. Orienti
kishte krijuar, si kundërpërgjigje, stereotipet dhe
përfytyrimet e veta (të pabazuara) për “Oksidentin” si
materialist, i pashpirtë, imoral etj.
Tanimë mendimi orientalist, përfytyrimet e krijuara prej
tij për popujt e tjerë të Afrikës, Azisë etj., ne emër të
shkencës janë provuar si dije për pushtetin e Perëndimit
mbi Lindjen, e kolonializimit. I dekonstruktuar si thjeshtë
dije-pushtet, si ideologji kolonalizimi, në mendimin e
sotëm europian “orientalizmi” është dije e vjetëruar e
shekujve të fillimit të modernes europiane. Në mendimin
liberal ideja e Millit për lirinë e popujve është vjetëruar
nga zhvillimet e mëvonshme të këtij koncepti nga filozofët
liberal europian.
Ndërsa Kadare e bën këtë tog të ideve dhe përfytyrimeve
orientaliste, të vjetëruara e të nxjerra jashtë përdorimit
në Perëndim, burimin kryesor të furnizimit të mendjes së
vet dhe vjen t’i shes tek shqiptarët këto ide si “gabi”
mallrat e vjetra.

Homgjeniteti
Një karakteristikë e mendimit të modernes së herëshme
europiane ka qenë mendimi me kategori homogjene. Mendimi
dihotomik homogjenizonte njëkohësisht dallimet e shumëta në
kategori polare. Në rastin e orintalizmit i fshinte të
gjitha dallimet ndërmjet qyetërimeve dhe besimeve si indian
dhe hinduistë, konfucian e budist, islamik e arabe etj.,
dhe i përmblidhte në një kategori “Orienti” përballë
kategorisë tjetër homogjene “Oksidenti”. Dekonstruimi i
sistemeve homgjene të kuptimit nga postmodernja gati e ka
nxjerrë jashtë përdorimit në Perëndim. Vendin e tij e ka
zënë secilën herë e më shumë ideja e heterogjenitetit,
larmisë, të veçantës, ndryshimit dhe repektimi i të
ndryshmes.
Me mendimin e vet homogjenizues Kadare fshinë larminë e
Europës së sotme, madje ndryshimin e Europës së sotme me
Europën e kaluar mesjetare katolike, e homogjenizon në një
term “europiane – perëndimore” si të ishte një e vetme pa
ndryshme, pa larmi. Mbasi homogjenzon edhe gjithë Lindjen
duke përfshi në një term “orient” njëlloj qytetërimin
kinez, bizantin e osman dhe qytetërimet e kulturat e sotme
të rajoneve të tëra të botës, krijon strukturën polare të
“të mirës” dhe të “të keqes”.
Me këtë strukturë mendore homogjenizuese Kadare e ndanë
kulturën shqiptare në “oksidentale” e “orientale” dhe
kërkon homogjenizimin e saj duke zhdukë “orientalen”, “të
keqen”. Gjithë veprimtarinë e tij e ka përqëndruar në
homogjenzimin e kulturës shqiptare në dy drejtime:
homogjene si “qytetërim Perëndimor” dhe homogjene si
“fetarisht katolik”. Edhe vetë këto dy nocione i
homogjenizon në një duke barazuar “europian”, “qytetërim
perëndimor” me “= katolicizëm”. Për këtë strukturë mendore
homogjenizuese të tij larmia e elementëve përbërës të
kulturës dhe larmia fetare e shqiptarëve përjetohen vetëm
si pengesa, si diçka e keqe që duhet hequr.
Mendimi homogjen dhe homogjenizues është dekonstruktuar dhe
vjetëruar në Europën Perëndimore. Prandaj Kadareja, si
qëmtues mallrash të vjetëruara, shkon, e merr dhe e sjellë
ta shes në Shqipëri.

Si përmbyllje
Si përmbyllje mund të përmbildhen, sa për fillim, disa
karakteristika të mendimit të Kadaresë: mendimi kadarean
është centrik, katolikocentrik, dihotomik, orientalist,
homogjenizues, përjashtues i tjetërit të ndryshëm. Të
gjitha këto janë mendësi të një moderneje të herëshme
europiane që janë dekonstruktuar, çmontuar dhe vjetëruar në
“Oksidentin” europian, sidomos në Francë. Në mendimin e vet
Kadare ka qenë dhe ka mbetë një modern i hershëm, i
vjetëruar, jashtë kohe.
Ndokush mund të nxjerrë përfundimin dëshprues se nëse edhe
Kadare që ka qenë i privilegjuar në kontaktet me Europën,
dhe edhe sot jeton në Paris, ka mbetë një europian i
vjetëruar, atëherë pak mund të shpresohet se shqiptarët e
zakonshëm, në fshatrat e thella e metropolet urabne qenkan
europian.
Përfundimi i tillë nuk është krejt pa bazë. Vëzhgime dhe
studime dëshmojnë se shqiptarët mund të jenë më afër
kulturës amerikane se europiane. Qytetërimi dhe sistemi i
sotëm europian është larguar shumë nga fillimet e modernes.
Në shumë drejtime ajo është në modernitetin e vonë ose,
madje, në postmodernitetin, në zhvendosjen që shumë vite
nga vlerat materiale e tradicionale në ato postmateriale e
postmoderne. Idetë, vlerat dhe kultura e modernes së
herëshme dhe klasike konstatohen shumë më tepër në SHBA e
cila pak a shumë ka mbetë në atë sistem vlerash me të cilat
emigroi nga Europa e fillimit të modernes dhe klasikes
moderne. Kultura shqiptare ka filluar të marrë diçka nga
kultura, qytetërimi dhe sistemi i vlerave të modernes së
herëshme e klasike europiane. Por ndërkohë Europa ka ecur
shumë në rrugën e vet pionere, hulumtuese, eksperimetuese
për një shoqëri më të mirë.
Përfundimi se “derisa Kadare nuk është europian aq më janë
pak të tjerët” është edhe i pabazë: Kadare nuk është as
njeriu më i kulturuar shqiptar, dhe as njeriu më i
përshtatshëm për ndryshimin e sistemit të vet të vlerave
dhe ecjen me hapin e Europës. Ai tanimë është shumë i
vjetër. Dhe mbi të gjitha i vjetruar.

Ironia e mbrojtësve të Kadaresë
Kohëve të fundit mbrojtësit e Kadaresë janë sjellë në
mënyrë pamshirshëm ironike me të. P.sh. kanë thënë se
Kadare nuk ka kërkuar konvertimin kolektiv të shqiptarëve
në një fe, në fenë katolike, nuk e urrenë islamin, nuk
është islamofob, nuk e urrenë bizantin dhe besimin
ortodoks, i vlerëson të gjitha besimet e shqiptarëve, nuk
ka ide raciste etj., etj. Kjo duket si një mënyrë ironike
për t’i thënë të mos i ketë këto ide.
Problemi është se Kadare kërkon mbështetje për thirrjen e
lëshuar para gati pesëmbëdhjetë vjetësh që shqiptarët të
kthehen në katolikë, mbështetje për idenë se Europa nuk na
pranon pa u kthyer në katolik, mbështetje për idenë se
qytetërimet orientale janë të këqija dhe na kanë sjellë të
këqija, mbështetje për idenë se... Ndërsa mbështetësit e
tij ia mohojnë se ai i ka këto ide. Po atëherë mbetet pa
kuptim se çka i duhet Kadaresë mbështetja e tyre, në qoftë
se nuk i mbështesin idetë e tij për të cilat po sakrifikon
kaq shumë veten.
Një pjesë e tyre me sa duket e dinë mirë se idetë politike
të Kadaresë janë mallra shumë të vjetruara për epokën e
sotme të mendimit europian. Dhe duan ta shpëtojnë.


Hysamedin Feraj 2. 6. 2006

Deklaratë për shtyp

Ditët e fundit, Shqipëria është shndërruar në një dhomë
tmerresh gjigande, ku po manifestohen perversitetet
ekstreme të natyrës njerëzore, që nga pedofilia, tek
përdhosja e varreve.
Ngjarje të tilla të rënda, e detyruan PLL-në të bëjë këtë
prononcim për shtyp.
Duke vlerësuar ndërhyrjen energjike dhe të drejtëpërdrejtë
të kryeministrit Berisha, i tërheqim vëmendjen organeve të
tjera shtetërore, që nuk kanë marrë masa për neutralizimin
e këtij aktiviteti të turpshëm të perversëve ndërkombëtarë,
në dëm të njomëzakëve shqiptarë.
Incidenti me plaçkitjen e kockave të shqiptarëve, për t’i
trafikuar si ushtarë antifashistë grekë, të vrarë në
luftime gjatë LDB, është jo vetëm i turpshëm, por edhe
cënim i dinjtetit, sovranitetit dhe sigurisë kombëtare të
Shqipërisë.
Të rënët në luftë e meritojnë një varr ku të prehen, si dhe
një përmendore për t’i përkujtuar, por legalistët dënojnë
ashpër tentativën greke që, më sëpaku, është përdhosje
varresh dhe, më sëshumti, është shovinizëm nekrofil.
Eshtrat e shqiptarëve nuk duhet të paguajnë mungesën e
trimërisë greke (numër i pamjaftueshëm të rënësh), e cila
plotësohet nga dinakëria dhe hajdutëria proverbiale greke.
I kujtojmë personelit diplomatik grek, t’i përmbahet
Konventës së Vjenës së vitit 1961, sepse Shqipëria e
shekullit XXI, nuk është i Sëmuri i Bosforit i shekullit
XIX, e ku mund të aplikohen kapitulacionet dhe
ekstraterritorialiteti.
Shqipëria ka nënshkruar një Traktat Miqësie me shtetin
grek, ndonëse teknikisht, që nga viti 1940, midis dy
vendeve ekziston gjendja e luftës.
Qarqet e moderuara të politikës greke, bëjnë mirë të
parandalojnë skenarin e rasttit më të keq, e ku 9 milionë
grekë mund të konfrontoheshin me 8 milionë shqiptarë,
sidomos pas konflikteve fizike me aviacionin turk, dëbimin
e supersonikëve ameriakanë, sherreve me Shkupin, apo
pretendimeve të segmenteve politike bullgare për një dalje
të Bullgarisë në Egje.
Sëfundi, apelojmë pranë kryeministrit Berisha që, në
vazhdën e qëndrimeve të tij patriotike, të ndërhyjë
drejtpërsëdrejti për ndalimin e makabriteteve të tilla.
Të synohet thellimi i marrëdhënieve të fqinjësisë së mirë
me Greqinë dhe ndëshkimi i perversëve tahmaqarë, që duan të
fitojnë para dhe kapital politik edhe me eshtrat e
shqiptarëve.

Drejtori i Departamentit të Marrëdhënieve me Publikun në
PLL

Gjergj Thanasi

Edukimi shqiptar me të drejtat universale të njeriut

Nga Artur Shkurti

Vështirësia apo lehtësia për të trajtuar një të drejtë të
njeriut varet shumë nga natyra e një kombi, nga psikologjia
e tij. Për ta kapur kështu çështjen e edukimit me të
drejtat e njeriut, po mbështetem kryesisht në esenë e Faik
Konicës “Shqiptarët - çelësat për të kuptuar natyrën e
tyre”. Shumë prej përfundimeve të tij mbeten ende aktuale.
Ligjet janë, por në kushtet kur ato nuk respektohen si
duhet nga drejtuesit e shtetit apo edhe nga qytetarët,
kapja e mentalitetit në mënyrën që e bën Konica mund t'i
sjellë shoqërisë sonë një burim frymëzimi më shumë për të
respektuar të drejtat e njeriut, ashtu siç na kërkohet nga
procesi i integrimit europian, por jo vetëm europian pasi
këto të drejta janë vlera mbarënjerëzore dhe të
sanksionuara nga OKB.

Unë mendoj se shkolla, e në veçanti letërsia mundohet t’u
japë nxënësve vetëm anët e mira të shqiptarëve duke dëmtuar
kështu diskutimin real që në të vërtetë nxënësit e bëjnë
pasi mbarojnë shkollën. Mirëpo në shkollë, mundësitë janë
më të mëdha që nxënësit të gjejnë reagimin e drejtë sepse
aty kanë një moderator që është mësuesi, kanë kohën e
mjaftueshme dhe kanë garant një grup që të mirëkupton siç
është shoqëria e një klase. Fakt është që tek njerëzit me
shkollim të pakët bën më shumë efekt tradita dhe
mentaliteti i trashëguar i pa kaluar në sitën "e të
drejtave të njeriut".
Natyrisht që kapja ballafaquese me mentalitetin "shqiptar"
në lidhje me respektimin e të drejtave është vetëm një lloj
kapjeje. Kjo na siguron ne mësuesve "armë shtesë" në luftën
e përditshme për të formuar qytetarë të bindur në ato vlera
që vijnë nëpërmjet Kartës së Kombeve të Bashkuara për të
Drejtat e Njeriut.

E drejta për jetën
“Tjetrin vraje, por mos e shaj”. Tek ky mentalitet mund të
mbështetemi për të gjetur anët pozitive dhe negative në
sjelljen tonë. Proverbi nga një anë është garanci për
respektim të personalitetit të tjetrit, por nga ana tjetër
është edhe një dritshkurtësi për vlerën e jetës. Ja, pse
idhtarët e mosdënimit me vdekje janë shumë të paktë në
Shqipëri, ja pse nuk caktohet një referendum për të marrë
vesh se çfarë do shumica e shqiptarëve.
Konica vlerëson besën si një tipar të shqiptarëve. Fyerja
më e madhe për një shqiptar, citon ai, është ta quash të
pabesë. Ndërsa është një anë e mirë e karakterit, kjo ka
edhe anën e kundërt për dhunën që ushtrohet në emër të
shkeljes së besës sidomos në marrëdhëniet bashkëshortore,
por edhe ato të biznesit. Dhuna psikologjike ushtrohet edhe
ndaj atij që zgjedh mënyrën qytetare të ndarjes me
“shkelësin e besës”. Zëvendësimi i avokatit, juristit apo
njohurive ligjore në përgjithësi, me besën në fjalën e
dhënë janë tregues të një formimi të dobët ligjor.
Shqiptarët, sipas Konicës, e kanë të tyren shprehjen “koka
e falur nuk pritet”, kjo shpjegon sipas tij edhe një
trajtim njerëzor të robërve, apo të viktimave të luftës,
trajtim që kërkohet sot edhe nga një sëri konventash.
Punë më shumë, mund të hapet me kokëfortësinë e njohur
shqiptare. “Ka një damar shqiptari”, thonë shpesh turqit,
sipas Konicës. Detyra e shkollës qëndron që secili nxënës,
të bëjë vetvlerësimin nëse ai e ka këtë “damar” dhe çfarë
mund të bëjë që të mos e ketë në kuptimin negativ, pra të
reagojë dhunshëm në mënyrë të befasishme pa arsyetuar. Një
njeri i formuar kështu, ka mundësi që të paktën të
reflektojë pas një grindje dhe të arrijë të njohë teprimin
në sjelljen e tij.
Konica kujton edhe dy shprehje të të huajve “kokë
shqiptari” ose “zoti nuk është shqiptar”, pra është i
mëshirshëm. Pavarësisht rezervave që mund të kemi, edhe një
njohje e pjesshme e vërtetësisë në këto anë do të na
shërbente më shumë për të ndrequr diçka në sjelljen e të
rinjve shqiptarë. Mungesa e vetpërmbajtjes që interpretohet
nga proverbi “për një plesht djeg jorganin” shfaqet në
krimet e shumta ndaj personit për motive të dobta dhe
grindje të çastit. Konica kujton thënien e Hobhauzit: “nuk
janë me shpirt të keq dhe kur bëhen të pamëshirshëm, kjo
nuk vjen aq nga parimi i hakmarrjes se sa nga pasioni i
çastit”. Janë të freskëta dhunimi i tjetrit apo edhe marrja
e jetës për sherr parkingu, për fyerje në shkëmbim makinash
e të tjera motive të tjera. Nëse shkolla, por edhe media, e
trajton si duhet çështjen e vetpërmbajtjes shoqëria do të
ketë fitime të pallogaritshme në sigurimin e një paqeje
shoqërore, pra mjedisi shoqëror të këndshëm.

Barazia e burrit me gruan, e drejta për të ngritur një
familje, respektimi i të drejtave të fëmijëve
“Gruaja është e paprekshme” nga kjo proverbë shqiptare ne
mund të nxjerrim nektarin që sulmon mentalitetin negativ
për trajtimin e saj si plaçkë. "Konservatorët" dhe
"patriarkalët" e dhunshëm, njerëzit e zhveshur nga
personaliti individual apo kombëtar, që qytetarinë dhe
lirinë e zgjedhjes së femrës e urrejnë e kanë shpërfytyruar
përmbajtjen e këtij proverbi shumë të bukur duke e
shtrënguar femrën shqiptare me forcë drejt prostitucionit
në rrugët e Evropës. Dëshmitë më të dhimbshme i dëgjova në
një dokumentar italian të transmetuar në Gjeli Vizion.

Përkushtimi ndaj prindit e familjes është një tipar me të
cilin shqiptarët mund të mburreshin dhe këtu shkolla duhet
të mbështetet fort për formimin e familjeve të shëndosha.
Për shumicën e shqiptarëve ka qenë të panjohura familjet me
një prind që gjatë viteve të tranzicionit janë duke u
përhapur në mënyrë të rrufeshme duke u mohuar shumë
fëmijëve të drejtën për një jetë të qetë dhe në harmoni
familjare me të dy prindërit.
Dëshira për të punësuar fëmijët që të vegjël mund të jetë
më shumë prej prejardhjes fshatare ku fëmija “natyrshëm”
merret me punë bujqësore, por në qytet kjo bie më shumë në
sy.
Konica më shumë vë re një mungesë sensualizmi tek jeta
seksuale e shqiptarëve, në kuptimin që ata nuk e veshin me
shumë romantizëm periudhën e tyre të çiftëzimit. Unë besoj
që kjo e rrit edhe më shumë hendekun ndërmjet dy sekseve
dhe për këtë arsye e bën tërheqjen edhe më të madhe. Nëse
ruajmë këtë natyre ne do të garantojmë që mashkulli do të
jetë mashkull dhe femra femër, por nga ana tjetër trajtimi
më i mirë për zgjatje të romantikes në marrëdhëniet e
çiftit do të bëjë të respektohet më shumë gruaja dhe të mos
kalohet aq shpejt nga marrëdhëniet burrë - grua në
marrëdhëniet burrë - nënë e fëmijës dhe amvisë.

E drejta për respektim të jetës private, të korrespodencës
dhe shtëpisë së tjetrit
Kurioziteti i tepruar që ndoshta kryesisht vjen nga
prejardhja fshatare e shumicës së popullsisë është një e
metë e madhe që e vënë re të huajt që na kanë vizituar
kohët e fundit. Pjesa më e qytetëruar mundohet t’u
shpjegojë pjesës tjetër që nuk duhet të pyesë rreth jetës
apo zgjedhjeve personale të tjetrit, të ardhurave. Nuk janë
të rralla rastet kur pjesë e luftës politike apo mediatike
janë bërë edhe elemente të jetës personale të tjetrit.
Është detyrë e shkollës, por edhe e mediave që të edukojnë
popullsinë me respektin ndaj së drejtës për jetë private të
secilit.
Përcaktimi në kanun se “shtëpia e shqiptarit është edhe e
mikut” krahas vlerës pozitive ka edhe anën negative sepse
ai që e quan veten mik nuk dallon dot kufijtë e vet dhe e
quan fyese për të, kur dikush do të ruajë privatësinë edhe
kur bëhet fjalë për marrëdhënie të ngushta shoqërore.

Liria e ndërgjegjes, e fesë, opinionit, shprehjes, e
grupimit në shoqata dhe e mbledhjeve
Bashkëjetesa fetare e shqiptarëve dhe dalja me kombësinë
shqiptare si tipar kryesor të personalitetit, para se t’i
përkasë një besimi të caktuar është baza më e mirë
mbështetëse për respektim të mendimit të tjetrit, por kjo
nga ana tjetër mund të përkthehet edhe në një mungesë
besimi të sinqertë në idealet e tjetrit, gjë që shoqërohet
me individualizëm të theksuar dhe mungesë organizimi. Nuk
është e rastit se pse sot organizimet e shoqatave me
shqiptarë të Shqipërisë politike janë kaq të pakta në
emigracion. Nuk është e rastit pse partitë, shoqatat dhe
mediat janë kaq të shumta dhe kurrë nuk e kalojnë një numër
të vogël anëtarësh. Puna në grup është një gjë që rrallë
vihet re sinqerisht. Pra, tipari i individualitetit apo i
mungesës së besimit në ideal kthehet në qindra forma
negative të organizimit apo funksionimit të shoqërisë. Ja,
pse edhe pas 15 vjetëve lëvizja sindikaliste (e drejta për
organizim) është e dobët. Edhe ajo që është formuar nuk
është e vështirë të përçahet ose dëmtohet nga qeverisja
qëndrore.

Kundër ndalimeve arbitrare
Po sa të pamëshirshëm që janë një pjesë jo e vogël e
popullsisë në vetgjyqësi, kujtojmë hakmarrjen dhe
gjakmarrjen, aq edhe të mëshirshëm janë kur bëhet fjalë që
dikush të dënohet ligjërisht. Nuk janë të rralla rastet që,
kur vjen puna për të dënuar dikë, për të finalizuar
përpjekjet e shoqërisë për të vendosur rregullin, dalin
“keqardhjet” dhe mbrojtjet apo zbutjet e dënimit në mijëra
forma, një ndër të cilat edhe korruptimi i gjyqësorit. Ja,
pse edhe në luftën politike njerëzit besojnë më shumë në
vrasjen morale me anë të deklaratave shpesh të pa
mbështetura në fakte se sa çuarjen në dyert e prokurorisë
apo gjykatës. Krahas anës negative, ky lloj mentaliteti i
shkon shumë përshtat kërkesës për të mos e ndaluar
arbitrarisht dikë. Kohët e fundit ndjeshmëria ndaj këtyre
fenomeneve ka ardhur duke u rritur dhe shteti po “bindet”
të sillet me rregulla.

E drejta për të marrë pjesë në jetën shoqërore dhe të
komunitetit
Mund të mbështetemi pozitivisht tek një bindje e
shqiptarëve që pas dënimit, një i burgosur mund t’i kthehet
normalisht jetës kundër mentalitetit mbizotërues në vende
të tjera “Ai që ka qenë një herë kriminel, mbetet gjithnjë
i tillë”. Kjo është një shtysë e mirë për të mbështetur
përpjekjet e shoqërisë për integrimin e pjesës së dënuar.
Nuk është e lehtë të bindësh punëdhënësit shtetëror dhe
privat për të drejtën e secilit për të patur shanse të
barabarta. Kërkimi i dëshmisë së penalitetit nga ana e
shumë punëdhënësve nuk është gjithmonë i përligjur.

Prezumimi i pafajësisë
“Tjetri nuk të vret kot”. Nuk ka shprehje tjetër që të
dëmtojë aq shumë reagimin qytetar ndaj aktit të vrasjes dhe
marrjes së jetës. Kjo tregon se për një pjesë jo të vogël
të njerëzve nuk ka fare rëndësi tejkalimi i së drejtës, apo
provimi i fajësisë.

Liria e organizimit
Konica vlerëson se shqiptarët vuajnë nga mungesa e
idealizmit. Rrallë idetë e mëdha përqafohen në mënyrë
anonime, pra pa emër, ashtu si bëhet me një dhuratë që i
hiqet çmimi. Me shumë vështirësi njerëzit po bashkohen edhe
për çështje mjaft të prekshme siç janë mjedisi, apo kushtet
e tjera si komunitet. Vullnetarizmi që dikur nuk ishte
“vullnetar” sot thuajse mungon fare. Një pjesë e mirë e
njerëzve e kanë më të lehtë të falin para se të dhurojnë
kohë dhe përpjekje në dobi të çështjeve me vlerë shoqërore.
Me shumë zgjuarsi një gazetar i kërkoi një drejtuesi
sindikate arsimi: “Mendoni se duhet që sindikata të çohet
në grevë vetëm për para?! Ne nuk kemi parë gjithë këtyre
viteve që të ngriheni për kushte të punës apo për çështje
të shkollës në përgjithësi!” Këto janë deformime të
personalitetit që çojnë edhe në deformime të jetës së
përbashkët shoqërore. Fillesat e ngacmimeve qytetare në
këtë drejtim po i bëjnë disa media duke sensibilizuar
qytetarët për aksione të përbashkëta në ndihmë të njerëzve
në nevojë. Rastet e reagimit masiv ndaj një vrasjeje siç
ndodh jo rrallë në vendet perëndimore ende janë mjaft të
vogla. Ato janë të vogla edhe në media.

E drejta për të punuar në kushte të përshtatshme dhe për
punë të barabartë të marrë pagë të barabartë
Unë mendoj se bujaria e shqiptarëve e përmendur dhe e
vërtetuar, dëshira e tyre për të parë me dinjitet të
afërmin mund të jetë një bazë e mirë që t’i bëjë
punëdhënësit më të shpejtë në thithjen e kërkesave të
ligjit në trajtimin e punonjësve të tyre. Varfëria,
konkurrenca dhe rreziqet e biznesit mund të bëjnë punën e
tyre, por në përgjithësi për një shqiptar që e ka vënë në
“terezi” biznesin e vet unë mendoj se nuk duhet të ketë
shumë vështirësi që ta bindin për një trajtim shumë të mirë
të punonjësve të tij. Megjithatë “dëshira për t’i takuar sa
më shpejt aristokracisë” mund të bëjë që të harrohet
detyrimi që secili ka nevojë për një jetë dinjitoze, pra
edhe të punësuarit.

KosoVA NË SHTRATIN E VDEKJES

Në artikujt e mëparmë në mediat elektronike i kam paraçitur
pikpamjet e mija lidhur me procesin e negociatave ku njera
nga temat e radhës në mes dy grupeve negociatore do të jetë
edhe decentralizimi.Decentralizim në Kosovë nuk mund të ket
pa njohjen e shtetit të Kosovës për arsye të shumta e njera
ndër to është edhe ajo se : duhet të dihet se kush bënë
decentralizimin.Decentralizim mund të bëjë vetëm shteti në
njësitë administrative të vetat apo në njësit e veta që
gjenden nënë sovranitetin e atij shteti.Në rastin e Kosovës
decentralizim nënkupton kantonizim,çë do të thot coptim të
njësive teritoriale të saja.Pra kjo nënkupton se
decentralizimin e bënë shteti Serbo/Malazez në trojet
etnike shqiptare.Vet procesi i decentralizimit është
propozuar,amandamentuar,nga vet kuvendi i serbisë e është
përkrahur nga ndërkombëtarët dhe vendorët,pa përfillur dhe
analizuar sa duhet pasojat negative të vet këtij procesi
fashizoid.Nëse procesi i
decentralizimit/kantonizimit/realizohet në tërsi,atëhere pa
u hamendur mund t`iu garantoi se kosova në mbarim të vitit
2006, do të shtrihet në SHTRATIN E VDEKJESË, çë do të thotë
se:Kosova do të mbetet koloni e Serbisë me një të drejtë të
njohjes së një autonomie,mbrenda së cilës do të ket apo
krijohen edhe miniautonomi të lidhura me urat lidhëse
komunale të të gjitha nuansave:juridike,politike,ekonomike
etj.Pra Kosova me këtë proces të
decentralizimit/kantonizimit/mbetet një autonomi mbrenda së
cilës do të ketë edhe miniautonomi tjera.Pra Kosova në këtë
mënyrë do të humb njëher e përgjithmonë njësinë e vet
teritoriale të përcaktuar me kushtetutën e vitit 1974.Pra
të jem më i kjartë, me këtë mënyrë të rikonolizimit serb
shqiptarëve të Kosovës do t`iu treten andrrat e kamotshme
për liri,pavarësi dhe bashkim kombëtar.
Sa për ilustrim po e paraqes një shkrim të huazuar nga
http://www.albaner net,me titull:PLANI I"NEGOCIATAVE"MË PAK
SE MË
1974
Nëse gjer tani ke pasu
dyshime rretth mendermethanë “negociatave” me Serbinë,
tashti mund ta flesh mendjen – pse ta vrash mendjen kot,
kur mund ta dish të vërtetën. Lëvizja Vetëvendosje! ka
arritur ta shti në dorë planin sekret të qeverisë kukull të
Unmikistanit për copëtim etnik e cenim të tërësisë
territoriale të Kosovës, i cili – lexo, e mbetu pa mend! –
do të jetë platformë e palës shqiptare (!) në mendermethanë
“negociatat” me Serbinë.
Ajo që kemi në dorë është pak më e zezë se që ia ka marrë
mendja publikut shqiptar, madje edhe kundërshtarëve më të
flaktë të “negociatave”. Në planin sekret parashihet një
“reformë” largvajtëse të pushtetit vendor, përfshirë
ribërjen e hartës komunale, shpikjen e komunave të reja
minoritare, ndërlidhjen e tyre të posaçme, diskriminimin
ligjor kundër shumicës shqiptare në të gjitha lëmitë kyçe,
si dhe mekanizma të paluajtshëm kushtetutarë për veto
absolute të Beogradit ndaj të gjitha vendimeve të ardhshme
të Kosovës. Ky rirregullim i Kosovës, komplet konform
kërkesave serbe, i ofrohet Serbisë në shkëmbim të pranimit
formal të një “pavarësie”, e cila, pra, do t’u jepte
shqiptarëve më pak autonomi se kushtetuta jugosllave e
vitit 1974!
“Plaforma për pushtetin lokal në Kosovë” mban datën 15
janar 2006 dhe mban mbishkrimin “Sekret zyrtar. Ai është
një dokument 6-faqësh i ndarë në 6 krerë e 36 pika,
autenticitetin e të cilit Lëvizja Vetëvendosje! e ka
konfirmuar nga dy burime të pavarura prej shoshoit.
Që në kreun e parë, atë për caqet e “reformës”, e në mënyrë
konsekuente gjer në fund të dokumentit, qeveria kukull e
Unmikistanit shkel me të dy këmbët mbi konceptin modern të
shoqërisë civile, që i trajton të drejtat dhe obligimet e
qytetarëve pavarësisht prej etnicitetit. Në vend të tyre,
plani mbështetet pothuajse i tëri mbi konceptin e të
drejtave komunitare të etnive. Meqë tërë “reforma” e
pushtetit komunal është menduar të bazohet mbi këto ide, e
komunat mendohet të kenë mëvetësi largvajtëse, del se
identifikimi dhe seleksionimi etnik i qytetarëve do të jetë
kriteri kyç për punësim, banim, planifikim urban e
shfrytëzim të tokës, arsim, shëndetësi, rregullim të
infrastrukturës, lëshim të lejeve për biznese, polici,
gjyqësi – me emër, në të gjitha ato 33 lëmi që është
menduar t’u lihen në dorë komunave.
Sa për shembull:
§ 1 pika 1.3 që e ligjëson parimin e kolektivizmit dhe
identifikimin e seleksionimin etnik të qytetarëve:
“Reforma e pushtetit lokal... do ta afirmojë respektin për
identitetin etnik, kulturor, gjuhësor dhe fetar të
komuniteteve...”
§ 2 pika 2.2 që e kthen këtë parim në bazë të rregullimit
administrativ të Kosovës:
“Organizimi i ardhshëm territorial i Kosovës vëmendje të
veçantë do t’i kushtojë interesave të veçanta të
komuniteteve pakicë... Do të krijohet një numër shtesë edhe
i komunave shumetnike me shumicë lokale nga pjesëtarë të
komuniteteve pakicë.”
§ 3 pika 3.2 që e ligjëson diskriminimin e shumicës
shqiptare në fushat kyçe të jetës:
“Deri në arritjen e një niveli të akorduar [?] të
përfaqësimit të minoriteteve, do të vazhdojë zbatimi i
afrimeve afirmative dhe diskriminimit pozitiv, që synon
punësimin e anëtarëve të komuniteteve të nënpërfaqësuara.”
§ 4 pika 4:1 që e saktëson veton e Beogradit ndaj të gjitha
vendimeve të ardhshme të Kosovës:
“Të gjitha ligjet e lartpërmendura... do të miratohen vetëm
duke përfshirë shumicën e Anëtarëve të Kuvendit nga
komunitetet pakicë.”
Vazhdojnë dy pikat e kombinuara, që e saktësojnë pozitën e
Kosovës si koloni të Beogradit:
§ 4 pika 2:“Aktet normative komunale që ndikojnë
drejtpërdrejt në kulturën, përdorimin e gjuhës, arsimin,
dokumentet personale dhe përdorimin e simboleve do të jenë
subjekt i “klauzolës së interesit vital” që synon
parandalimin e mbivotimit të komunitetit pakicë...”
§ 4 pika 4:3:
“Gjuha serbe dhe alfabeti do të vazhdojë të mbetet një
gjuhë zyrtare në tërë territorin e Kosovës dhe në të gjitha
nivelet administrative e gjyqësore.”
§ 5 pika 5:1 që e ligjëson krijimin “etnitetit serb”
përbrenda Kosovës:
“Komunat do të kenë të drejtën tëbashkëpunojnë dhe të
krijkojnë partneritet me komunat tjera të Kosovës, që të
kryhen detyra të interesit të përbashkët...”
Pra, “kosovaristët” kërkojnë ano Domini 2006 më pak për
Kosovën se sa që ofronte kushtetuta jugosllave e diktatorit
Tito nga vitit 1974. Për dallim prej planit të qeveritarëve
kukull të Unmikistanit, kushtetuta e vitit 1974 – së paku
sy e faqe botës! – e vërente dallimin zhvillimor mes
Kosovës dhe viseve tjera të federatës dhe i identifikonte
shqiptarët si palë që kërkonte përkrahje. Ajo nuk sajonte
komuna të shpifura për hir të pakicës serbe dhe, për më
tepër, ia kufizonte ca Beogradit të drejtën e vetos
absolute ndaj çdo vendimi në Kosovë. Ç’është më e
rëndësishmja, kushtetuta jugosllave e 1974 nuk e sajonte
një “entitet serb” përbrenda Kosovës, të afirmuar
ligjërisht, e të gatshëm për shkëputje qysh në rastin e
parë.
Ia vlen të shtohet se ky “plan” i marionetave të
Unmikistanit, ndonëse abdikon komplet prej parimit qytetar
dhe i kthehet atij komunitar etnik, nuk i përmend fare
paralelet e natyrshme mes komunitetit serb në Kosovë dhe
atij shqiptar në Luginën e Preshevës. Në këtë pikë – dhe
vetëm në këtë pikë! – vleka si duket parimi i qytetarisë në
Kosovë.
Dikush mund të pyetet, athua pse Unmikistani kryen atentat
mbi parimin modern të qytetarisë liberale, për ta promovuar
diskursin e vjetëruar komunitar me identifikim e
seleksionim etnik të qytetarëve.
Kur do ta zbardhësh një krim, duhet kërkuar së pari
motivin. Kush fiton, e kush humbet, nga zgjidhja e
propozuar prej lakejve të Unmikistanit? Respektimi i
qytetarisë liberale në këtë kohë e hapësirë i shkon
natyrshëm më shumë për shtati ideologjisë demokratike
shqiptare, që synon vetëvendosje. Ndërsa zgjidhjet e moçme
komunitare i shkojnë natyrshëm për shtati nacionalizmit
primitiv serb. Motivi i vetëm i Unmikistanit është pra t’ua
garantojë nacionalistëve serbë dominancën mbi kombin
shqiptar, duke e vrarë zgjidhjen që herdokur do t’i hapte
udhë vetëvendosjes në Kosovë e raporteve të reja të forcës
në Siujdhesën Ilirike.
Sikur proijësit shqiptarë, Rugova i ndjerë, Thaçi, Kosumi,
Daci & Co. ta kishin patur mendjekthjelltësinë dhe forcën e
vullnetit që e kërkon ky moment historik, një plan kobzi si
ky as nuk do të konceptohej, pa lëre më të shkruhej në
letër. Me këso mbrojtësish, ç’u duhet shqiptarëve armiku...

Sabri Selmani,jurist
Kiel-Gjermani

KUSH I EMRON DHE I SHKARKON KRYETARËT DEMOKRISTIANË?

Para disa ditësh Nikollë Lesi bëri “sensacionin” e radhës
në politikën shqiptare: doli në ekranet televizive dhe
shpalli se kishte marrë vendimin e pakthyeshëm të largohej
“me vullnetin e vet” nga posti i kryetarit të Partisë
Demokristiane. Ishte e çuditëshme të ikte kështu papritmas
“ me dëshirën e tij” Nikolla nga posti i kryepartiakut që e
mbante prej pak vitesh dhe e kishte zënë me intriga,
dallavere dhe aksione guerrilase. Por Nikolla kur i
shkrepet të bëjë çudira nuk pyet, madje, i rendit varg ato.
Bashkë me “dorëheqjen” ( lexo heqjen) e tij Nikolla shpalli
dhe emrimin e zëvendësuesit të tij në krye të PDK,
deputetit të PDR (Partia Demokrate e Reformuar), Nard
Ndokës. Me një fjalë Nikolla dukej si një pronar i partisë
që sillte në krye të saj kë t’i donte qejfi. Natyrisht
Nikolla fillmisht tha se ai po e ftonte Nard Ndokën të
pranonte të bëhej kryetar i PDK, nuk tha se po urdhëronte,
se ashtu nuk kishte lezet dhe me të vërtetë nuk e
urdhëronte dot, sikurse nuk e largonte dot as Nardi
Nikollën nga posti. Por ama Nikolla ftesën Ndokës ia bëri
pa pasur në dorë ndonjë vendim të ndonjë forumi partiak që
të vepronte në këtë mënyrë. Kështu që Nikolla e tregoi se
nuk merr vesh nga demokracia, se nuk çan kokën për
demokracinë, as ka respekt për anëtarsinë e partisë.
Po pse ta zgjasim kot këtë mesele. Ka kohë që Partia
Demokristiane punon sipas rregullave të Kishës katolike, jo
sipas rregullave të jetës moderne laike partiake. Ka kohë
që gjithçka që ndodh në hallkat drejtuese të kësaj partie
bëhet në bazë urdhërash misteriozë që mbeten të paqartë,
edhe mbasi janë zbatuar. Demokristianët dikur ishin ndarë
në disa “çeta partiake” me emrin demokristiane. Asnjëherë
nuk arritën të bënin një parti për të qenë. Të tre
kryetarët e fundit të kësaj që është njohur më shumë si PDK
e kanë zënë këtë post me emrim enigmatik, duke mos qenë
fillimisht as anëtarë të kësaj partie. Zef Bushati ka qenë
nënkryetar i Partisë Republikane me Sabri Godon, në vitet e
para të demokracisë, madje u bë dhe njëfarë qeveritari në
kohën e qeverisë së (de)stabilitetit (1991). Pastaj më vonë
vokacioni i tij fetar e shtyri drejt Partisë Demokristiane
që në fakt është parti katolike dhe u bë kryetar i saj.
Por iu hap oreksi Nikollë Lesit të zinte karrigen e Zefit.,
se i dukej e ngushtë fusha e gazetarisë për të treguar
talentin e tij triblues. Nikolla kur i lindën këto ambicie
ishte deputet i pavarur me emër, por në fakt socialist dhe
ishte bërë deputet me ndihmën e Fatos Nanos, me të cilin
kishte miqësi të madhe. Për dreq kur Nikolla duhej të bëhej
kryetar i PDK nuk ishte fare anëtar i kësaj partie. Atëherë
dikush në Lezhë i bëri ftesë Nikollës të largohej, madje i
liroi dhe vendin e tij në drejtimi e degës së Lezhës.
Nikolla pranoi menjëherë dhe pas kësaj i dha nja dy tre
goditje grupit të Zef Bushatit, jo vetëm me fjalë por edhe
me grushta dhe në kongresin e radhës të PDK-së Nikolla nga
jo-anëtar u bë kryetar i partisë. Për hir të të vërtetës
duhet thënë se nuk është Nikolla që e ka sajuar i pari këtë
marifet, sepse edhe Rexhep Meidani e Kastriot Islami nuk
ishin anëtarë të Partisë Socialiste kur u planifikuan për
udhëheqës kryesorë në këtë parti dhe pas pak muajsh
anëtarësimi dolën në krye të hierarkisë.
Menduam se Nikolla pasi zuri vendin e kryetarit do të bëhej
një tjetër Gjinush, në një “parti-shirit” në zorrët e
politikës shqiptare, që pavarësisht se partia bie copa-copa
si zgjatimi i shiritit koka nuk lëviz dhe lëshon shtat të
ri, siç ka bërë Gjinushi në PSD, nga ku janë shkëputur disa
grupime që kanë prodhuar parti të tjera. Por nuk ndodhi
kështu. Nikolla e la karrigen e kryetarit dhe në të është
ulur Nard Ndoka që për të ardhur këtu ka ndjekur itinerarin
politik partiak PD-PDR-PDK.
Ndoka ishte kandidat i vetëm për kryeparë partie në
kongresin që do të bënte formalitet për zëvendësimin e
Nikollës. Nuk mund të ndodhte ndryshe se Ndokën e kishin
ftuar, nuk kishte shprehur dëshirën për të shkuar atje. Nuk
mund të ndodhte ndryshe se Nikolla e kishte shpallur Ndokën
kryetar pa u mbledhur kongresi. Nuk mund të ndodhte
ndryshe, sepse vendimi ishte marrë nga ata që bënë Zef
Bushatin e PR-së kryetar të PDK-së, hoqën Zefin e bënë
Nikollë Lesin pa qenë fare anëtar i PDK. Prandaj edhe
emrimi Ndokës është brenda praktikës dhe brenda
(anti)rregullit demokristian. Po kush i bën vallë këto
veprime dhe kush i merr këto vendime? Duhet të ketë dikund
një shef kuadri që vepron shpejt e shpejt kur ia do puna.
Ku e ka vallë zyrën ky shef kuadri: në Shqipëri apo jashtë
saj, se dihet që punët e fesë e të politikës kristiane janë
shumë të centralizuara në rrafsh botëror?!
Pse vallë ky shefi i kuadrit hoqi Nikollën? Mos vetëm për
atë që nuk ia mbushin dot mendjen, apo nuk e zuri dot pisk
kryeministrin Sali Berisha që të përfshinte në qeveri edhe
ministra demokristianë? Nikolla i shkretë plasi të
siguronte për vete, ose për ndonjë demo-kristian tjetër një
karrige ministrore, por Berisha u tregua i palëkundur në
refuzimin e vet. Arsyet e këtij refuzimi nuk i dimë, as na
duhen, sepse në fund të fundit Berisha ka bërë mirë që nuk
ka futur as Lesin, as ndonjë lesist në qeveri. Por si do
t’ia bëjë tani me Ndokën, se këtij duhet t’ia dijë kokën që
e ka më shkamb se të Lesit kur vjen puna tek tasi i
përsheshit.
Ndoka ia ka çuar më të shpeshta e më të egra mesazhet jo
me celular po me vickla në parlament, në ekrane
televizionesh e faqe gazetash se i kishte hypur keq në kokë
të jetë njëfarë ministri. Meqenëse nga PDR ishte një
ministër në qeverinë e Berishës, Genc Pollo, atëherë Ndoka
filloi të sillej si ata të rinjtë zevzekë në familjet
tradicionale që kur u shkrepej për martesë këtë dëshirë ua
transmetonin kryefamiljarëve duke bërë zarare me orenditë e
punët e shtëpisë. Më në fund kur e pa se dhe ashtu nuk
dilte gjë, sepse nuk i eci as Spartak Ngjelës, Ndoka
mblodhi plaçkat, lidhi gjalmat e opingave dhe iku nga
Partia e Pollos për të shkuar tek ajo e Lesit, duke
tërhequr pas vetes dhe dy deputetë të tjerë si trima të
tij. Kësaj i thonë politikë moderne, sipas moralit politik
kristian europian, që e ka reklamuar vazhdimisht Nikollë
Lesi. Mirëpo që të shkonte Ndoka tek Lesi e të ulej në krye
të vendit nuk bëhej duke prerë biletë hyrje si në kinema,
as duke thirrur sipa zakonit “ a pret miq, o zoti
ishtëpisë”. Tani të gjithë e kanë kuptuar mirë se “kush
shkon pa ftuar e gjen pa shtruar”. Kurse Ndoka e gjeti
shtruar qilimin e kuq nga Nikolla.
Mbetet të besojmë se nuk janë tekat e Ndokës që kanë
krijuar gjithë këtë histori. Janë ata shefat e kuadrit që
nuk i njohim ne që bëjnë këtë “qarkullim” kryetarësh në
PDK, dhe atë qarkullim kuadrosh e deputetësh nga një parti
në një tjetër. Pa i njohurt ata shefa, pa pasur sqarim
enigmash nga ndonjë kureshtar, vetëm me kaq sa ka ndodhur
sheshit kuptojmë se shefat e kuadrit të demokracisë
kristiane kanë vendosur të bëjnë një ristrukturim të
radhëve e rigrupim të forcave. Deri tani janë 3 deputetë
katolikë që shkojnë në PDK. Fjalët janë se priten të
shkojnë edhe të tjetë. Mendja ta do se përsëri dyshimi për
dezertime të reja bie më shumë mbi deputetë të besimit
katolik që përfaqësojnë në parlament PD, PS, PAA, PAD
ndoshta dhe ndonjë tjetër. Në qoftë se do të jenë sërish
deputetë katolikë që do të shkojnë tek partia e Ndokës ( që
besojmë se ende e ka bashkë me Lesin) për të plotësuar atë
numrin prej 10-11 deputetësh, atëherë do të vërtetohet se
kemi të bëjmë me një lëvizje me qëllime politike, por mbi
baza tërësisht fetare katolike. Ndoshta në politikën
shqiptare kërkojnë të krijojnë një parti motër-siameze të
PBDNJ-së greko-ortodokse, me synimin që sido që të
rrotullohet karuseli i pushtetit në Shqipëri këto të dyja
të jenë gjithmonë në qeveri si “përfaqësuese të pakicave”.
Kështu njëra parti do të jetë sozia politik i bashkësisë
së përfaqësuar fetarish nga Rrok Mirdita, tjetra do të jetë
sozia e në emër të bashkësisë që përpiqet ta përfaqësojë me
metodën e uzurpimit Janullatosi, ndërsa partive të tjera do
t’u mbetet të bëjnë sikur janë në lojë në emër të
bashkësive që nëpër tribuna i pëfaqësojnë Selim Muça e
Reshat Bardhi, të shumicës pa gjë në dorë. Natyrisht skema
në realitet nuk është kaq e thjeshtëzuar sa në këtë
përshkrim me fjalë, sepse dihet që PS, njëri kamp që lakmon
pushtetin, është nën ndikime të fuqishme ortodokse, në
kampin tjetër, PD, ka ndikime të fuqishme katolike. Dihet
që Janullatosi i shtrydh të dy këto kampe. Por, ama, skema
në vija të trasha kështu po përvijohet.
Kurse ata që mblidhen në kongrese partiake, si ky i fundit
i demokristianëve, janë thjesht figurantë në lojë që bëhet,
ngjajnë me ata anëtarët e plenumeve, ose të këshillave
popullore të rretheve në kohën e sundimt të Partisë së
Punës që miratonin pa bërë zë fare lirimin nga detyra ose
caktimin në detyrë të sekretarit të parë të Komitetit të
Partisë, ose të kryetarit të Komitetit Ekzekutiv, që mund
të ndërroheshin disa herë brenda një viti.
Zëvendësimi Lesit nga Ndoka ishte një kopje e atyre
procedurave e veprimeve. Kishte dhe një “tipar
demokratik”: zëvendësuesi vinte nga jashtë partisë jo nga
radhët e partisë, që në fakt është antidemokraci e
shëmtuar. Kjo vërtetoi se të gjithë ata burra e gra që janë
në PDK nuk vlejnë gjë, përderisa për të zëvendësuar
Nikollën nuk bënte asnjëri, por duhej peshkuar si krap një
udhëheqës në pellgun e Partisë së Pollos. Kurse kërcimi i
Ndokës e shokëve të tij tregon se grupimet hileqare
politike e fetare e bëjnë punën nën rrugoz, i fusin
njerëzit e tyre në parti të tjera sa të kapin një vend në
parlament, në qeveri, ose në administratë , pastaj i
thërrasin në zbor dhe i mbyllin në kazermën e vet. PD e
Berisha nuk dinë apo nuk duan të mësojmë nga këto ndodhira,
që po u përsëriten si shpesh?!Më e besueshme është se nuk
duan të nxjerrin mësime nga këta gjëra, sepse edhe atyre
kështu u pëlqen, se edhe ata kanë bërë pazare më parë me
shefat e kuadrit që të ngrohnin në çerdhet e tyre vezët e
qyqeve demokristiane, që dhe demokristianët të bëheshin me
nje tufë zogjsh pa pupla në krahët e klloçkave Lesi e
Ndoka.

4 qershor 2006
Abdi Baleta

Shqiptarë: Skifterë apo bullarë
Shqiptarë: E skifterëve apo e bullarëve

Shqetësim për vitin që vjen




KËNGA E ZGALEMIT

Mbi të thinjin shesh të detit era frym e mblidhet retë .
midis detit edhe reve kryelartë shkon Zgalemi, si e zezë
vetëtimë.
Prek me krahë ai valët, si shigjetë ngjitet reve, dhe
këlthet, dhe retë gjegjin gazin-klithmë të asaj shprese.
Në atë klithmë-et fortune, zjarr e flakë zemërimi dhe
besimin në fitore gjegjin retë në atë klithmë.
Dridhen çafkat e rënkojnë, përmbi detin përpëliten; janë
gati ato të struken nga ky tmerr në fund të detit.
Përpëliten, si dhe çafkat, kredharakët e rënkojnë: nuk dinë
ata të mjerët gëzim lufte, luftë jetë: i tmerron ata
gjëmimi.
Ndër shkëmbinj mbulon i trembur trupn’ e majmë pinguini … .
Ngrihet vetëm kryelartë, me guxim, lirisht Zgalemi mbi të
thinjin det nga shkuma.
Gjithnjë më tepër ngryset, gjithnjë më poshtë zbresin
përmbi detin retë e zeza, dhe këndojnë e hidhen valët lart
e drejt nga vjen rrufeja.
Bubullon. Rënkojnë valët: në atë shkumë zemërimi po
luftojnë ato me erën. Turma valësh rrëmben era, i mbërthen
ajo me forcë, i përplas me vrull shkëmbinjve, duke bërë
çika-çika ato masa prej zumrudi.
Po me klithmë shkon Zgalemi, si e zezë vetëtimë, si
shigjetë i përpin retë, shkumën valës heq me krahë.
Si demon, ai vërtitet, madhështor e kryelartë ky demon i zi
rrebeshi; qesh e qan ai njëherësh … . Qesh me retë, qan
prej gazit.
Në tërbimin e gjëmimit lodhje sheh e ndjen demoni: ka besim
zogu i furtunës: retë – diellin dot s’e fshehin!
Era fryn me ulërimë … . Bubullon e shkrep rrufeja … .
Ndizen retë flakë e kaltër përmbi detin si greminë. Kap
shigjeta vetëtimash dhe në gji i shuan deti. Si gjarpërinj
të zjarrtë dridhen mu në det e zhduken thellë pasqyrimet e
atyre vetëtimave shigjeta.
… Ja furtuna! Vjen furtuna!
Kryelartë e trim Zgalemi shkon me vrull ndër vetëtima
përmbi detin e tërbuar, që buçet me ulërimë, dhe këlthet -
profet fitoreje:
- Sa më e fuqishme le të ngrihet lart furtuna!

PO KËTO ÇFARË TREGOJNË O DULJA I JANULLATOSIT?

Benjamini i Janullatosit Vangjel Dule, që uzurpatori i i
KOASH-it e pëlqeu dhe e përzgjodhi ta merrte pranë vetes si
përkthyes manar, e rriti dhe stërviti për ta bërë
“politikanin” më të rëndësishëm grekoman në Shqipëri, më 1
qershor 2006 ishte edhe një herë i ftuar në një kanal
televiz të Tiranës që të tregonte aftësitë e tij
janullatiste për të mbrojtur me cinizëm e ligësi
poshtërsitë e politikës së Greqisë kundër Shqipërisë. Është
fjala për praninë Dules në emisionin e përjavshëm “Opinion”
që e bën Blendi Fevziu në TV ”Klan” të ejteve në mbrëmje.
Edhe kësaj radhe Blendi e kishte zbatuar pikë për pikë
rregulloren e tij teknike për t’i ndërtuar ekipet në garën
e tërheqjes së litarit në atë mënyrë që të mos shkilej nga
asnjëra palë vija e bardhë ku qëndronte vetë Blendi në
konfliktin e “eshtrave shqiptare” të grabitura nga grekët
dhe priftërinjtë e Janullatosit. Blendi e kishte përforcuar
Dulen me një gazetar nga Gjirokastra, njëfarë Orfeo që sa
herë ta prekje dhe me puplën e gjuhës së debatit do të
lëshonte tym të zi e shkreptima urrejtje për shqiptarët dhe
llavë fanatizmi grekomadh. Dëshira për t’u dukur elegantë
në debat, kujdesi i pandërprerë se mos u shkiste ndonjë
fjalë që ua mbanin shënim grekët si reagim të tepruar dhe
natyrisht ndjesitë e konceptimet e trazuara që kanë për
marrëdhëniet shqiptaro-greke i bënin Sabri Godon dhe Ardian
Klosin më shumë forcë neutrale se forcë për mbrojtjen e të
drejtës së viktimizuar shqiptare nga poshtërsia agresive
greke në rastin e grabitjes së eshtrave të të vdekurve
shqiptarë në Kosinë. Drejtori i Muzeut Kombëtar, Beqir Meta
shpenzoi kot energji e profesionalizëm në një debat të
atillë ku trazohej ajo që u duhej thënë shqiptarëve me atë
që shqiptarët nuk kanë përse ta dëgjojnë. Mbyllja e
emisionit biznesor të Blendit ishte më e pështira që mund
të bëhej, me një lidhje telefonike me njëfarë gazetari
shqiptar në Athinë me emrin Dritan Haxhia, që përpiqej të
ishte më grekoman se Dulja, më grekoman se Orfeo, më grek
se shovinistët grekë në Athinë. Një zotëri nga salla që
ndiqte debatin bëri vërtetë punën e tij si njeri me shpirt
e me gjykim në anën e së drejtës dhe të sedrës shqiptare.
Ai nuk meritonte sfidën e Blendi Fevziut që linte”Dritanin
e errët” të Athinës të bënte komentet përmbyllëse që dhe
sfidat e paturpshme lidhur me shpjegimet që dha ai zotëri.
Por të paktën nga fjalët që tha nëpërmjet telefonit
“Dritani i errësirës” teleshikuesit mundën të kuptojnë sesa
keq katandiset një shqiptar që vihëet kokë e këmbë në
shërbim të grekëve.
Pikërishtë në këtë atmosferë “shkëlqeu e ndriti” edhe Dulja
i zdruguar dhe i lëmuar nga Janullatosi. Dulja si herë të
tjera ishte aty që të vigjëlonte se mos thuhej ndonjë
fjalë, mos përcillej tek teleshikuesit shqiptarë ndonjë
mesazh që cënon ”miqësinë e madhe” shqiptaro-greke,
“marrëdhëniet e shkëlqyera” midis shtetit shqiptar e atij
grek, siç deklaron Dule për shnatazh mbi shqiptarët sa herë
debatohet për ndonjë veprim antishqiptar të Greqisë. Por
kësaj herë Dule tregoi se di të ngrysë dhe vetullat sapo
fjala shkon tek babai i tij shpirtëroir e politik,
Janullatosi. Dulja tentoi t’i mallëngjente teleshikuesit
duke rrëfyer për dashurinë e madhe të priftit grek për
shqiptarët. Janullatosi nuk paska pranuar të bëhet Patrik
ortodoks në Jeruzalem, që është sipas Vangjelit një post më
i rëndësishëm se ai i kryepeshkopit në Athinë, nuk paska
pranuar as vendin e kryepeshkopit në Greqi, as të primarit
të kishës ortodokse në Amerikë siç i kanë propozuar, se nuk
i ndahet shpirti e trupi nga kisha ortodokse e Shqipërisë,
nga shqiptarët e Shqipëria. Ai dhe paralajmëroi
kërcënueshëm se po të ikë Janullatosi kisha ortodokse dhe
ortodoksia në Shqipëri marrkan fund, mbeten si delet pa
çoban. Ndoshta nuk u shkoi mendja, ose mundet që për
mirësjelle nuk deshën ta çonin punën gjatë, por shqiptarët
që ishin në studoi përballë greku Dule nuk thanë atë që
duhej: Janullatosi nuk lëviz nga Shqipëria jo se e preu
malli për shqiptarët e për besimtarët ortodoksë shqiptarë,
por sepse është në vlagën e punës për të fundosur gjithnjë
më thellë ortodoksinë shqiptare në pusin e errët të
greqizmës, për të bërë edhe më dëme në Shqipëri, për t’i
nxjerrë edhe më gurët e themelit e eshtrat e të parëve nga
tabani shqiptar, jo vetëm në fushën e fesë, por të
kulturës, të politikës, të ekonomisë.
Atë dashurinë e madhe që ka për shqiptarët dhe atë mirësinë
e madhe që i bën Janullatosi Shqipërisë Dulja mund t‘ua
shesë grekofilëve, por shqiptarët që i kanë ndjekur
zhvillimet qysh kur Kisha greke rinisi mësymjen për
uzurpimin e Kishës shqiptare ne mund t’i mësojmë nga
historia dhe nga dokumentet. Këtu po riprodhojmë dy nga
këta dokumente që shqiptarët mund t’i kenë harruar dhe
Dulja mund të mos i mbajë mend mirë.

4 qershor 2006
Abdi Baleta

PROGRAMI I DEGËS SË ORGANIZATËS SË VORIOEPIRIT ME QENDËR NË
KORFUZ
(Ky program i bëhet i njohur popullit të Himarës)

Të dashur bashkëatdhetarë,
Në qendër të vëmendjes sonë ju kini qenë e do të jinni
vazhdimisht. Mendojmë për ju, për të ardhmen e fëmijëve
tuaj. Pikërisht për këtë kemi krijuar edhe një organizatë
të veçantë, të cilës i kemi vënë emrin: “HIMARA E LIRË
VORIOEPIROTE DHE MINORITARE GREKE”.
Deri në mbarim të muajit shtator 1992, kemi programuar këto
aktivitete:
Vizita të përbashkëta në Korfuz, Janinë, Artë, Pargë,
Paramithi, Filat, Himarë, Dhërmi, Palasë, Qeparo, Kudhës,
Vuno, Sarandë, Konispol, Dropull.
Organizimi i një mbledhjeje të madhe në sheshin “Spiles” të
Himarës ose në Potam, ku do të marrin pjesë edhe
Sebastianos, Janullatos dhe Aleko Dhima, sekretar i
përgjithshëm i Kishës Ortodokse Shqiptare. Aty do të
dorëzohen edhe katër priftërinj. Do të bëhet një meshë e
madhe në katedralen e Himarës dhe një në atë të Dhërmiut
(Spiridhonis e Harallambis). Do të meshojnë dhespotët
Sebastianos e Janullatos. Aty do të flasë edhe prifti
dhërminjas Klearkos Savas, i dorëzuar në Athinë.
Do të nënshkruhet një marrëveshje midis Kishës Ortodokse
Shqiptare dhe asaj greke për t’i pajisur kishat e
Vorioepirit në përgjithësi dhe ato të krahinës së Himarës
në veçanti me të gjitha sendet e nevojshme. Për palën greke
do të firmoset nga hirësitë Sebastianos e Janullatos dhe
për palën shqiptare nga Aleko Dhima, sekretar i
përgjithshëm.
Meshat në Himarë, Dhërmi, Palasë, Vuno, Qeparo, Kudhës do
të mbahen në greqisht, sipas marrëveshjes
Sebastianos-Janullatos-Dhima.
Do të përcaktohen administrate e krahinës autonome
vorioepirote minoritare të Himarës, ku do të marrin pjesë
njerëzit më të devotshëm nga familjet më të shquara si
Bollanot, Milot, Neranxët, Joshet, Ilot, Belerajt, Rondajt,
Zotajt, Dhimojanajt, Dunajt, Anagnostajt, Protajt,
Janilajt, Pjerot, Dafllajt, Bifshajt, Gorecajt, Janijat,
Zhupajt, Fotiadhët, Gorajt.
Do të bëhen mesha përshpirtjesh për Eposin grek 1940-1941
në livadhet e Shëngjergjit dhe në Skutara, pastaj në
Jonomarinë e Shën-Theodhor, në Stavridh, në Shenjat, ku
ndodhen eshtrat e ushtarëve e oficerëve grekë, Agathoklis,
Kostantinis, Mihalis, Jorgos, Periklis, Athanasis,
Anastasis, Elefteris, Stelianos, Dhimitris, Grigoris,
Kazmas etj., për të cilët do të ngrihet një përmendore.
Do të zhvillohen veprimtari kulturore-artistike si theatro,
estrada, cirk, recitime, simpoziume me temën: Traditat nuk
harrohen, pro forcohen, ku do të flasin historianë, poetë,
muzikantë, artistë etj. Po ashtu, do të shpërndahen libra
të botuara në gjuhën greke në të cilat flitet për
Vorioepirin, minoritetin, për traditat dhe epopetë. Do të
flitet për ndihmën e madhe që i jep Kisha Greke asaj
shqiptare dhe për përpjekjet që bën ajo grek për të mos u
shkëputur prej saj ajo shqiptare, e cila kurdoherë ka qenë
e do të jetë e lidhur me atë greke kundër myslimanizmit e
katolicizmit.
Do të shpërndahen librat shkollore greke për shkollën greke
që do të fillojë në krahinën e Himarës dhe do të caktohet
grupi i parë i mësuesve grekë vullnetarë që do të vijnë
atje. Me këtë punë do të merren familjet Goro dhe Bollano,
prej gjirit të të cilave do të caktohen pjesëtarë me detyra
me rëndësi në qeverisjen e Himarës. Gorot dhe Bollanot kanë
dhënë prova të mëdha për besnikërinë ndaj atdheut të tyre –
Greqisë.
Në Himarë do të instalohet një radiostacion
vorioepirot-minoritar që në bashkëpunim me “OMONIA”-n do të
japë programe të pasura (duke kaluar shumë shpejt edhe në
televizive) të kulturës, muzikës e filozofisë greke për të
rrënjosur thellë patriotizmin.
Do të përpilohet një komunikatë e përbashkët me anën e të
cilës do të përcaktohet afati tranzit i krahinës autonome
të Himarës deri në bashkimin me atdheun, Greqinë-mëmë.
Do të vendoset një linjë e rregullt detare Korfuz-Himarë,
si dhe një tjetër me autobus Janinë-Himarë. Autobuzët do të
jenë grekë dhe udhëtimi i himariotëve vajtje-ardhje do të
jetë gratis.
Në muajin nëntor 1992 do të organizohet një takim i dytë me
proporcione të mëdha (duke u shtrirë gjer në Tepelenë)


Sekretarja Kryetari

Eftalias Papadhimitris Rafailidhis Andrikos


Sekretari i Përgjithshëm
Antonios Sollaros


Nga gazeta “Kombi” nr. 20, datë 24 qershor 1992

QARKORE
(pa koment)

Tepër sekret

E lëshuar nga kasha ortodokse autoqefale e Shqipërisë,
kryesia e saj me nr. protokolli 333 dt. 9 shtator 1992 për
të gjitha dioqezat dhe vartësitë: kishat, këshillat dhe
epitropitë kishtare.

T’huejin me fjlaë most a poshtroni
Bukën para por t’ja shtroni
N’Shqipëri si e ka zakoni
Me i besue mos i besoni


Fishta


(Është kusht në emër të Perëndisë dhe të Zotit tonë Jezu
Krisht që kjo qarkore të bëhet e ditur ndër besimtarët në
mënyrën më konspirative, ndryshe ata që do të shkelin
porosinë do të quhen antikrishta dhe të do të mallkohen nga
Hirësia e Tij, kryepeshkopi i gjithë Shqipërisë dhe
mitropolit i tiranës, Anastas Janullatos.

Besimtarë të nderuar

Ju jini në dijeni për një të ashtuquajtur komision nismëtar
për mbrojtjen e autoqefalisë shqiptare që hodhi rrënjë të
helmatisura në Tiranë më 29 gusht të këtij viti, vit që do
të kujtohet me neveri nga ortodoksia shqiptare vorioepirote
dhe do të jetë i pafalshëm nga nomet e kishës. Të gjithë
ata që morën pjesë në atë mbledhje ishin në pozicionin e
antikrishtit, aq më tepër, kur ndërmjet tyre kishte më
shumë se gjysmën e përmbajtjes prej myslimanësh fanatikë.
Rreziku i ortodoksisë në Shqipëri ka qenë kurdoherë
myslimanizmi, i cili ka kërkuar e kërkon t’i ç’fetarizojë
ortodoksët. Ne sot duhet të jemi më të bashkuar se kurrë
rreth të përndershmit e të fortlumturit Kryepeshkopit tonë
Janullatos, të cilin e solli vullneti i Zotit midis nesh.
Gjatë të gjitha ceremonive fetare (të kremteve e të
dielave) në kishat tona, si edhe në raste trisaish e
përshpirtjesh të veçanta, kungimesh, martesash e
procesionesh të karakterit mortual (vdekjesh) etj.,, duhet
të kini kujdes nga provokatorët dhe armiqtë e Kishës tonë,
e cila sot është marrë nën mbrojtjen e Kishës Greke për të
mbijetuar nga rreziku që i kërcënohet prej islamizmit
aziatik.
Kush prish qetësinë në Kishë, kush flet kundër Kryesisë së
saj me në krye fortlumturinë e të përndershmin Kryepiskop,
Janullatos, të nxirret jashtë Kishës me forcë në rast se
nuk del me vullnetin e tij. Kini kujdes nga antikrishtat
ortodoksë myslimanë, të cilët me petkun e patriotizmit duan
t’i vënë kazmën jo vetëm faltores, por gjithë organizimit
ortodoks, që është bërë e po bëhet me ndihmën e kishës
greke e patriarkanës së Kostandinopojës, të lidhura midis
tyre me pandarshmëri të përjetshme.
Po zhvillohet një fushatë e madhe kundër KOASH nga një grup
personash që nuk duan të mirën e ortodoksisë, por
shkatërrimin e saj. Në shtyp shkruajnë lloj-lloj artikujsh
mashtrues, njollosin Kryesinë e KOASH, që përbëhet nga
ortodoksët më të devotshëm, që edhe në kohën e diktaturës
komuniste kanë qenë në krye të luftës për mbrojtjen e fesë
e të institucioneve të saj.
Është detyra juaj më shumë sot se kurrë të mbrojmë Kishën
tonë nga sharlatanët komunistë, që janë grumbulluar në të
ashtuquajturin Komision Nismëtar për Mbrojtjen e
Ortodoksisë Shqiptare dhe që, në fakt, tërhiqen për hunde
nga të quajturit socialistë ose komunistët e rinovuar.
Qëndrimi në krye të Kishës Ortodokse Autoqefale të
Shqipërisë i Anastasios Janullatos nuk është është
klandestin, por i miratuar nga presidenti i nderuar i
Republikës së Shqipërisë, z. Sali Berisha. Lehjet e
njerëzve pa vlerë nuk trembin dot ortodoksët vorioepirotë
“shqiptarë” gjer më sot, por grekë, ashtu si e meritojnë,
nesër.
Theksojmë se në kushte shumë sekrete, siç punonin apostujt
me Krishtin, duhet të punoni për hir të Zotit dhe të
bashkimit ortodoks me mëmën Kishën Greke.
Duhet të kini parasysh:
1. të grumbulloni sa më shumë firma (duke vënë emrat dhe
mbiemrat e njerëzve) që të shprehen: “Duam Janullatosin
Kryepeshkop” dhe “Jemi vorioepirotë” (të tillë mund të jenë
edhe myslimanë që pranojnë të pagëzohen në ortodoksë). T’u
thuhet, jo vetëm ortodoksëve, që mjaft prej tyre do të
bëhen dhjakonë, prifta, arhimandritë, ikonomë e dhespotë,
por edhe kallogjerë manastiresh, ku do të administrojnë
vlera të mëdha pasurore. Shembulli i Shkollës për
priftërinj në Durrës (nën drejtimin e kuadrove të Kishës
Greke) që nxori priftër edhe myslimanë ka për qëllim të
përçajë myslimanizmin (islamizmin aziatik) në Shqipëri.
2. T’u thuhet besimtarëve se Kisha Greke, me në krye
përfaqësuesit e saj në KOASH, do të shpërndajë (siç
shpërndan vazhdimisht) për një periudhë kohe të pacaktuar
pako 300 kg me ushqime e veshmbathje dhe nga 50 mijë
dhrahmi për të gjithë besimtarët që janë vorioepirotë.
3. Hirësia e tij Janullatos do të sigurojë punësime në
Greqi për vorioepirotët (bile edhe në vende të tjera të
Europës), si dhe të drejta studimi për të gjitha hierarkitë
kishtare dhe shtetërore.
4. Pasi të kini grumbulluar sa më shumë firma (sipas pikës
1) me anën e listave të veçanta të lidhura, sipas
formularëve që u kemi dërguar, urgjentisht, në mënyrë tepër
secrete, të dërgohen në Tiranë, në kryesinë e KOASH në
adresën e Aleko Dhimës, në mungesë të tij në atë të
Dhimitër Bedulit. Askujt tjetër të mos i dorëzohen gjer sa
të gjenden të lartpërmendurit, pasi një gabim i bërë në
këtë drejtim zbulon sekretin kishtar që kërkohet me hirin e
Zotit.
5. Këshillat Kishtare të Dioqezave, vartësive, kishave si
dhe epotropitë të forcohen me njerëz tanët, me
vorioepirotë dhe ortodoksë të tjerë cilëtdo qofshin, veç të
jenë pro Hirësisë së Tij Janullatos si Kryepeshkop i KOASH.
Në gjirin tuaj të konsiderohen Juda Iskarioti të gjithë ata
që janë kundër drejtimit të sotëm të KOASH.
6. Çdo literaturë që vjen nga Kisha Greke dhe KOASH si dhe
gazeta “Ngjallja” që pritet të nxjerrë KOASH, të
shpërndahet në mënyrë më sekrete, nëpër banesat e
besimtarëve dhe gratis.

Zoti ju ruajt nga veprimet e Satanait!

Marrë nga gazeta “Patrioti”, nr. 14, nëntor 1992

GREQIA RRËMBEN TË VDEKURIT TË NËNSHTROJË TË GJALLËT

Historia makabre dhe provokimi skandaloz për grabitjen e
eshtrave shqiptare nga varret e fshatit Kosinë të Përmetit
nuk gjeti trajtim serioz nga palët e implikuara dhe të
interesuara për të sqaruar atë që ndodhi dhe për të lënë
fajin atje ku e ka vendin.. Përkundrazi ai u banalizua më
tej nga kryeneçësia e priftërinjve të Janullatosit në
Përmet e Gjirokastër, nga pafuqia ose mungesa e dëshirës e
organeve përkatëse të drejtësisë shqiptare për të zbatuar
ligjin shqiptar brenda Shqipërisë, si dhe nga hutimi ose
spekulimi i njerëzve të politikës shqiptare për qëllime
politike intriguese, për mangësi namuzi e sedre kombëtare.
Qeveria na habiti me heshtjen e gjatë. Edhe kur
kryeministri e theu heshtjen qeveritare bëri një deklaratë
pa nerv fare, me terma krejt tekniciste sa për të kaluar
radhën se hapja e varreve jashtë rregullave përbën vepër
penale dhe me këtë duhet të merren organet e drejtësisë.
Këtu nuk është puna thjesht për një vepër penale, por për
një vepër fekale, era e së cilës nuk ka për t’u hequr kurrë
nga Shqipëria dhe nga marrëdhëniet shqiptaro-greke. Sado të
flitet për miqësi shqiptaro-greke kjo miqësi do të jetë jo
vetëm paradoksale, se është miqësi në gjendje lufte, por
edhe miqësi makabre se po”forcohet” duke i bërë shtesa mbi
eshtra të grabitura shqiptarësh që po greqizohen. Çfarë
makabriteti! Pas greqizimit të emrave, të kombësisë, po na
greqizojë eshtrat e të vdekurve! Është “miqësi e pushtimit”
me varreza, me të vdekur që thirren nën armë si marshojnë
në arkivole si mercenarë kundër atdheut të tyre, Të
vdekurit grekët duan të na i kthejnë në tradhtarë të
atdheut, gjë që nuk ka ndodhur kund në botë.
Në deklaratat e kryeministrit tingëllim politik por çjerrës
për veshët shqiptarë kishin vetëm sigurimet që dha ai se
qeveria greke nuk ka gisht në këtë punë. Po konsulli grek
në Gjirokastër që shkoi menjëherë në vendngjarje për të
marrë në mbrojtje ata që e kishin kryer veprën penale, edhe
pse nuk janë shtetas grekë, për të bllokuar veprimtarinë e
policisë e të prokurorisë shqiptare është funksionar i
qeverisë greke. Normalisht ky konsull duhet dëbuar
menjëherë. Të ndalohej në vend nga policia, sepse kapej në
flagrancë, duke bërë veprim kundër sigurisë së Shqipërisë.
Mjafton ky veprim i konsullit që qeveria greke të quhet
drejtpërsëdrejti e implikuar,sepse u kryen veprime që
nëpërkëmbën sovranitetin e Shqipërisë, u bë provokim
politik e moral ndaj shqiptarëve dhe përpjekje për të vënë
në gjunjë qeverinë shqiptare që të mos kryente detyrën ndaj
vendit të vet.
Kryeministri i tha pak fjalë, por kryetarin e shtetit që ka
zakon të lëshojë deklarata edhe për gjëra qesharake sikur
nuk e kemi dëgjuar të thotë gjë. Kurse nga radhët e
politikanëve kryesorë të opozitës dëgjuam ato deklarata
torollake dhe provokuese ndaj vetë Shqipërisë që i prisnim.
Kryetari gjatosh i Partisë Socialiste, Edi Rama, u shfaq si
një xhuxh politik. Si duket kishte në mendje pikërisht atë
shprehjen e ndyrë që pat përdorur dikur kur kishte mbetur
jashtë politikës “Shqipërië të kam dhjerë, s’të kuptova
asnjëherë”, sepse nuk lëshoi asnjë tingull kundër
poshtërsive që kanë bërë grekët, por vetëm belbëzoi ca
fjalë se qeveria jonë nuk siguron dot qetësinë as për të
gjallët, as për të vdekurit. Këtë e di dhe bufi në kënetë
se qeveritë tona ka 15 vjet që nuk sigurojnë dot në
Shqipëri as të gjallët nga grabitja e emrave të tyre, nga
rrëmbimi i fesë e kombësisë, nga rrëmbimi i nderit e
pasurisë , i grave dhe i fëmijëve, as edhe të vdekurit, që
tani po ua shkulin eshtrat nga varret si të ishin patate.
Këto i dinë shqiptarët me kohë dhe nuk mbeti t’ua kujtonte
Edi Rama sa për të sharë edhe një herë qeverinë.
Pati dhe opozitar si Sabit Brokaj i Lëvizjes Socialiste të
Ilir Metës që u hoq se po e zhveshte shpatën mirë kësaj
radhe kur në parlament deklaroi se ngjarja në Kosinë tregon
që Shqipëria nuk është shtet sovran, që qeveria nuk po
mbron integritetin e shtetit, se duhen marrë masa të
menjëhershme për t’i treguar Greqisë se cilët jemi, se
varrezat greke duhet të bëhen me marrëveshje, zhvarrimet e
varrimet bëhen me komisone të përbashkëta. Kur dëgjoje
Sabitin të lëshonte nga goja zjarr e flakë të vinte të
thërrisje: më në fund u gjet një burrë. Por heshti
menjëherë, sepse të nesërmen propagandistët e PD-së ia
kujtuan që ishte ky Sabit që kishte bërë marrëveshjen e
parë me grekët kur ishte ministër mbrojtje, që hapte rrugën
për veprimet e tanishme të Greqisë. Me të vërtetë kur
Sabiti ishte ministër mbrojtje ka bërë marrëveshjet më
kapitulluese në vitin 1997 me Greqinë sa dhe armatimet e in
dustrinë ushtarake të Shqipërisë i lëshoi në duart greke.
Me kaq morën fund reagimet e politikanëve kryesorë të
vendit , pushtetarë e opozitarë. Doli ç’është e vërteta si
kofini pas të vjeli edhe deputeti socialist i Përmetit të
kërkonte që qeveria e Shqipërisë të reagonte fort në
Athinë. Por gjithshka përfundoi në mjerim politik e
diplomatik. Qeveria u tregua tej mase e kujdessheme që të
mos jepte asnjë shkas që qeveria e Athinës të reagonte me
nervozizëm, sepse Berisha ka thënë se e ka mësuar mësimin,
e di që këtë presin kundërshtarët e tij socialistë që lusin
Zotin natë-ditë të ndodhë diçka, sa të inatoset Athina me
Berishën dhe të fillojë të ndihmojë socialistët për të bërë
ndonjë katrahurë të re që të përmbyset pë herë të dytë
“pushteti i malokut”. Saliu po vepron si ai që është djegur
nga qulli dhe i fryn kosit. Po të nisesh në gjykim vetëm
nga poshtërsia që bëjnë socialistët që mezi presin, madje
nxisin grekët të turbullojnë qeverisjen e Berishës, mund të
thuash se mirë bëjnë Saliu e qeveria që po e gëlltisin edhe
këtë pisllëk që u hodhën në prehër grekët. Nuk ka shumë
kohë që analisti britanik Xhejms Petifer u tha shqiptarëve
se qeveria e Athinës po e vëzhgon nga afër politikën e
Berishës dhe me rastin më të parë kur Berisha të bëjë
ndonjë veprim të inatosur do t’i nxjerrë telashe të mëdha.
Saliu duket e ka parasysh mirë këtë, por deri kur mund të
rrijë urtë para ngacmimeve që do t’i bëjnë grekë?
Nënshtrimi para politikës greke sa gjatë mund t’ia
garantojë qëndrimin në pushtet?! Dhe a mos do ta dëmtojë
Shqipërinë më shumë dhe ta vejë veten në vështirësi më të
mëdha duke ndjekur këtë rrugë që të durojë çfardo veprimi
provokues të grekëve me qëllim që të shmangë një
bashkëpunin Greqi-PS për ta larguar nga pushteti? Durimi
është mirë, por durimi e nënshtrimi tej mase nuk të shpëton
nga disfata, madje disfatën ta mbulon me një turp edhe më
të madh.
Ramosocialistët dhe metosocialistët bëjnë jo vetëm punë të
keqe, por edhe të poshtër që në këto çaste mezi presin që
qeveria e Shqipërisë të bjerë në zjarrin e fuqishëm të
diplomacisë së Greqisë që të përfitojnë ata për revanshizëm
pushtetor. Në këto çaste opozitarët që i kanë duart më të
lira se qeveritarët duhet t’i dalin më hapur zot vendit të
tyre në fushën e polikës e të propagandës. Kurse ata sillen
poshtërsisht, bëjnë vetëm deklarata cinike për të nxitur
qeverinë të bëjë ndonjë veprim që të fusin sherr me
Greqinë. Opozitarët po veprojnë kështu si antikombëtarë të
pështirë.
Me këtë rast mësuam se qeveritë, si ajo e kohës së
socialistëve dhe kjo e demokratëve i kanë trajtuar me
grekët problemet e varrezave, por këtë e kanë mbajtur
fshehtë nga opinioni publik. Kjo është poshtërsi. Nuk kanë
përse të veprojnë kështu, se gjërat një ditë merren vesh,
sepse varrezat e përkujtimoret bëhen që t’i shohë
gjithëkush. Është qëndrim politik shumë i lig kur
qeveritarët bëjnë diplomaci të fshehtë për t’i hedhur hi
syve popullit të tyre, për të vënë para faktit të kryer
bashkëkombasit e tyre për çështje kaq të ndjeshme.
Megjihatë dalin edhe gazetarë e analistë politikë si Mentor
Nazarko (“Standard” 2 qershor 2006) që mbështesin
diplomacinë e fshehtë që kanë bërë qeveritë. Ndoshta këtë e
ka bërë sepse ka qenë këshilltar i Presidentit Meidani dhe
mund të ketë edhe ai pjesën e tij të fajit në këtë mashtrim
të shqiptarëve.
Provokimi që bënë grekët në Kosinë, sidomos qëndrimet e
deklaratat e konsullit grek në Gjirokastër, duhen analizuar
me kujdes, sepse jo vetëm nuk janë të rastit, jo vetëm nuk
janë individuale, por shprehin mirë thelbin e politikës
shtetërore të Greqisë. Janullatosi në Tiranë dhe konsulli
grek në Gjirokastër i bashkërenduan ngushtësisht veprimet e
qëndrimet, çka dëshmon se qendra koordinuese ka qenë në
Athinë. Kisha e Janullatosit është deri në grykë e zhytur
në këtë pisllëk. Konsulli grek shkoi demonstrativisht të
shtonte edhe diçka në pisllëkun e bërë në Kosinë të
Përmetit. Ai nuk veproi si konsull por si guvernator grek i
Vorio-Epirit, nën hijen e guvernatorit grek të gjithë
Shqipërisë,Janullatosit. Konsulli grek tha hapur se Greqia
është shumë e ndjeshme për çdo gjë që ka të bëjë me kishën
ortodokse, prandaj ai ishte aty, ndonëse konsulli nuk ka
përse të jetë në vend ngjarje kur autoritetet shqiptare
bëjnë kqyrjen e vendit të ngjarjes dhe veprime të tjera
procedurale sipas Kodit të Procedurës Penale. Me atë
qëndrim konsulli grek deshi të siguronte e trimëronte
gjithë grekofilinë se është ai që komandon në qarkun e
Gjirokastrës, jo autoritetet shqiptare. Ai deshi të
konfirmonte pretendimin e njohur grek se Greqia ndaj
ortodoksëve dhe kishës ortodokse në Shqipëri ka dhe ushtron
ato të drejta mbrojtëse siç kishte Patriarkana e Stambollit
në kohën e Perandorisë Osmane. Këtë pretendim grekët në
forma të ndryshme e kanë paraqitur gjithmonë. Janullatosi
dhe konsulli grek me veprimet e tyre treguan se ata Kishën
ortodokse shqiptare e trajtojnë si kishë me njëfarë
autonomie nën hijen e asaj greke, jo si Autoqefale. Grekët
kanë pretenduar gjithmonë se ortodoksisë shqiptare nuk i
takon kishë Autoqefale, sepse ortodoksët nuk përbëjnë
shumicën e popullsisë së Shqipërisë, dhe duhet të gëzojnë
statusin e pakicës fetare dhe Autoqefalia bën vetëm për
shtete ku ortodoksët përbëjnë shumicën e popullsisë. Pra,
grekët treguan se ata Kishën Ortodokse të Shqipërisë e
quajnë thjesht një kishë të minoritetit grek në Shqipëri,
meqenëse në konceptin e tyre ortodoksët shqiptarë janë
grekë. Këtë ka dashur të thotë edhe ai prifti arrogant,
mendjemadh e sfidues i Kosinës kur ankohej se po e bezdis
policia shqiptare dhe prokuroria shqiptare dhe kërcënoi ”do
të ikni e të më lini të qetë, do të mbrojë shteti
shqiptar,a po të ankohem, në vend tjetër unë”, duke pasur
parasysh sigurisht Athinën.
Sado të ruhet qeveria e Shqipërisë sherrit që u bë nuk i
ikën dot dhe ky sherr do të sjellë për qeverinë dhe
Shqipërinë sherre të tjera, sepse grekët tashmë e lëshuan
brezin, kanë nisur një ofensivë të re antishqiptare. Do të
shprehin mllefe do të përpiqen të nxjerrin pengesa në prag
të nënshkrimit të marrëveshjes me BE më 12 qershor. Do të
nxjerrin dufin e tyre që punët e aleates së tyre, Serbisë,
nuk shkuan siç kishin qejf grekët. Mallkimet që ka sjellë
Janullatosi me vete për Shqipërinë do të prodhojnë pa
pushim pasoja të rënda.

4 qershor 2006
Abdi Baleta

ISRAELI ZBAVITET ME AGRESIONIN E RADHËS

Sikur të isha ende mësimdhënës i të drejtës ndërkombëtare
në fakultetin e drejtësisë, siç kam qenë gjatë viteve
1987-1995, do të hiqja dorë nga kjo punë për arsye se nuk
ka kuptim më, në fillimin e shekullit XXI, të përpiqesh t’u
mësosh studentëve norma e rregulla juridiko-ndërkombëtare
që në sjellen e shumë shteteve dhe në praktikën e
marrëdhënieve ndërkombëtare janë hedhur në koshin e
plehrave më hapur dhe më brutalisht se kurrë; kur po zë
vend gjithnjë më shumë kulti i keqpërdorimit të pakufizuar
të forcës e të dhunës nga ai që është më i fuqishëm. Për të
menduar kështu më shtyjnë shumë ngjarje e zhvillime
dëshpëruese ndërkombëtare ku unë si shqiptar do të
përmendja në fillim shpërfilljen e shkeljen e gjithë
normave të së drejtës ndërkombëtare për njohjen
ndëkombëtare të shteteve në rastin e Kosovës dhe pastaj si
specialist i marrëdhënieve ndërkombëtare shpërfilljen e së
drejtës ndërkombëtare e arsyes njerëzore në trajtimin e
problemeve në Lindjen e Mesme për 8 dekada.
Por edhe më shumë më shtyn të mendoj kështu një libër i
mrekullueshëm i sapo botuar në SHBA e në Angli me titull “I
fuqishmi dhe i Gjithëfuqishmi. Mendime mbi pushtetin,
Perëndinë dhe punët e kësaj bote”, që e ka shkruar një
personalitet i njohur i politikës e diplomacisë së SHBA,
amerikania me prejardhje hebreje, zonja Medlin Ollbrajt.
Autorsia e Ollbrajtit mund t’i japë autoritet tv veçantë
çdo libri. Por zonja Ollbrajt ka shkruar një libër që edhe
pa e ditur emrin e autorit do të imponohej për mendimet e
vlerësimet që përmban. Kështu si janë bërë punët në botë
mësimdhënësit e të drejtës ndërkombëtare më mirë të mos i
lodhin shumë studentët me ata tekstet skolastike që janë në
përdorim, por t’iu bëjnë të njohura mendimet e Ollbrajtit,
duke shpjeguar shumë situata nëpërmjet tyre.
Titullin shumë të goditur të këtij libri, me parathënie të
ish-presidentit të SHBA, Bill Klinton, e përligj edhe më
shumë fjalia :”Studiuesit e historisë e njohin shumë mirë
rrezikun që vjen nga udhëheqësit politikë që e vështrojnë
veten si veqilë (mëkëmbës) të Zotit në tokë” (fq.viii).
Ollbrajti e Klintoni shkruajnë kështu për sot, jo për të
kaluarën, shkruajnë në radhë të parë për SHBA demokratike ,
jo për vende të prapambetura në regjime totalitare.
Këtë “ankim” paralajmërues e bëjnë dy personalitete që kur
ishin në timonin e politikës e të diplomacisë amerikane,
pak vite më parë, nuk kanë nguruar të merrnin mbi vete
përgjegjësitë e duhura dhe të urdhëronin përdorimin për
herë të parë të forcës ushtarake të NATO-s, për të marrë në
mbrojtje të drejtën e të vërtetën, për të bërë atë që edhe
doktrina kristiane qysh nga Shën Agustimi dhe Thoma Akuini,
apo mençuria e lashtë kineze shumë para tyre, qysh para
2500 vitesh nga studiuesi ushtarak Tian Rangju, e kanë
quajtur të drejtë e të përligjur përdorimin e forcës për të
shpëtuar atë që nuk mund të mbrohet nga dhuna e ushtruar
ndaj tij padrejtësisht. Këto janë shpjeguar qartë në librin
e zonjës Ollbrajt, e cila nga ana e saj qartëson edhe
pjesët e errta të mendimit të Akuinit dhe ngushton
dykuptimësitë e formulës së Tian Rangjusë, kur deklaron:
”Ndonjëherë e vetmja rrugë për të arritur paqen është të
luftojmë për të”(fq, 58). Por më parë Ollbrajt ia ka bërë
të qartë lexuesit edhe rrezikun e shpërdorimit me fjalët:
“Edhe unë e di se është një gjë shumë më e thjeshtë të
shpallësh lirinë, se të ndërtosh demokracinë e vërtetë
(fq.5).
Është shumë kuptimplotë fakti që vetëm disa javë para
shpërthimit të luftës që po rrënon një vend që nuk mbrohet
dot, Libanin e vogël, (Zvicrën e Lindjes së Mesme vazhdojnë
ta quajnë ende me nostalgji disa gazetarë që bëjnë
reportazhet për luftën rrënuese) në librin e Ollbrajtit
kishim lexuar: “Ndërsa shkruaj, në fillim të vitit 2006,
ëndrra për paqen në Lindjen e Mesme rallë-herë më është
dukur më e largët”(fq.127). Nuk besojmë se Ollbrajti në
fillim të vitit 2006 ka qenë në dijeni se disa muaj më vonë
luftëtarët eHezbollahut do të rrëmbenin dy ushtarë
israelitë dhe kjo të mjaftonte për të nisur një agresion në
shkallë të gjërë kundër Libanit, ku viktima kryesorë nuk
janë guerriljet e Hezbollahut, por civilët libanezë dhe
gjithë infrastruktura e këtij vendi. Por kur ka shkruar
kështu Ollbajt i dinte më mirë se gjithkush dhe po shprehej
me përgjegjësi njerëzore e politike për faktorët e
rrethanat që e kanë bërë paqen në Lindjen e Mesme më të
largët se kurrë, më të vështirë se kurrë për t’u arritur,
pavarësisht se ka mbi një gjysmë shekulli që flitet për të
dhe mashtrohet me të.
Tashmë duket qartë se luftën e re kundër Libanit, (që më e
saktë është ta quajmë agresionin e radhës), Israeli e ka
ndërmarrë jo aq shumë nga sindromi i frikës për sigurinë e
tij, sesa për të dhënë prova të fuqisë e vendosmërisë së
tij, duke përfituar dhe nga zhvillimet e viteve të fundit
në rajonin e Lindjes së Mesme. Tani duket se Israeli po
bombardon pa kufizim dhe pa kundërshtim ndërkombëtar
Libanin dhe po mësyn për pushtimin e tij nga toka, jo aq
shumë për “nevoja ushtarake”, sesa për zbavitje dhe për të
nxjerrë maksimumin e përfitimit nga rrethanat.. Është më
shumë zbavitje me luftë se domosdoshmëri për reagim
ushtarak kur shpërthen një luftë të tillë në shkallë të
gjërë me arsyetimet se duhen liruar dy ushtarë të kapur nga
kundërshtari, apo se ke vendosur të vrasësh kryetarin e një
lëvizje paraushtarake armike që është në territorin e një
shteti tjetër.
Bashkësia ndërkombëtare më shumë duket e angazhuar të
shfajësojë e të përligjë sulmin israelit se ta ndalojë atë
që e quan “ reagim të tepruar”, siç thuhet ndonjëherë për
policinë “tejkalim kompetencash”, kur nuk duan të
ndëshkojnë veprimet e saj të paligjëshme. Federata
Ndërkombëtare e Futbollit, edhe pse u bind se skandali në
ndeshjen finale të kampionatit botëror nisi nga provokimet
e pahishme të mbrojtësit italian Materaci ndaj legjendës së
futbollit botëror dhe lojtarit më të mirë të këtij
kampionati, franko-algjerianit Zinedin Zidan, përsëri më
rëndë ndëshkoi Zidanin, sepse ai dha goditjen me kokë që
hodhi shakull shtatlartin italianm meqenëse këtë gjest e pa
gjithë bota, që nuk i kishte dëgjuar të sharat provokuese
të “viktimës” së goditjes. Kurse gjyqtarët e ndeshjeve
politike e ushtarake në botë nuk e arrijnë as këtë shkallë
guximi të FIFA-s.
Këta gjyqtarë nuk po mbajnë më parasysh se ato që ndodhin
tani në Liban kanë lidhje me krijimin e shtetit të
Israelit, që e përgatiti sionizmi politik i gjysmës së dytë
të shekullit XIX dhe gjysmës së parë të shekullit XX në
Europë e Amerikë, në emër të të drejtës së çifutëve për t’u
rikthyer në Palestinë nga ku israelitët e lashtësisë ishin
dëbuar para 2000 vitesh prej sunduesve romakë. Krijimin e
shtetit sionist të Israelit në nvitin 1948 në tokat e
palestinezëve e lehtësoi dhe e mundësoi më shumë Holokosti
nazist i viteve të LDB, pas të cilit OKB e vulosi krijimin
e këtij shteti pa menduar gjatë se çfarë do të ndodhte. Në
librin e saj më të fundit Medlin Ollbrajt, është shprehur:
“Krijimin e shtetit të Israelit unë e kam parë jo vetëm si
rehabilitim të një populli, por edhe si gjest të mirësisë
së gjithë racës njerëzore... Holokosti mund të ketë qenë
pika kulmore në përkrahjen e SHBA për shtetshmërinë e
Israelit, por politika amerikane i kishte rrënjët në
Deklaratën e Balfurit”.(fq.133). OKB e bashkësia
ndërkombëtare, veçanërisht ata shtete të mëdha që ndikuan
në realizimin e asaj mirësie që përmend Ollbrajt, kanë
pasur e kanë detyrimin të pengonin që kjo mirësi të mos
kthehet në fatkeqësi për popuj të tjerë, që të mos krijohen
situata të tilla kur ata që përfituan aq shumë nga
gatishmëria ndërkombëtare për të zbutur disi tmerret e
Holokostit të shihen tani nga një pjesë e njerëzimit si
shkaktarë vuajtjesh të ngjashme tek të tjerët.
Është fakt se shteti i Israelit lindi në psikozën e një
lufte të tmerrshme botërore, ra menjëherë në zjarrin e një
lufte rajonale me fqinjët arabë, luftë që në fakt e nxitën
ata që kishin më shumë dorë në krijimin e këtij shteti. Dhe
që nga ajo kohë në Lindjen e Mesme nuk kanë pushuar
luftërat, në të cilat Israeli është gjithnjë protagonist
dhe vazhdmisht ka fituar e ka nxjerrë përfitime që i kanë
shtuar oreksin por jo sigurinë e qetësinë. Qysh nga ajo
kohë Israeli të drejtën e vetëmbrojtjes e ka ushtruar me
vendosmërinë më të madhe dhe në çdo rast e ka shndërruar
edhe në justifikim të agresionit për të realizuar ambiciet
e tij ekspansioniste. Qysh nga viti 1948 në çdo 10 vjet apo
dhe në periudha më të shkurtra në Lindjen e Mesme janë bërë
luftëra kundër arabëve, ose janë nxitur arabët të luftojnë
midis tyre që të forcohen pozitat e Israelit dhe të
përmbushen hap pas hapi ambiciet e Israelit. Kështu po
ndodh edhe tani.
Medlin Ollbrajt me gjithë kujdesin që ka treguar e tregon
për sigurinë e shtetit të Israelit nuk miraton disa aspekte
të rrezikshme të politikës së këtij shteti. Ka politikanë,
mendimtarë e studiues me prejardhje hebreje në Europë e
SHBA që mbajnë qëndrime të forta qortuese ndaj sjelljeve të
Israelit, sepse i shohin ato jo vetëm të gabuara nga
pikëpamja e së drejtës ndërkombëtare dhe e moralit
njerëzor, por edhe të dëmshme e të rrezikshme nga pikëpamja
e realipolitikës afatgjatë dhe turbulluese në zhvillimet e
sotme ndërkombëtare.. Me agresionin e tanishëm në Liban
Israeli ka dhënë më shumë se kurrë prova që i bëjnë të
besueshme kundërshtimet e qortimet e kësaj natyre, që
nxisin kundërshtarët e armiqtë e tij të besojnë edhe më pak
se mund të gjendet rruga drejt paqes e stabilitetit në
Lindjen e Mesme. Mundësitë për paqe tani janë edhe më të
largëta e më të pakta se i dukeshin zonjës Ollbrajt kur
shkruante librin e saj në fillim të vitit 2006.
Por për fat të keq reagimi politik e diplomatik
ndërkombëtar është më i ndrojtur dhe më i pafuqishëm se
kurrë për të vënë në dukje këtë ndikim të zhvillimeve të
reja. Për fat të keq as në Israel , as në SHBA, as në vende
të tjera direkt të përfshira në mbështetjen e veprimeve të
fundit të Israelit nuk është kuptuar, mbase as nuk është
dëgjuar thelbi i mesazheve që përmban libri i zonjës
Ollbrajt dhe që më mirë është përmbledhur në fjalitë : “
Kur botoi strategjinë e tij të sigurisë kombëtare
presidenti (i SHBA) shpalli të drejtën për të sulmuar
kombet e tjerë edhe kur nuk ka kërcënim të atypëratyshëm,
në qoftë se ai dyshon se një ditë ata kombe mund të
ndërmarrin veprime armiqësore kundër SHBA. Është gjë e
diskutueshme “shpërthimi luftës preventive” që e shpall
presidenti si një të drejtë të Amerikës, është gjë që ne
kurrë nuk do ta njihnim si të ligjëshme po ta pretendonte
ndonjë qeveri tjetër”. (fq.154). Këtë politikë që Ollbrajt
e kundërshton në këtë mënyrë tashmë po e ndjek Israeli me
sulmet mbi Liban. Mund ta ndjekin dhe me siguri do ta
ndjekin vende të tjera në konflikte lokale. Kjo është me
pasoja të rënda e të paparashikueshme.

Kjo ka bërë që në tryezën e diskutimit edhe në Perëndim të
rikthehen çështja dhe koncepti mbi “luftërat e drejta”, për
të cilat diplomacia perëndimore ka shfaqur vazhdimisht
alergji. Studiuesi Robert Haçison në librin “Mbërriti
mbretëria e tyre. Në brendësi të botës sekrete të Opus
Dei-t” (1997) rrëfen se në kohën e luftës në Bosnje ishte
Vatikani që u largua nga “doktrina e shmangies së luftës”
për të pranuar “Doktrinën e luftës së drejtë”. Gjatë luftës
së Gjirit në vitin 1991, në rastin e pushtimit të Kuvajtit
nga Iraku, Vatikani kishte refuzuar t’i jete SHBA tabelën e
“luftës së drejtë”. Por Vatikani u shqetësua nga luftërat
në Ballkan dhe në vitin 1994 “Tabela e luftës së drejtë u
hodh në treg si një “tabelë e gjelbër” për ushqimet
natyrore, të shëndetshme nga pikëpamja ekologjike dhe të
pastra nga pikamja bilogjike”. U rikujtuan mësimet Shën
Agustinit (354-430) se “Lufta mund të bëhet vetëm si
domosdoshmëri dhe vetëm që Zoti të shpëtojë njerëzit nga
një shtërngesë dhe t’i mbajë ata në paqe”, si dhe rregullat
e caktuara 800 vjet pas tij nga Thoma Akuini: “Luftën mund
ta bëjë vetëm një qeveri ose autoritet që e ka atë tagër,
për një shkak të drejtë dhe me qëllimin e drejtë që të bëjë
mirë” (fq.452-453). Vatikani i përpunoi edhe më këto
formulime. Por më të qarta ato i gjejmë të shprehura e të
pasuruara në librin e Medlin Ollbrajt: “Lufta e drejtë
është ajo që bëhet nga një autoritet kompetent, me qëllime
të moralshme, për një çështje të drejtë, me mundësi të
arsyeshme për sukses, me mendimin që rezultatet e saj nuk
do të bëjnë më shumë dëm se ai që parandalohet” (fq.56).
Edhe një formulim i tillë, që është mbështetur në
formulimin e bërë nga Vatikani nuk i përmban gjithë
elementët për të gjykuar nëse një luftë është e drejtë dhe
nuk kënaq të gjithë ata që mendojnë se po bëjnë luftë të
drejtë. Por mjafton të mbajmë parasysh elementin e fundit
të formulimit të mësipërm për të thënë se lufta që bën tani
Israeli në Liban është një luftë e padrejtë dhe se ata që
mbështesin politikisht e ushtarakisht këtë luftë nuk bëjnë
një veprim të drejtë.
Lufta e tanishme e Israelit në Liban, me mbështetjen të
pakursyer e të pakushtëzuar nga SHBA përforcon zërat se
politika e Israelit dhe e SHBA janë një në Lindjen e
Mesme. Ollbrajt thekson se :”Është më e saktë të thuhet se
amerikanët e gjithë spektrit ideologjik e mbështesin
Israelin sepse ne shohim në këtë shoqëri cilësi që janë të
njëjta me tonat dhe i adhurojmë”(fq.133). Në shumë analiza
autorësh perëndimorë., duke përfshirë dhe amerikanë,
theksohet se në SHBA është krijuar një aleancë e lobit
sionist, lobit të djathtë fetar evangjelist dhe e lobit të
naftës. Kjo rrit dyshimet se lufta në Liban është më shumë
një pretekst për përleshje në shkallë më të gjërë.
Vetë Ollbrajt ka bërë konstatime për një lloj fetarizmi në
politikën amerikane me pretendime mesianike dhe ka dyshime
se kjo mund të çojë në rrjedhoja të padëshiruara. Ajo
shkruan: “ Udhëheqësit tanë mund të jenë zemërmirë, por kur
luftojnë terrorin ose përpiqen të arrijnë objektiva të
tjerë shpesh motivet tona janë jo të pastra, planifikimi
ynë nuk është i përkryer, informacioni që kemi nuk është i
plotë dhe veprimet janë plot gabime...” (fq.159). Në këto
rrethana edhe zhvillimet në Lindjen e Mesme, që duket se
janë një prelud ndeshjesh më të mëdha, mund të sjellin jo
atë që dëshirohet për frenimin e mposhtjen e terrorizmit,
por një irakëzim të rajoneve shumë më të gjëra dhe zgjerim
të hapësirës së përfshirë nga terrori jashtë çdo kontrolli.

Në Irak premtimet për të luftuar terrorizmin kanë prodhuar
pasoja të kundërta. Ndërhyrja ushtarake ndërkombëtare në
Irak mund të quhet sukses vetëm në rast se planifikuesit e
saj kanë dashur të ndodhte pikërisht ajo që po ndodh në
këtë vend, vetëm në qoftë se synimi parësor ka qenë nxitja
e një lufte të egër civile midis dy degëve kryesore të
myslimanizmit. Islamologu francez Zhil Kepel ligjëratën e
tij “Nga Xhihadi tek Fitna”, (Bayar, Paris 2005) mbajtur në
kuadër të nië cikli bisedash që ka organizuar Biblioteka
kombëtare e Francës rreth temës “Luftë e fe” e ka filluar
kështu: “Lufta në zemër të Islamit (Fitna) duket një
subjekt që nuk i përket historisë, por një subjekt i
përditshmërisë së sotme, sepse nuk hap dot një gazetë e nuk
ndez dot ekranin televiziv e radion pa vënë re një lidhje
të këtyre dy termave”. Kepel do të qetësojë ata që janë
tmerruar kur dëgjojnë për “Xhihadin’ duke u thënë se
mundësitë më të mëdha tani janë që myslimanët të zhyten në
“Fitna”, në një “luftë në zemër të Islamit”. Në Irak duket
se kjo është arritur tashmë me atentatet që bëjnë kundër
njëri-tjetrit sunitët e shiitët. Por ashtu si po zhvillohen
ngjarjet në Liban dhe si po justifikohen sulmet israelite e
si po përpiqet një pjesë e dimplomacisë ndërkombëtare të
fajësojë për gjithçka Hezbollahun e të ndezë luftë midis
Iranit e arabëve, duket se po intensifikohen pikërisht
përpjekjet që synojnë të largojnë myslimanët nga xhihadi
për t’i futur në “Fitna”.
Israeli po zbavitet me luftë dhe po goditet me raketa.
Bashkësia ndërkombëtare më shumë po vëzhgon. Libani po e
pëson. Si gjithmonë në histori paguajnë më të dobëtit,
krenohet dhuna dhe ankohet e drejta.

23 korrik 2006
Abdi Baleta

ITHTARËT E NACIONALIZMIT JASHTË-KOHOR

Rasti më solli një takim me fatosin që nuk u bë kurrë as
pionier, as rini në gazetarinë politike shqiptare. Për të
mos thënë se e ka të pamundur të hipë nëpër shkallët e
arsyetimit të një njeriu intelektual që ka për profesion
gazetarinë politike. Përfiton nga fakti që rastësisht është
gazetar në një televizion serioz, që politikanët shkojnë
pas tij sa herë që luan gishtin e tij tregues për t’i
thirrur ata në studio. Për arsye se nuk m’u duk një veprim
serioztë thirret në studio vetëm për gjashtë minuta një
person si Abdi Baleta, duke qenë kjo një kohë e
pamjaftueshme, u detyrova ta pyes këtë pionier që u bën
politikanëve nga pesë pyetje. I thashë se në emër të disa
teleshikuesve kërkojmë të dimë, nëse ka mundësi, përse z.
Baleta anashkalohet qëllimisht nga ju në ftesat që u
dërgoni politikanëve? Më sqaroi fatosi i pesë pyetjeve se
Baletën e kanë thirrur për gjashtë minuta në një emision
që ka për titull disa fjalë barbarizma me karakter
mjekësor. Sidoqoftë, Fatosi i pesë pyetjeve rrëshqiti ashtu
vjedhurazi nëpër shkallët e katit të sipërm dhe nuk u pa
më! Profesioni i një gazetari është biseda dhe të shkruarit
sapo i paraqitet një rast. Por siç duket zotëria i pesë
pyetjeve e mbylli gojën! E Përse duhej ta hapte? Që të më
shpjegonte mua se një preferencë për z. Baletën është në
vetëvete një zemërim për Athinën? Të mjerët gazetarë, e
mjera Shqipëri se kush e përfaqëson në gazetarinë
politike!! I pa denjë qëndrimi i tij po të kemi parasysh
bisedën e këndshme të kolegut të tij. I pa denjë, është
qëndrimi standard i këtij gazetaruci që e fut inkompetencën
e tij në grykën e thesit të tij të madh për pesë pyetjet e
tij të parëndësishme.
Një person tjetër që për herë të parë po bisedoja me të dhe
që i premtova se nuk do t’ia lakoj emrin më tha në një ditë
të bukur vere, pasi kishte rrëkëllyer dy gota me verë të
kuqe: “Dëgjomë mua ti Bujar, kini kujdes ju të
“Rimëkëmbjes” sepse Baleta po bën gafa të pafalshme, ai po
i ndihmon shumë grekët duke deklaruar se të gjithë
ortodoksët shqiptarë janë grekë”. Menjëherë mendova me
veten time: Përse vallë të gjithë ortodoksët shqiptarë i
shkojnë prapa Janullatosit? Pasi u qetësova ngaqë mendoj se
i njoh shumë mirë shkrimet dhe botën politike të Baletës,
mendova se një shqiptar normal, që së paku di të lexojë,
pavarësisht nga efektet e dy gotave me verë të kuqe, nuk
mund të bëjnë të flasë përçart një nacionalist i pamposhtur
historik, emrin e të cilit i kam premtuar të mos e
prezantoj. Në këtë rast po konstatoj mjerimin e madh
politik të tij, qoftë edhe sikur kujtesa të jetë
mbështjellur me vellon e harresës. “I nderuar zotëri-ja
ktheva unë- je i sigurt për këtë deklarim?” “Po patjetër-ma
ktheu bashkëbiseduesi- të dy sëbashku me Hysamedin Feraj, e
kanë deklaruar këtë thënie të tyre në gazetën “Rimëkëmbja”.
Më vjen keq – ju drejtova përsëri – kur një nacionalist
historik, djalë i një nacionalisti shekullor,të deklarohet
në këtë mënyrë, me fjalë të pavërteta që shërbejnë për të
shuar edhe flakën e vetme që ndriçon vlerat e nacionalizmit
shqiptar. Që në numrin e parë të gazetës “Rilindja
Demokratike” ku zotëri Baleta shkruante shkrimin e tij të
parë e deri në ditët tona, publicistika shqiptare nuk ka as
një kuptim politik pa praninë e mendimit e të analizës së
kësaj politike të zotëri Baletës në shtypin brenda dhe
jashtë vendit. Gazetarët shqiptarë të marrë së bashku në
këto 15 vitet e fundit nuk kanë në asnjë mënyrë rendimentin
analitik për çështjen shqiptare. Abdi Baleta, nga qindra
dhe mijëra shkrimet e tij, nuk ka as edhe një prej tyre që
nuk bën me kompetencë e profesionalizëm avokaturën politike
nacionale të kombit të tij. Por këta naionalistë
nostalgjiko historikë nuk mund ta kuptojnë nacionalizmin
bashkëkohor të z. Baleta, sepse i tillë është edhe boshti i
politikës sonë kombëtare, që kushinetën qendrore për
rrotullim e ka në Greqi. Në dhjetëra apo qindra pyetjet që
fatosi i të pesë pyetjeve u drejton të ftuarve të tij, për
çudi nuk gjen as edhe një pyetje me karakter të mirëfilltë
për nacionalizmin historik apo edhe bashkëkohor. Gabimi
fatal i nacionalistëve historik është se duke penalizuar
zotëri Baletën ata fajësojnë veten e tyre për kompetenca
fragmentare e të parëndësishme, akuzojnë veten e tyre
gjithashtu për punë djallëzore në dëm të kombit të tyre.
Shembuj të këtyre pacientëve të politikës ne hasim shpesh
dhe kudo, prandaj besoj se edhe zotëri Baletës nuk do t’i
bëjë ndonjë përshtypje të veçantë ky shkrim.
Baskëfolësi im, përfaqësues i denjë i nacionalizmit
historik më përmendi edhe një replikë që “padrejtësisht”
zotëri Baleta paska bërë me nacionalistin historik, Niko
Kirka, që e ka braktisur Shqipërinë në hallet e saj dhe i
mbuluar me jorganë amerikanë na bën leksione atdhedashurie
se iu dogj xhani për mëmëdheun! Baleta ka patur një qëndrim
të prerë e të drejtë ndaj Kirkës, pavarësisht se ka ardhur
në këtë botë nga një familje e mirë. Kirka është një
pro-janullatist i deklaruar e ky është shkaku që z. Baleta
ka mbajtur një qëndrim të rreptë ndaj tij. Sipas
bashkëbiseduesit tim, Niko Kirkën nuk duhet ta qortojmë për
lajthitjet e tij politike ndërsa Baletën duhet ta
penalizojmë me pa të drejtë edhe kur përmend me të drejtë
babain e Aleksandër Meksit si një nga ish-oficerët e
ushtrisë greke! Kjo sëmundje e pashërueshme me të cilën
janë infektuar këta lloj nacionalistësh, lidhet edhe me
formimin e tyre politik, aq më tepër kur rolin e
flamurtarit të nacionalistit bashkëkohor e merr një ish
ambasador si Abdi Baleta. Kushdo që lidhet e bashkohe me
kampin e Janullatosit – thotë Baleta – i ka dhënë
lamtumirën interesave kombëtare. I nderuar bashkëbisedues,
po qe se kjo thënie është e komunistëve hajdeni që së
bashku me mua le të hyjmë në këtë parti komunistësh që
shqetësohet për fatet e kombit.
Një xhelozi e fëlliqur, që arsyeton në mënyrë të fëlliqur,
për fatet e kombit, përditë është e pranishme në MUNU-në e
politikës shiptare. Më vjen keq i nderuar zotëri
bashkëbisedues, nuk ju dola fjalës që shkrova këtë shkrim.
Mua nuk më intereson portreti apo emri juaj. Mua më
intereson fenomeni që ka zënë rrënjë në mendësitë politike
për arsyetimin e gjërave. Ndjej një keqardhje të madhe për
pozicionin mjeran që mban ky nacionalizëm politik që
përfaqësohet pse jo edhe nga zotëria juaj. Nacionalizmin
historike konsiderojnë sot si një relikë muzeale që nëse
duhet t’i lëmë ndonjë vlerë atë duhet t’ia bashkëngjisim në
këtë muzeum të përjetshëm. Fluturuan vitet ’30 të kohës
suaj të artë. Kushdo që sot lufton dhe punon për kombin e
tij, ai patjetër duhet vlerësuar kur flamurin e kombit të
tij e mban gjithmonë me vete. Ju kot mundoheni të gërmoni
nëpër qoshet e apartamentit tuaj për të gjetur ndonjë
material kompromentues kundër zotëri Abdi Baletës. Logjika
e tij kombëtare rrjedh e kulluar si uji i freskët i
burimeve të bjeshkëve tona ... .
Është një kënaqësi, është një shkollë, është një krenari e
madhe, kur zotëri Abdi Baleta, me thjeshtësinë që e
karakterizon të quan bashkëpunëtor apo koleg. I nderuar
bashkëbisedues, nacionalist historik. Po ju përshëndes në
fund të këtij shkrimi me disa vargje të Hygoit, marrë nga
poezia e tij e famshme: “Gurra dhe Oqeani”.

“Furtuna e tmerri unë jam:
Mbaroj atje ku fillon Qielli,
O Pikël, e ç’nevojë kam,
Për ty, Unë i pa ani i Thelli?”
Përulësisht të njelmtit hon,
Ja ktheu atëherë Gurra e dlirë,
„Që të të jap ç’ka të mungon,
Ca pika uji për të pirë“

Bujar Shehu

HALLVË E FTOHTË (SHQIPTARE), ÇORBË E NXEHTË( MAQEDONE)

Me të tilla gatime i ngopin vazhdimisht shqiptarët në
Maqedoni (lexo Shqipërinë Lindore) prej vitesh, sidomos në
kohë zgjedhjesh, kur votuesve shqiptarë „çorbën e nxehtë“
(maqedone) ua servirin për hallvë vetë politikanët
shqiptarë.
Kështu ndodhi edhe në zgjedhjet e fundit parlamentar në
Maqedoni që sapo përfunduan dhe që sollën në pushtet
opozitën maqedone bashkë me bishtin e saj shqiptar dhe
larguan pushtetarët e deritanishëm maqedonë me ndihmësit e
tyre shqiptarë. Kështu çorbën që bëjnë maqedonët e
gëlltisin shqiptarët, sepse zihen me njëri tjetrin edhe më
shumë se vetë maqedonasit se si do të jetë pushteti i
maqedonasve.
Na është dashur ta trajtojmë disa herë gjatë shumë vitesh
problemin në një frymë të tillë, kur ka ardhur radha të
analizojmë pozitën politike të shqiptarëve në Maqedoni dhe
sidomos mënyrën si është organizuar jeta politike tek këta
shqiptarë dhe si janë kthyer partitë politike shqiptare në
seksione, më saktë bishtra, të partive politike maqedonase.
Në shkrimin e Kim Mehmetit „Zot mos ua fal se e dinë se çka
bëjnë“ ( gazeta „Shqip“ 22 korrik 2006) rrëfehet qartë e
analizohet saktë si politikanët e partive politike
shqiptare e kanë gatuar keq hallvën politike të ftohtë
(shqiptare), duke e bërë të pakapërdishme dhe si janë
përlyer në çorbën e nxehtë politike me të cilën maqedonasit
u përvëlojnë buzët e trazojnë stomakun shqiptarëve. Në
shkrimin e Kim Mehmetit na duket se janë pasqyruar shumë
nga shqetësimet e shprehura me kohë për dëmet që i bëjnë
çështjes shqiptare në Maqedoni partiakët shqiptarë që e
kanë lënë veten të tërhiqen në lojërat e garave pushtetore
sipas aleancave me sllavomaqedonët në kushtet që i
përcaktojnë sllavomaqedonët.
Pas atij shkrimi të Kim Mehmetit na duket se nuk mbetet
shumë vend i lirë që të bëjmë paralelizma analizues,
sidomos po të mbajmë parasysh se disa partiakë shqiptarë
nuk kanë qejf të dëgjojnë mendime nga analistë e politikanë
nga Shqipëria londineze sepse u duket sikur kjo përbën
ndërhyrje në punët e tyre shqiptare-maqedone, paçka se vetë
këta politikanë e shfrytëzojnë në maksimum çdo rast që u
jepet për t’u hequr si mësues të rreptë në mjetet e
propagandës së Shqipërisë londineze. Arbën Xhaferri madje
ka qenë treguar shumë i rreptë në një intervistë të botuar
më 11 gusht 1999 nën titullin „Politikanët në Shqipëri
vuajnë nga ekzaltimet“. Kurse në zgjedhjet e tanishme vumë
re se edhe Xhaferri me partinë e tij ishin jo vetëm të
tejekzaltuar, por edhe të eksituar në përleshjet politike
(deri me përdorim armësh) me „kundërshtarët e tyre politikë
shqiptarë“ për të fituar të drejtën e bashkëqeverisjes me
„aleatët ideorë sllavomaqedonë““, për t’u bërë ndihmës
kuzhinierë në gatimin e „çorbës së nxehtë“ maqedone që do
t’u serviret edhe më tej shqiptarëve që të harrojnë
„hallvën e ftohtë“ të të drejtave të tyre që u është
premtuar pa pushim.
Votat shqiptare në Maqedoni po zhvlerësohen sa herë vihen
në qarkullim, jo vetëm sepse nuk krijojnë dot në shifër
absolute vlerë më të madhe se votat e sllavomaqedonasve,
por sepse votat shqiptare hidhen e mblidhen në funksion të
rregullimit të balancës së pushtetit sllavomaqedonas, sepse
shërbejnë vetëm për të siguruar edhe një garniturë
shqiptare në pjatën e pushtetit që e kanë
sllavomaqedonasit.
BDI na habiti me dëshirën dhe me gatishmërinë që të
bashkëqeveriste edhe me opozitën e deridjeshme
sllavomaqedonase, vetëm e vetëm që të mbetej në pushtet.
Xhaferri na habiti me kundërshtimin e tij shumë të vendosur
për të ndarë pushtetin edhe me këta shqiptarë me
„argumentin“ se BDI nuk duhet të hyjë në qeveri, sepse
shqiptarët mbetkan pa opozitë të tyren në Maqedoni. Në të
vërtetë me atë gjendje që është pushteti në Maqedoni vendi
i shqiptarëve është në opozitë, sepse janë ata që nuk i
gëzojnë të drejtat e barabarta me „shumicën“. Loja me
„pushtetarë shqiptarë“ dhe „opozitarë shqiptarë“ është
„hallvë e ftohtë“ që u serviret shqiptarëve. Loja që bëjnë
partitë sllavomaqedonase për pushtet për shqiptarët është
vetëm „çorbë e nxehtë“ ‚ që u përvëlon turinjtë dhe do t’i
neverisë edhe më shumë nga „hallva e tyre ftohtë“.
Nuk e shohim të nevojshme të zgjatemi me tëj në këtë
koment, sepse pikëpamjet tona i kemi shprehur me kohë dhe i
lutemi lexuesit të ketë mirësinë të lexojë shkrimet që po
riobotojmë për të njohur më mirë qëndrimin tonë.

KADAREJA I VETMISË SË MADHE

Këtu do të jepen vetëm disa “boceta” d.m.th. përvijime
shumë të shkurtura lidhur me vetëm disa ide politike të
rrymës ismailiste në mendimin e sotëm politik shqiptar.
Zhvillimet më të zgjeruara do të lihen për ndonjëherë
tjetër, kur të kem më shumë kohë. Me termin “ismailistët”
do të kuptohet Ismail Kadare dhe mbështetësit e projektit
të tij politik. Titulli është një perifrazim i titullit të
një romani të tij “Dimri i vetmisë së madhe”. Problemet do
të trajtohen vetëm në këndvështrim njohës-logjik, pa asnjë
lidhje me personat.


Vetmija e madhe e Kadaresë
Në debatin e fundit Qosja-Kadare gjëja më interesante është
se Ismail Kadare nuk pati gati asnjë përkrahës të vetëm.
Ismailistët e kanë bërë zakon t’i fillojnë shkrimet e tyre
me “konstatimin” se në debatin e fundit Qosja-Kadare, më
shumë mbështetës pati Kadare. Por ky “konstatim” ka dy
probleme të mëdha: së pari, sasia nuk do të thotë edhe
(cilësi) drejtësi e mendimit dhe, së dyti, nuk është i
vërtetë. Kadareja u la në një vetmi të madhe.
Ideja qendrore e programit politik të Kadaresë është kthimi
i gjithë shqiptarëve, kolektivisht në fenë e të parëve, në
katolik. Asnjë nga ismailistët d.m.th. mbështetësit e tij
nuk e përkrahu dhe argumentoj këtë ide. Madje shumica e
ismailistëve ia mohuan këtë ide, ngulën këmbë se Kadare nuk
e ka këtë ide, se Qosja ka shpifë sepse Kadare nuk thotë të
kthehemi në katolik të gjithë, masivisht e kolektivisht
etj.
Kjo është cinike. Djali (I. Kdare) ka pesëmbëdhjetë vjet që
ka bërë thirrje hapur për kthimin e të gjithë shqiptarëve
“në fenë e të parëve”, në katolik dhe mbas kësaj ka shkruar
vepër mbas vepre për ta realizuar e konkretizuar duke
tejtheksuar vetëm traditën katolike shqiptare, duke
përzgjedhë personazhet katolike etj. Ndërsa mbështetësit e
tij e lavdërojnë, nuk e përmendin kurrë emrin Kadare pa
shtuar edhe cilësorin “i madhi”, madje një prej tyre e quan
hyjnor, po po, me mendime gati hynore, por idenë e Kadaresë
për kthimin e të gjithë shqiptarëve në katolik që të
integrohemi në BE nuk e mbështetë. Madje përsëritë papushim
se Qosja ia ka shpifë këtë ide dhe ia ka mveshë Kadaresë
(A. P. Nikolla, Shekulli, 22.5. 2006).
Më përpara Kadare ka pasë disa mbështetës pikërisht për
këtë ide. Në Shqipëri më i zëshmi ka qenë Kastriot Myftaraj
që ka shkruar disa libra ku bën thirrje për rikonkuistën
shqiptare dhe klubi i rrethuar rrotull Zef Pëllumbit e
Kadaresë. Në Kosovë këtë ide e kanë mbrojtë me vite prof.
dr. Zef Mirdita (në Universtietin e Zagrebit), prof. dr.
Engjëll Sedaj e shumë të tjerë. Po ashtu është kundërshtuar
përgjatë viteve nga shumë të tjerë, në Shqipëri më zëshëm
nga Abdi Baleta dhe në Kosovë nga prof. Rexhep Hoxha e
shumë të tjerë. Tani gati të gjithë ismailistët dalin e
thonë se Kadare nuk e ka këtë ide duke ia mohuar gjithë
përplasjet në media, mundin, përpjekjet dhe ëndërrat e tij
shumë vjeçare.
Ismailistët janë sjellë ndaj Kadaresë siç këshillonte
Platoni për Poetët: poetëve u duhet vu kurora e lavdisë në
kokë dhe të përzihen nga Polisi (qyteti-shtet, nga
politika). Ismailistët e lavdërojnë, e quajnë hyjnor
Kadarenë por themelin e programit të tij politik ia hedhin
poshtë, madje ia mohojnë. Zor të besohet se as nuk e dinë
këtë ide dhe këto përpjekje të Kadaresë. Ndoshta ka qenë
një mënyrë dashamirëse për t’i thënë se e ka gabim, se
duhet të heqë dorë nga kjo ide ndoshta kur u thonë
kundërshtarëve të tij se “Kadare nuk e ka këtë ide” janë
duke i thënë Kadaresë se “ti nuk e ke këtë ide” d.m.th.
“nuk duhet ta keshë”. Por kjo është cinike ndaj tij.
Sidoqoftë Kadare u la vetëm në idenë e vet për kthimin
kolektiv e masiv me qëllim fitimi në “fenë e të parëve”, u
la pa asnjë mbështetës (me përjashtim të Edurad Zaloshnjës
por edhe ai i pavendosur (Tirana Observer, 17.5.2006).
Madje as Maks Velo nuk ia mbështetë kësaj radhe. As
ismailisti më i verbër: Sadik Bejko).


U shkëputëm apo jo nga “Europa”
Gjithë arsyetimi i projektit politik ismailist për
rikthimin kolektiv të shqiptarëve “në fenë e të parëve”
është i ngritur mbi një kontradiktë logjike: Kadare ngulë
këmbë, nga njëra anë, se identiteti shqiptar është
tërësisht europian; nga ana tjetër, ngulë këmbë se
Perandoria Osmane na ka shkëputë nga Europa. Tani,
logjikisht, vetëm njëri prej këtyre dy pohimeve qëndron:
ose identiteti i shqiptarëve është tërësisht europian dhe
atëherë del se Perandoria Osmane mund të jetë përpjekë por
nuk ka arritë të na ndajë nga Europa; ose Perandoria Osmane
na ka ndarë nga Europa dhe atëherë del se identiteti i
shqiptarëve nuk është tërësisht europian. P.sh. Qosja ka të
drejtë ta mallkoj Perandorinë Osmane sepse na e ka heqë
deri diku mundësinë që identiteti ynë të jetë tërësisht
europian; ndërsa Kadare i ka heqë vetes mundësinë ta
mallkoj Perandorinë Osmane sepse nuk na paska penguar që
identiteti ynë të jetë tërësisht europian.
Kadare dhe ismailistët duhet të zgjedhin njërin nga
pohimet: ose se identiteti i shqiptarëve është tërësisht
europian dhe atëherë del se pushtimi osman nuk e ka prishë
këtë identitet; ose se pushtimi osman na ka shkëputë nga
Europa dhe se identiteti i shqiptarëve nuk është tërësisht
europian.


Kundërfaktikët ose Ardian Klosi “halla pa mustaqe”
I gjithë arsyetimi i ismailistëve mbështetet në një
premisë, të marrë nga nacionalizmi romantik serbo-grek dhe
të përfocuar nga historiografia enveriste, që thotë se
“sikur të mos kishte ndodhë pushtimi osman shqiptarët do të
ishin zhvilluar në ecurinë e qytetërimit Perëndimor dhe sot
do të ishin të zhvilluar njëlloj si ai”. Ky lloj arsyetimi
quhet kundërfaktik sepse ngrihet mbi supozime në
kundërshtim me ecurinë që ka ndodhë faktikisht.
Përdorimi i kundërfaktikëve është një nga procedimet
mendore (analitike, shpjeguese, kuptuese etj.) më të
vështira, aq sa një kohë shkencëtarët, sidomos historianët
e kanë refuzuar tërësisht. Për këtë lloj arsyetimin në
popull thuhet “sikur të kishte pasë halla mustaqe do t’i
thërrsinim xhaxha” (E. Tupja do të jepte më popullorçe këtë
thënje). Një kurth dhe përdorim i gabuar i gjykimeve
kundërfaktike është shpjegimi shkak-pasoj në një zinxhir
lidhjesh që shtrihet në shumë shekuj, meqenëse lidhja shkak
pasojë është e pafund. P.sh. një pohim i tillë i gabuar
është ai që thotë se “sikur Kleopatra e Egjiptit të kishte
pasë një hundë të shtrembër nuk do të kishte ndodhë Lufta e
Dytë Botërore”. Një kurth dhe përdorim tjetër i gabuar i
gjykimeve kundërfaktike është supozimi i faktorëve dhe
kushteve që nuk kanë qenë të mundura në kohën e ngjarjes si
p.sh. pohimi “sikur Napoleoni të kishte pasë aeroplan
bombardues ‘Stealth’ nuk do ta kishte humbë betejën e
Vaterlosë”. Përdorime të tilla, pa asnjë rregull, bëjnë të
mundur çdo shpjegim, në varësi të forcës së imagjinatës,
por bëjnë të pamundur çdo diskutim racional.
Megjithë kurthet e vështirësitë dhe megjithë refuzimin nga
historianët kundërfaktikët përdoren në shkencat sociale e
politike por me dy kushte: si eksperiment mendor e jo si
shpjegim dhe sipas rregullash të zhvilluara me kujdes. Nuk
është arritë të formulohet ndonjë tog rregullash të
testuara si të sakta, por sidoqoftë disa rregulla janë
përpunuar. Një nga këto rregulla, zhvilluar nga Max Veber
dhe deri sot tek Tetlock e Belkin (1996, “Counterfactual
Thought Experiments in Ëorld Politics”) thotë se përdorimi
i kundërfaktikëve është deri diku i lejueshëm vetëm kur
kërkon një “rishkrim minimal të historisë”.
Tani të shohim një shembull si e përdorin ismailistët. Në
një shkrim polemik Ardian Klosi shprehet: sikur të “mos
kishin ardhur këta vëllezër të rinjë [osmanët], qysh në
shekullin 16 do të fillonim të kishim universitetet tona”
(Shekulli, 20.5.2006). Këtu bëhen të gjitha ato gabime që u
përmenden më lartë dhe të tjera që nuk do të zhvillohen
tani. P.sh. vendoset një lidhje shkak-pasojë që kalon disa
shekuj, supozon ekzistencën e faktorëve që duket se nuk
kanë qenë mundësi reale të asaj kohe etj. Veçanërisht
eksperimenti mendor i Klosit kërkon një rishkrim shumë të
madh të historisë botërore dhe shqiptare: eskperimenti
mendor për ta menduar se si do të ishte bota po të mos
kishin depërtuar osmanët në Ballkan para shumë shekujsh
kërkon një rishkrim të historisë që le të hapur çdo mundësi
interpretimi dhe imagjinate deri tek këmbëngulja se
shqiptarët do të ishin superfuqia botërore, se tani do të
kishim koloni në planetin Mars, se Europa do të ishte duke
na u lutur t’i japim ndonjë lëmoshë nga bollëku ynë, se
qytetërime jashtëtokësore do të kishin kërkuar kontrata të
punësojnë njerëz në zonat tona të influencës kozmike etj.,
etj.
Një rishkrim minimal i historisë, siç kërkohet për ndonjë
përdorim të mundshëm racional të kundërfaktikëve, nuk do ta
mbështeste supozimin e Klosit. E para, osmanët nuk erdhën
në Ballkan dhe në territoret shqiptare si vëllezër, por si
pushtues mjaft të vrazhdë. Faktikisht duket se shtrirja e
tyre ka qenë e pamundur të ndalohet vetëm nga shqiptarët
kur të tjerët bashkëpunonin me të, duke përfshi Venedikun
dhe princat e mbretërit e ndryshëm europian. Supozimi i
Klosit kërkon rishkrimin e gjithë historisë europiane dhe
sjelljen e saj ndaj osmanëve. E dyta, edhe sikur të mos
vinin osmanët në Ballkan dhe territoret shqiptare,
shqiptarët kishte shumë shekuj që ishin shkëputë nga
“qytetërimi perëndimor” dhe ishin përfishrë në qytetërimin
lindor bizantin. Po të perifrazojmë Skënderbeun, “osmanët
nuk e sollën shkëputjen e shqiptarve nga ‘qytetërimi
perëndimor’, atë e gjetën midis nesh”. Dhe e vazhduan. Për
më tepër që disa nga Perandorët bizantin që e kanë ngritë
në majat më të larta epërsinë e qytetërimit lindor biznatin
dhe “përbuzjen fisnike” për qytetërimin perëndimor kanë
qenë me origjinë ilire-shqiptare. Edhe kjo gjendje faktike
do të duhej rishkruar tërësisht. E treta, nuk del se po të
kishim qenë në sferën e qytëtrimit perëndimor do të ishin
hapë universitete që në shekullin 16. Në Perandorinë
Biznatine kanë ekzistuar universitete disa shekuj para se
të ekzitonin në Perëndim (në Biznat universitetet datojnë
nga shekulli IX ndërsa në Perëndim nga shek. XI) mirëpo në
Shqipëri nuk kishin hapë ndonjë të tillë. Venediku kishte
shekuj që kishte nën sundim territore shqiptare, dhe i
vazhdoj edhe disa shekuj mbas pushtimi osman (deri në shek.
18) dhe nuk hapi ndonjë universitet në terrioret shqiptare.
Prandaj edhe ky supozim kundërfaktik i Klosit kërkon një
rishkrim tërësor të historisë faktike. Në fund, për të mos
u zgjatë, nuk kanë qenë universitetet që kanë luajtur rol
vendimtar në qytetërimin euorpian perëndimor. Roli i madh i
universiteteve qëndron deri diku për rastin gjerman por jo
në tërësi. Mendimtarët që e kanë ndikuar vendosmërisht dhe
i kanë dhënë vulën qytetërimit perëndimor kanë qenë jashtë
universiteteve. Modernja europiane perëndimore deri sot
mbisundohet nga liberalizmi, në forma të ndryshme të tij
por sidoqoftë ide liberale, aq sa mund të thuhet se është
qytetërim liberal. Themeluesi i liberalizmit ekonomik, Adam
Smith, nuk ka qenë profesor universitar. As themeluesi i
liberalizmit politik, John Lock. Konservatorizmin europian
perëndimor nuk e kanë formuluar universitetet, por Edmund
Burke etj., jashtë universiteteve. Një ide tjetër që i ka
dhënë formën ligjërimit perëndimor ka qenë socializmi.
Ligjërimi socialist dhe komunist është formuluar jashtë
universiteteve. As Karl Marx dhe as Fridrich Engels nuk ka
qenë profesor universitar etj. Nuk kanë qenë as Volteri,
Rusoi etj. Prandaj supozimi i Klosit kërkon një rishkrim
mjaft të madh të historisë.
Vendosja si premsië e mendimit të gjykimeve “sikur të
kishte ndodhë ... atëherë” e bën Klosin (mendimin e tij) të
ngjajë si “...halla pa mustaqe”, ose siç do ta thoshte
Edmond Tupja “pa ko..(kë)” për të thënë ndonjë gjë bindëse.


Dumbabistë vs. Dumbabistë
Isamilistët në vend të argumentit dhe meqenëse u mungojnë
edhe faktet edhe vullneti për të arsyetuar logjikisht
koherent zakonisht fillojnë me etiketime ndaj
kundërshtarëve. Etiketa që i vënë kundërshtarit zakonisht
është “dumbabistë”, duke u kujtuar thirrjen e Haxhi Qmilit
“dum Babën” d.m.th. sulltanin.
Përdorimi i këtij etiketimi është logjikisht problematik.
Kush kërkon ruajtjen kolektive të besimit në islam, jo
domosdo si veprim politik, nuk kërkon domosdo kthimin tek
sulltani sepse sulltani nuk është “babai” fetar i
myslimanëve. Thjeshtë s’ka Papë islam. Megjithkëtë, ta
pranojmë se në njëfarë kuptimi metaforik ngjajnë me
thirrjen e Haxhi Qamilit. Mirëpo edhe ismailistët që
kërkojnë kthimin kolektiv në katolik del se janë
“dumbabistë” sepse kërkojnë kthimin tek Papa (= Baba) që na
e paskan përzënë nga shtëpia osmanët. Kështu thirrjet e
ismailistëve “Duam Papën” në shqip është “Duam Babën”. E
kështu duket sikur gjithë konflikti është ndërmjet
“dumbabistëve” dhe “dumbabistëve” e, si i tillë, edhe pa
kuptim.
Ka edhe një moment në këtë përdorimin e Haxhi Qamilit nga
ismailistët: Sadik Bejko (Shekulli, 16.7.2006) nga fakti që
Haxhi Qamilin e ka lavdëruar Enver Hoxha nxjerrë
përfundimin se vetë Haxhi Qamili duhet të ketë qenë i keq.
Meqenëse edhe Qosja mbronë Haxhi Qmilin atëherë edhe Qosja
e ka gabim. Kjo është njëlloj si nga fakti se Enver Hoxha e
ka lavdëruar Kadarenë të nxjerrim përfundimin se Kadare
është i keq, dhe meqenëse Bejko e mbronë Kadarenë atëherë
edhe Bejko e ka gabim!

A ka ndjekë Kadare, jo a ka qenë i ndjekur
Por kështu, në stilin fjala nxjerrë fjalën, kemi ardhë tek
një moment tjetër i problemit të ismailistëve, problemi i
marrëdhënieve të Kadaresë me regjimin e E. Hoxhës. Një nga
ismailistët më aktivë, Shaban Sinani, ka bërë shumë për ta
paraqitë Kadarenë si disidentë ndaj regjimit komunist, si
të ndjekur nga regjimi me qëllimin ta ndihmoj për të marrë
çmimin Nobel për letërsi. Këtu nuk ka ndonjë problem
logjik, por ka problem të forcës argumentuese.
Disidenca e Kadaresë, dhe e cilitdo, nuk provohet vetëm
duke provuar se ka qenë i ndjekur, survejuar etj., nga
regjimi komunist. Kjo është gjysma e punës. Kjo është
gjysma e punës sepse tanimë është provuar se në atë regjim
të ndjekur e të survejuar kanë qenë të gjithë, nga oficerët
e Sigurimit të Shtetit deri tek anëtarët e Byrosë Politike.
Me këtë kriter të Sinanit do të dilnin disidentë ndaj
regjimit komunist të gjithë, popullsia, oficerët e
Sigurimit, anëtarët e Byrosë Politike e deri tek vetë Enver
Hoxha. Gjysma tjetër, dhe më e rëndësishme e disidentit
është çështja e ndjekësit, a ka qenë “disidenti” ndjekës i
të tjerëve.
Në rastin e Kadaresë çështja e rëndësishme nuk është nëse
ka qenë i ndjekur nga regjimi komunist sepse të ndjekur
kanë qenë të gjithë duke përfshi edhe anëtarët e Byrosë
Politike, por a i ka ndjekur e persektuar Kadare të tjerët,
kolegët e vetë shkrimtarë dhe\ose njerëzit e tjerë. Tani
ekzistojnë shumë dëshmi dhe dokumentime se Ismail Kadare ka
qenë bashkë me regjimin shkrimtari dhe qytetari që ka
ndjekë shumë shkrimtarë, ka persektuar, ka mënjanuar etj.,
për vite të tëra, që nga Bilal Xhaferi e deri tek ata që e
dononcojnë sot publikisht. Disa nga këto, si diskutimi
lidhur me Bilal Xhaferin etj., janë të dokumentuara. Në
rolin e studiuesit, Sinani, e ka detyrën morale (etika
shkencore, objektiviteti) të botojë të dy llojet e
dokumenteve (Kadare si ndjekës dhe i ndjekur) dhe vetëm
mbas kësaj mund të krijohet një mendim i plotë e objektiv
për Kadarenë, e ndoshta edhe e merr atë çmim Nobel.
Kjo çështja e çmimit Nobel të Kadaresë është trajtuar në
mënyra të ndryshme si nga mbështetësit edhe nga
kundërshtarët. Ismailistët argumentuan se dhënia e çmimit
Nobel shkrimtarit Kadare ka rëndësi kombëtare sepse mund të
lavdërohemi si komb se kemi shkrimtarë nobelistë. Ky është
një qëndrim disi cinik por i saktë. Kombet zakonisht i
instrumentalizojnë dhe përdorin arritjet individuale të
pjestarëve të vet për t’i shtrirë mbi gjithë kombin, për
t’i paraqitë si arritje kombëtare. Një palë tjetër luten që
Kadaresë t’i jepet çmimi Nobel sepse atëherë do t’i lë të
qetë shqiptarët nga idetë e tij politike në dobi të
rretheve reaksionare franceze. Shumë kanë hamendësuar se
thirrjet e Kadaresë për kthimin në katolik, cilësimi i
luftëtarëve shqiptarë kundër pushtuesve serbë si “klyshë të
Eneverit” e “vegla të UDB-së” dhe një listë e gjatë ideshë
të tjera antishqiptare i bën që t’u pëlqejë rretheve të
reaksionit francez e të tjerë dhe t’ia japin çmimin Nobel.


Përmbysja e çdo teorie të letërsisë dhe artit
Nga zelli për ta mbrojtë Kadarenë me çdo kusht dhe me çdo
çmim ismailistët e kanë përmbysë çdo teori të derisotme të
letërsisë dhe artit në tërësi. Që kur mbahet mend në
historinë e shkruar të njerëzimit e deri sot është ngulë
këmbë dhe është argumentu teorikisht se krijuesi artistik,
artisti, shkrimtari udhëhiqet nga ndjenja, frymëzimi, muza,
nimfat etj. Për këtë artistët në përgjithësi dhe
shkrimtarët në veçanti janë quajtë ndjenja e njerëzimit,
ndërgjegja e kombit etj. Por tani kur kritikët, estetët dhe
lexuesit i kujtojnë veprat plot frymëzim, ndjenjë e muzë
poetike të shkruara nga Kadare për regjimin komunist, nga
qeni i kufirit deri tek Enver Hoxha, ismailistët dalin e
thonë se Kadare nuk e ka dashur kurrë regjimin komunist dhe
Enver Hoxhën, se madje ka qenë kundërshtar i tyre. Kjo do
të thotë se ato vepra artistike të cilat e kanë bërë të
famshëm, për të cilat ismailistët i shtojnë emrit të tij
gjithnjë edhe “i madhi” (i madhi Kadare), ato maja estetike
e artisitike Kadare i ka arritë pa asnjë ndjenjë dashurie
për regjimin, pa asnjë frymëzim, pa muzën e poezisë e
poemave, pa shpirtin poetik.
Për ta mbrojtë Kadarenë e tyre “ta madh” ismailistët duhet
të formulojnë një teori tërësisht të re të krijimit letrar
artistik, një estetikë tërësisht të re e cila thotë se
kulmet estetike dhe të krijimit artistik mund të arrihen
nga njerëzit (jo robotët) pa asnjë frymzim, ndjenjë,
emocion dhe shpirt. Nga ana tjetër, duhet të rishikojnë
gjithë teoritë e sotme dhe vlerësimet e shkrimtarëve
botëror e shqiptar mbi bazën e teorisë së vjetër të
ndjenjave të tyre (veprës së tyre). Ky do të ishte vërtetë
(pa cinizëm) një kontribut në kulturën njerëzore e jo vetëm
shqiptare.

Nuk jam antimysliman, thjeshtë dua t’i zhdukë
Përbën një kontradiktë logjike thirrja e Kadaresë që gjithë
myslimanët shqiptar të kthehen në katolik dhe pohimit të
tij se “nuk jam antimysliman”, se nuk kam ndjenja
antimyslimane etj. Kërkesa e Kadaresë që gjithë shqiptarët
mysliman të kthehen në katolik do të thotë pushim i
ekzistencës së tyre si mysliman, jo fizikisht, por si
besimtar të një feje, pra të zhduken si të tillë. Nga ana
tjetër thotë se nuk i urren myslimanët. Është vështirë të
pajtohen racionalisht dhe logjikisht pohimi “nuk të urrej”
me pohimin “por dua të të zhdukë”.
Mund të jetë e vërtetë se Kadare nuk i urren myslimanët
shqiptar në kuptim të ndjenjave, po të jetë e vërtetë se
kur ka shkruar vepra artistike pa ndjenja e frymëzim është
e mundur që edhe kërkesën për shuarjen e myslimanëve
shqiptar ta bëj pa ndjenjë. Por fakti se kërkon zhdukjen e
myslimanëve shqiptar racionalisht, pa ndjenjë, nuk e
ndryshon shumë çështjen dhe as rezultatin për ata që
besojnë sinqerishtë.
Për ta zgjidhë këtë kontradiktë Kadare duhet të shprehet
publikisht nëse mendon se shqiptarët duhet të kthehen
kolektivisht“në fenë e të parëve”, në katolicizëm. Gjithë
akuzat ju bënë për këtë ide të tij dhe asnjëherë nuk ka
thënë se nuk i përmbahet kësaj ideje. Është përgjigjë për
hollsitë më të parëndësishme të kundërshtarëve të vet, por
për qortimin kryesor, objektin kryesor të qortimit nuk e ka
përgënjeshtruar asnjëherë. Madje nuk ka thënë asnjëherë, si
përkrahsit e tij, se nuk e ka këtë ide por ia kanë shpifë e
mveshë. Po ashtu duhet të tregoj mendimin e vet ndaj atyre
që e kanë këtë ide dhe si kontribojnë në mirëqenien e
shqiptarëve.


Qenia dhe bërja
Nga pikënisja, si pohim fakti, se jemi tërësisht europian,
që sot e mbronë Kadare, dhe nga pikënisja që nuk jemi
tërësisht europian, që sot e mbrojnë Qosja dhe të tjerët,
dalin programe të ndryshme veprimtarishë për të sotmen dhe
të ardhmen: në qoftë se jemi tërësisht europian del se
qenkemi mirë kështu si jemi, se europianja qenka kështu si
ne shqiptarët sot dhe se nuk është i nevojshëm ndonjë
program veprimtarishë për bërjen europian; në qoftë se nuk
jemi tërësisht europian atëherë del se duhen konstatuar
dimensionet që nuk janë europiane dhe duhen ndërmarrë
programe bërjeje. Pra është njëfarë konflikti ndërmjet
qenies dhe bërjes.
Kadare dhe ismailistët, nga njëra anë, nisen nga premisa se
shqiptarët i takojnë tërësisht kulturës europiane dhe, nga
ana tjetër, kërkojnë të kthehemi “në fenë e të parëve”, në
katolik që të bëhemi tërësisht europian. Kjo është një
kontradiktë tjetër e Kadresë dhe ismailistëve. Në qoftë se
jemi tërësisht europian kështu si jemi, atëherë nuk është e
nevojshme të ndërrojmë fe që të bëhemi tërësisht europian;
në qoftë se që të bëhemi tërësisht europian duhet ndërruar
feja, atëherë del se nuk qenkemi tërësisht europian. Më
pikënisjen se kështu si jemi jemi tërësisht europian Kadare
dhe ismailistët ia heqin vetes arsyen e kërkesës për të
ndërruar fenë.
Programi që del nga pikënisja e Kadaresë është mosveprues.
Në qoftë se synimi i shqiptarëve është europianizimi dhe
eurpianizimi tanimë është arritë, atëherë del se nuk ka
mbetë të bëhet ndonjë gjë. Programi mund të jetë edhe
sugjestionues: me sugjestionimin se jemi europian noshta i
shtynë njerëzit me qenë, edhe pse nuk janë. Por ky
zugjestionim ka pak gjasa ta bëj programin veprues.
Programi anti-Kadarean është veprues sepse nuk niset nga
ndonjë premisë vetsugjestionimi, as vetkënaqësie se jemi
europian. Duke konstatuar se nuk jemi tërësisht europian
fton për veprimtari të bërjes europian.
Praktika dhe teoria e këtyre viteve paskomuniste tregon se
në themel të tyre ka qëndruar pikënisja e kundërt me
Kadarenë, pikënisja se nuk jemi tërësisht europian. Mbi
këtë pikënisje është ndërtuar gjithë jeta shoqërore
shqiptare (politike, ekonomike, kulturore etj.) me gjithë
veprimtaritë e veta për afrimin e shqiptarëve me Europën,
ndërtimi i jetës politike, i ekonomisë e deri tek kultura
politike dhe filozofike shqiptare. Gjithë këto veprimtari
për ta ndërtuar gjithçka sipas modelit europian do të
mbeteshin pa kuptim sikur tanimë të ishim tërësisht
europian.
Nga fakti se gjithë aktorët e jetës shqiptare, jetës
politike e jopolitike, dhe gjithë aktorët ndërkombëtarë
perëndimor që merren me shqiptarët janë përqëndruar në
veprimtari për europianizimin dhe perëndimorizimin e
shqiptarëve tregon se kanë pikënisje mendimin se nuk jemi
tërësisht europian duke e lënë Kadarenë në vetminë e madhe
kur pohon se jemi tërësisht europian.


“Mida Shqiptar”
Që nuk jemi tërësisht europian, siç thuhet në popull, “bën
muu”. Kushdo që hedhë sytë në veten e rreth tij konstaton
se sa largë jemi nga kultura europiane.
Në mitologji tregohet për mbretin e pangopshëm për pasuri
Mida. Për meritat e tij perënditë i plotësuan dëshirën që
t’i shndërrohet në ar gjithçka që prekë. Mida gati vdiq nga
uria sepse edhe ushqimi sa binte në kontakt me të kthehej
në ar. Deri tani kemi treguar se kemi një ngjashmëri me
Midan, me ndryshimin e vetëm se gjithçka europiane që
prekim e kthejmë në ... mut! (u kërkoj falje shqiptarëve
dhe lexuesve, për të dyja, ashpërsinë e gjykimit dhe
fjalorin): morëm pluralizmin partiak dhe e shndërruam në...
m; morëm zgjedhjet dhe i bëmë ...m; morëm fjalorin për
demokracinë dhe shndërrruam...; morëm të drejtat e njeriut
dhe i këmi bërë ...; morëm ekonominë e tregut dhe ... Kam
frikë se edhe “fenë e të parëve”, katolicizmin, po ta
marrim për motivin që thotë Kadare, që të fitojmë pare nga
mbështetja dhe pranimi në BE, do të shndërrojmë po ashtu.
Ky shndërim, ose kjo aftësi e jashtëzakonshme shndërruese,
është dëshmia vendimtare dhe problemi më i madh i
shqiptarëve. Gjithçka që marrim nga Europa dhe Perëndimi
përgjithësisht mbetet formal, ashtu si veshja jonë e
përditshme me Pierr Kardë, Versaçe, Dolçe Kabana, Tomi
Hilfiger etj., mbulojnë ose mbajnë brenda një trup tonin
“fshatari” ta zakonshëm. Ndërtimi institucional, fjalori
demokratik, fjalët vlerore liberale etj., tek shqiptarët
kanë mbetë një veshje e jashtme pa prekë brendësinë e tyre,
pa qenë të përbrendësuara (‘internalizuara’), pa qenë të
kthyera në bindje të brendshme dhe motivuese të
përditshmërisë dhe të të jashtëzakonshmes.
Është kjo mungesë e përbrendësismit të sistemit vleror
europian që na jep aftësinë e madhe shndërruese për keq të
gjithçkaje që e marrim formalisht prej tij. Përgjigja ime
se pse gati asgjë europiane që e marrim prej saj tek ne nuk
ecë dhe nuk funksionon thotë se është mungesa e kulturës
europiane, e sistemit vleror europian. Është kjo mungesë që
na jepë një “forcë të jashtëzakonshme asimiluese” sa edhe
vetë europianët mbasi jetojnë pak kohë ndër shqiptarët
fillojnë e sillen si ne. Shkurt, është kultura jonë
shqiptare në kuptimin e përgjithshëm shkaku i deformimit të
të gjitha elementeve formale që i marrim nga Perëndimi.
Mbasi, sigurisht, është e lehtë të merren ligjet, ndërtimi
institucional dhe fjalët por asnjë prej tyre nuk do të
funksionojë si në vendin e origjinës në qoftë se nuk
vendosen brenda një konteksti, shtrati (ene) kulturor
përkatës. Dhe, deri tani, asgjë nuk ka ecur ashtu.


Feja kundër liberalizmi
Kadare dhe ismailistët janë ngatërruar edhe në kontradiktën
logjike dhe reale ndërmjet fesë dhe liberalizmit. Europa
moderne (nga shek. XVIII) dhe Europa e sotme ka në themel
variantet e ndryshme të liberalizmit. Në qoftë se ka ndonjë
kuptim me të cilin mund të barazohen më afërsisht termat
“qytetërim europian” ose “qytetërim perëndimor” është termi
“liberal”. Trashigimitë si judaizmi, antika greke dhe
krishterimi janë përthithë, shndërru, riformësu etj., për
të dhënë atë që është themeli i qytetërimit të sotëm
europian perëndimor: liberalizmi (në formulimet e veta të
ndryshme). Të gjitha trashigimitë dhe ristë e tjera
vazhdojnë të gjallojnë e të konkurojnë me të, dhe këtë e
përmban liberalizmi, por në shekujt e fundit dhe sot
sundues është mendimi liberal.
Mendimi liberal, d.m.th. modernja europiane është formulu
dhe ka triumfu pikërisht në ndeshje me fenë, dhe pikërisht
në ndeshje me Kishën Katolike e katolicizmin në radhë të
parë. Këtu nuk është nevoja të përmenden Volteri, Rusoi,
Loku etj. Ndeshja e fundit e liberalizmit me katolicizmin
është refuzimi i BE për ta pranuar këmbënguljen e Vatikanit
që në Kushtetutën e BE të vendoset se në themel të BE
qëndrojnë vlerat kristiane.
Kadare ka marrë anën e Kishës Katolike kundër liberalizmit
europian perëndimor. Atë kusht që BE ia kundërshtoi
Vatikanit, Kadare jua vendosë shqiptarëve: ndërroni fenë
nëse do të bëhni anëtarë të BE! Këtë kusht BE ia refuzoi
Vatikanit. Edhe Kadaresë.
Kadare përpiqet ta paraqes konfliktin e vet si konflikt
ndërmjet “filoeuropianëve” dhe “filoaziatikëve” (dhe shumë
terma të tjera si “islamikë”, “nostaligjikë otomanë”,
“haxhiqamilistë” etj., etj.). Në thelb konflikti ndërmjet
ismailistëve dhe anti-ismailistëve është konflikti ndërmjet
fanatikëve fetar katolikocentristë dhe liberalëve
shqiptarë.
Liberalët shqiptar janë të shqetësuar se në identitetin,
kupto: kulturën shqiptare, nuk shohin të jenë përbrendësuar
dhe bërë bjesë e individit dhe kolektivitetit shqiptar
vlerat liberale si individi, liria, barazia, prona, të
drejtat natyrore, të drejtat e njeriut, tregu i lirë,
“shenjtëria” e kontratës, institucionet që ngrihen mbi
sisteme të tilla vlerore si shteti i së drejtës dhe ligjor,
demokracia liberale etj., deri tek manierat e sjelljes së
përditshme si hedhja e një ambalazhi në rrugë apo afrimi i
tepruar fizik me tjetrin në radhë, qytet apo shtëpi, ideja
e hapësirës sociale, estetika dhe teksti i qytetit etj.
Këto janë shqetësim për ata që ngulin këmbë se kultura jonë
nuk është tërësisht europiane. Këto dallime nga qytetërimi
europian i kanë njëlloj si katolikët, si myslimanët, si
ortodoksët, si ateistët etj., etj., shqiptarë.
Ndërsa Kadare e thjeshton problemin në fenë. Edhe më keq:
kush konstaton se në identitetin dhe kulturën shqiptare
vlerat liberale ende nuk janë bërë pjesë e përbrendësuar e
individit dhe shoqërisë shqiptare, kush e pohon këtë
largësi ndërmjet qytetërimit europian dhe shqiptar, si
pikënisje e domosdoshme për ngushtimin e saj, Kadare e
shpallë armik të Europës, “filoaziatik”, “otoman” etj. Ky
është një presion i jashtëzakonshëm kundër liberalëve
shqiptar, kundër atyre që përfaqësojnë qytetërimin e sotëm
europian. Ky është një presion i Kishës, i katolicizmit të
variantit më intolerant, të përfaqësuar këtu nga Kadare,
kundër modernes së vonë e të sotme europiane, kundër
qytetërimit europian, dhe që po përthyhet edhe në rastin
shqiptar.
Konflikti ndërmjet Kadaresë dhe kundërshtarëve të tij është
konflikti i vjetër midis intolerancës së Kishës ndaj ideve
e besimeve të tjera dhe tolerancës së liberalizmit edhe
ndaj tjetrit që mendon e beson ndryshe, edhe ndaj vetë
Kishës. Konflikti ndërmjet Kadaresë dhe kundërshtarëve të
tij është konflikti i vjetër ndërmjet Kishës katolike dhe
liberalizmit europian.


19. 7. 2006 Hysamedin Feraj

NDARJA E PUSHTETEVE KTHEHET NË KACAFYTJE KLANESH


Në jetën politiko-shoqërore e shtetërore të Shqipërisë po
shkaktojnë dëme të mëdha kacafytjet klanore që maskohen pas
përplasjeve të institucioneve dhe të pushteteve. Dy
përpasjet më të mëdha institucioanle të sotme janë ato
midis ekzekutivit e prokurorit të përgjithëshëm që
shoqërihet ne krijimie dy „kampeve lufte“ në parlament dhe
midis parlamentite Këshillit të lartë të drejtësisë. Këto
dy përpasje krijojnë dhe përpasjen tjetrë mdis shumikcër
parlamentare qeveris ëme presidenrtine republikës që tashëm
hpatazi ka zgjdiohur rrugnë aleancës me kundërshtartë
politikë të Partisë Demokratike. Këto përasje shoqërihen
edhe me ndarhje në kampe ku ndërjstare të jurustëve që
jaolpin mendime, të gazetarëve që shkruajnë e komnetijnë,
të qytetarëve që hahen n përt kanfenera.
Dëgjiohen shumë ankesa se fituesit e zgejdhjve të kaluar po
nëorkëmbin shttein ligjior, kushtetutën, institcionet e
pavarura dhe po minonj ëkështu parimine madh të dmeokracisë
, atë të ndarjes s ëpushteve. Po në të njtën kohë këta e
fetuishizojnë deri në atë masë ndarje pushteteve sa
harrojnë s ekjo ndarje nuk duhet të çojë në një copëzim të
shtteut etë pushtteuit nuk duhet të bëhet në kurriz të një
parimi tjetër po aq të rëndësishëm , të parimit të unitteit
të pushtete të ndara. Preuroi i ërghjithëshëm i vbnë
praktkihst në bangin ertë akuzuarve nga një pjesëe
komisinit hetimolr parl;amentar mbrihet me argumentuins e
ai i shërben shtetit dhe jo pushtetit dhe sipas tij mud të
velroj ëm voluntarizëm të shfernuar. Haron se pushtetet e
ndara nuk lejohet të jenë voluntariste, por funksionale,
ndahen funksionet, jo voluntarizmat.
Këshilli i drejtësisë i bën karshillëk një vendimi të
parlamentut, pa e pasur një të drejtë të tillë dhe pa
kurrfarë arsyeje të shëndoshë të veprojë në këtë mënyrë.
Këqshtu ndarja e s pushtetve merr ngjyrimete copëzimit të
shtetit. Po dalin aq republika më vete sa janë ati që quhen
„institucione të pavarura“.
Në fakt pas gjithë këtyre përplasjebe qëndrojnë arys
meskine jo parimore, qëndrijnë intersa klanore e jo
shtetërure, qëndrojnë abuzimert me rregukllate demokracisë
jo përkujdesja për demokracinë e shttein ligjor, qënërojnë
edhe mangësitë e zgjkdhjeve ligjore jo rregullikmet
ligjire në kuadër të parimit të baraopeshimite kontrollot
të ndësjellë të pushteve të ndara. Por mbi të gjtha
qëndrijnë iontersate viogla të individëve që janë mësuar të
livadhsin duke tundur vend epa vend “kushtetutëne“ dhe
„ligjin“. Ndnjna e përgjegjësisë për t’i shërbyer shtetuit
nuk shpreht duke e përdoru demokracinë si mburojë në
beteja të kota, apo si mbulesë fajesh e mëkatesh.


MAQEDONËT ZGJEDHIN “KALIN”, SHQIPTARËT “SAMARIN”


Ka kohë që çështja e zgjedhjes së presidentit të shtetit
ende me emër të përkohshëm “Ish-republika jugosllave e
Maqedonisë” kë tërhequr vemendjen e opinionit shqiptar jo
vetëm në Shqipërinë Lindore. Fillimisht shtrohej pyetja a
do të ketë kandidatë shqiptarë për postin e presidentit të
shtetit maqedon? Kraahas një pyetje të tillë ishte e
logjikshme të bëhej edhe pyetja: a duhet, nga këndvështrimi
i politikës shqiptare të ketë kandidat shqiptar në këto
zgjedhje presidenciale maqedone?
Pyetjes së parë iu dha përgjigje shumë shpejt kur një
zotëri me emrim Pruthi shpalli se do të vinte kandidaturë
për president i Maqedonisë edhe pse e dinte që nuk do të
fitonte. Argumentimi i tij për vlerën politike të këtij
hapi ishte shumë i thjeshtë: të shfrytëzojmë rastin që t’u
themi maqedonëve dhe t’i ttegojmë botës se shqiptarët janë
më shumë në numër se sa thonë autoritetet maqedone të
Shkupit. Kur dëgjuam këtë argument “thelbësor” na u kujtua
fjala e urtë popullore “nuk e vlen barra qiranë” (popujt e
tjerë si francezët, rusët, kanë variantin “për kësi loje
nuk e vlen ta djegësh qiriun”). Kisha ndërmend të shkruaja
në atë kohë se po të jetë puna vetëm për të treguar
nëpërmjet votave për një kandidat shqiptar se sa shqiptarë
ka në Shqipërinë Lindore të përfshirë brenda një
“ish-republike jugosllave” mund të gjenden mjete të tjera.
Mund të bëhen lista nga vetë shqiptarët në çdo fshat e
qytet, me firma e numër pasaporte. Grekët në Shqipëri
sajojnë popullsi greke që nuk ekziston fare, bëjnë lista,
madje duke u ndërruar njerëzve emër, mbiemër e kombësi.
Por, sa për të shfrytëzuar zgjedhjet mund të provohej edhe
metoda tjetër: të mos merrej fare pjesë në zgjedhjet
presidenciale të Maqedonisë. Atë që maqedonët kanë për ta
zgjedhur si president e do tua imponojnë si të tillë edhe
shqiptarëve le ta caktojnë vetëm me votat e tyre.
Nuk e shpreha këtë mendim qysh atëherë se mendova që më së
fundi do të hiqet dorë nga paraqitja e një kandidature
formale shqiptare përballë kandidatëve maqedonë që vet
politikanët shqiptarë pohojnë se e kanë të sigurtë fitoren.
Pastaj m’u duk më e arsyeshme që të mos bëj një sugjerim të
tillë “ekstrmist” duke ditur se liderët poltikë të
shqiptarëve të Shqipërisë Lindore i nervozon shumë çdo ide
që nuk mbështet bashkëpunimin e ngushtë politik
shqiptao-maqedon për të forcuar pozitën dhe autoritetin e
shtetit maqedon në botë. Tani që po afron fundi i fushtaës
zgjedhore, që partitë e partiakët shqiptarë në Maqedoni e
treguan gjithë vullnetin e tyre të mirë për t’i dhënë sa më
shumë seriozitet zgjedhjes së presidentit maqedon përmendja
e idesë së mbase vlente që shqiptarët të mos dilnin fare në
këto votime nuk shkakton më “dëm”. Pastaj ka edhe një arsye
të dytë që mua më bën, si bashkëkombas, me ata shqiptarë që
do të votojnë për të bërë Maqedoninë me president maqedon:
Pruthi u tërhoq dhe në vend të tij dolën dy kandidatë të
tjerë shqiptarë, duke e bërë kështu pjesëmarrjen shqiptare
nga e dobët në qesharake. Atëherë më e mirë do kishte qenë
të kishin deklaruar qysh në fillim: nuk marrim pjesë në
votime.
Zotëri Pruthi kur fushata sa kishte filluar e punët nuk
kishin marrë zjarr pat shpallur si kusht të kandidimit të
tij arritjen e një marrëveshjeje nga partitë politike të
shqiptarëve për të mos pasur kandidat tjetër. Atëherë
Partia Demokratike, ose siç thirret për kollalllëk “Partia
e Arbën Xhaferrit” lëkundej në idenë nëse duhej apo jo të
kishte kandidat shqiptar. Pastaj si papritmas kjo parti
shpalli një kadidat të sajin, gjë që çoi edhe në tërheqjen
e Pruthit e daljen e kandidatit të tanishëm të Partisë së
Prosperitetit Demokratik (Partia e Abdurrahman Halitit).
Kështu pra, shqiptarët shkojnë në zgjedhjet presidenciale
maqedone më shumë për t’u ballafaquar elektoralisht me
njëri-tjetrin se sa me maqedonët që e kanë davanë e fituar
dhe për votat e shqiptarëve nuk kanë nevojë fare në raundin
e parë por në raudin e dytë. Kështu, gara presidenciale, më
shumë se për t’i vërtetuar botës sa shumë shqiptarë ka në
shtetin maqedon, ka rrezik të kthehet në një garë për të
provuar se cila forcë politike shqiptare është më
përfaqësuese e “minoritetit shqiptar”, sikurse i cilësojnë
shqiptarët edhe regjimi i Shkupit edhe Van der Shtuli i
OSBE-së.
Ditët e fundit disa televizione private në Tiranë na kanë
bërë të mundur të njihemi pak edhe me pamje nga atmosfera
zgjedhore që mbretëron midis bashkëkombasve tanë në
Shqipërinë Lindore. Një ditë pamë një sallë të madhe të
mbushur plot e përplot me pjesmarrës që tundnin hareshëm
flamurë shqiptarë dhe dëgjonin me rradhë folësit nga Partia
e Arbën Xhaferrit, vet Arbnin, zëvendësin e tij, Mendu
Thaçi, të cilin folësja nga studio e televizionit të
Tiranës nuk harroi ta paraqiste me fjalët “ky konsiderohet
si politikani më radikal shqiptar në Maqedoni”. Në këtë
atmosferë gazmore për parqitjen e kandidatit për president
nga Partia e Xhaferrit ishte i pranishëm edhe kryetari i
Partisë Republikane të Shqipërisë, Fatmir Mediu, që pa
tjetër ka vajtur të bjerë pak nga pesha e tij politike për
të rritur peshën e kandidatit presidencial të Partisë së
Xhaferrit me të cilën ndoshta mendon të bëjë “forcën e
tretë politike mbarëshqiptare”, sikurse kanë planifikuar në
atë takimin që mund ta quajmë “Tetova 3” për të mos harruar
fare “Tetova1” dhe “Tetova2” që i bënte dikur Hidajet
Beqiri në emër të “unitetit kombëtar” e që tani është
zevendësuar nga “uniteti e prosperiteti shqiptar”. Për
lojëra me fjalët e mëdha dëri në emërtimin e lëvizjeve e
partive politike, shqiptarëve nuk ua kalon dot më askush.
Në rastin e kandidatit të dytë nuk na u paraqit ndonjë
skenë masive populizmi, por vetë kandidati me një
intervistë interesante. Edhe ai na siguroi se po shkon në
zgjedhje jo për të fituar, por për të humbur sepse të
gjithë shqiptarët janë të vetëdijshëm se maqedonët nuk kanë
luajtur nga mendtë e kresë t’ua lënë presidencën e
republikës së tyre një “pakice kombëtare” ndonëse kjo
pakicë thotë që është më e madhe se çdo popullsi tjetër në
këtë shtet por është pajtuar në njëfarë mënyre me aq sa i
japin e jo sa i takon në pushtet. Kandidati i Partisë së
Abdurrahman Halitit na e shpegoi fare qartë se puna është
që nëpërmjet kandidaturës së shqiptarëve për president
maqedon të tregohet “se ne shqiptarët jemi këtu”. Për kaq
gjë edhe maqedonët nuk kanë pse të hedhin vickla se po të
mohojnë që shqiptarët janë aty atëherë mund t’u dalë ndonjë
avaz më i madh dhe të pyeten ku vajtën shqiptaët? Ç’kanë
bërë me shqiptarët që kanë qenë atje denbabaden?
Na ka takuar të dëgjojmë edhe deklarata të kandidatëve
maqedonë, edhe komente e analiza të vëzhguesve shqiptarë
për kandidatët maqedonë, për qëndrimet e shqiptarëve ndaj
këtyre kandidatëve. Madje, kandidati për president i
Partisë së Abdurrahaman Halitit, me shpirt të lartë
demokratik, pohoi se qysh në turin e parë do të ketë edhe
shqiptarë që do të votojnë për kandidatë maqedonë, sepse
kështu e ka demokracia. Pra nuk ka asnjë garanci që të
marrim vesh me saktësi nëpërmjet votimeve se sa është numri
i shqiptarëve në Maqedoni.

Në datën 23 tetor në gazetën “Albania” të Tiranës është
botuar një shkrim me titull “Shqiptarët vënë kushte për
votat” shkruar nga Shaban Xheladini. Në këtë shkrim na
bënjnë përshtypje shumë vlerësime e mendime por në mënyrë
të veçantë shprehjet: “Edhe nëse fiton Stojan Andovi, që
prej tani atij duhet t’ia bëjmë me dije se si qytetar i
Maqedonisë atë nuk e pranoj për kryetar timin dhe të
familjes sime”. “Branko Cervenkovski i LSDM-së, si dhe
kandidati i saj, Tito Petkovski, e treguan fytyrën e
vërtetë prej antishqiptari...” (Më tej vazhdojnë demaskimet
e fuqishme për Cervenkovski, Petkovskin, Gligorovin e
bashkëpuntorët e tyre). Dhe më pas shkruesi thekson : “ne,
shqiptarët do ta përkrahim çdo kandidat i cili do të punojë
për barazinë e vërtetë në mes popujve e në rend të parë mes
maqedonasve dhe shqiptarëve si dhe të të tjerëve, për një
Maqedoni të pavarur të të gjithë qytetarëve të saj”. Kjo
terminologji është e njohur, madje është bërë bajat qysh
nga koha e përdorimit me bollëk në Jugosllavinë e Titos.
Dhe provat janë të shumtaa se kjo terminologji mbeti një
arkaizëm që ngjarjet e zhvleftësuan në çdo drejtim.
Tani lind pyetja a mund të ketë dhe a ka një kandidat të
tillë nga radhët e kandidatëve maqedonë për president?
Shaban Xheladini, pa mëdyshje, thotë se: “Çdokush që ndjek
një politikë proserbe e probullgare dhe që dëshiron të
bashkohet me Serbinë apo Bullgarinë, shqiptarët do ta
kundërshtojnë sepse shtëpitë tona janë djegur më 1912,
1914, 1918 herë nga serbët e herë nga bullgarët”. Kjo do të
thotë se praktikisht në Maqedoni nuk ka dhe zor të ketë
kandidat maqedon që të plotësojë “kushtet për ta përkrahur
shqiptarët”. Ndonëse shkruesi i artikullit nuk shprehet
konkretisht për Boris Trajkovskin, kandidatin e partisë
maqedone në pushtet, na duket pak e besueshme se edhe ai,
si përfaqësues i rrymës së nacionalizmit maqedon që njihet
si tradicionslisht filobullgare, t’i plotësojë kushtet që
venë shqiptarët.
Kemi ndeshur shpesh deklarata të qeveritarëve të tanishëm
maqedonë, sidomos të ministrit Klusev, që i irritojnë
shqiptarët po aq sa deklaratat e ish pushtetarëve. Na ka
bërë përshtypje se deri Abdurrahman Haliti ka qenë i
detyruar të replikojë me një zonjë maqedone lidhur me atë
se ku duhet të vihet kufiri midis shqiptarëve e maqedonëve.
Sipas asaj zonje, kufiri duhet vënë diku midis Shkupit e
Tetovës. Haliti, me të drejtë, ka përmendur se kufiri vihet
atje ku e ka vendin, përtej Kumanovës. Pra, megjithëse
shqiptarët kanë bërë maksimumin e përpjekjeve të “vullnetit
të mirë” dhe nuk kanë paraqitur çështjen e tyre si duhet
përsëri janë të tjerët që i detyrojë të hyjnë në diskutime
se ku duhet të vihet kufiri.
Shaban Xheladini na sqaron fare mirë se 3 kandidatë
maqedonë Andov, Petkovski, Trajkovski e kundërshtojnë
njohjen e pavarësisë së Kosovës, kurse një tjetër kandidat,
Vasil Tupurkovski, thënka se “nuk është aktuale ta njohim a
të mos e njohim”. Edhe Tupurkovski nuk ndryshon nga të
tjerët, por i di më mirë hilet që i ka pas mësuar kur ishte
anëtar i presidencës së Lidhjes së Komunistëve të
Jugosllavisë. Xheladini është i shqetësuar edhe për sulmet
e kota që i bëjnë njëri-tjetrit dy kandidatët shqiptarë
“kur dihet se posti është i rezervuar për maqedonët”.
Megjithatë, ai kërkon të pranohen kërkesat e shqqiptarëve
që të qetësohen shpirtrat e tyre të trazuar.
Shqiptarët vijnë, pra, vërdallë në vorbullën e iluzioneve,
pafuqisë dhe mosvullnetit të tyre për ta shtruar çështjen e
vet ashtu siç është. Shqiptarët politikanë e intelektualë
vazhdojë t’i gëzohen shumë politikës së tjerrjes së
fjalëve, formulave, frazave. Fatkeqësisht politika
shqiptare në Shqipërinë Lindore vazhdon të mbetet në format
e suazat e kërkesave që karakterizonin politikën shqiptarë
në Kosovë para 30 vitesh. Vërejmë po atë besim në suksesin
e atyre eksperimenteve që dështuan në ish-Jugosllavi.
Maqedonët mund të bëjnë fushatë të egër, pompoze sepse ata
kanë interes madhor në këto zgjedhje presidenciale. Ata do
të zgjedhin “kalin e betejave” të ardhshme për interesat e
tyre shtetërore e individuale. Shqiptarët nuk dalin në këtë
pazar “zgjedhejsh presidenciale” për t’ia vënë syrin “kalit
të tyre të betejës”. Shqiptarëve u propozohet dhe u lejohet
vetëm të shamatohen edhe midis tyre për të zgjedhur samarin
që do të mbajnë në shpinë dhe që do të jetë samar maqedon
si më parë. Dalja e shqiptarëve me dy kandidatë në
zgjedhjet presidenciale që pranohen të humbura është edhe
marri, edhe turp. Kjo dëshmon se partitë politike të
shqiptarëve janë në fakt anekse të partive politike
maqedone: njëra zë vend në koalicionin qeveritar, tjetra në
koalicionin opozitar. Kur ndërrojnë vendet pozita e opozita
maqedone i ndërrojnë edhe “pozita e opozita hije”
shqiptare.
Maqedonëve, sigurisht, u intereson ta manipulojnë në këtë
mënyrë faktorin shqiptar. Atyre u intereson që shqiptarët
të dalin jo me dy por me dymbëdhjetë parti në skenën
politike maqedone, të kenë jo dy por dymbëdhjetë kandidatë
fiktivë për presidentë që t’i thonë botës “ja sa mirë e
kemi zgjidhur problemin e minoritetit, e kemi integruar
shkëkqyeshëm në jetën politike të vendit”. Kështu, deri
tani, partitë politike të shqiptarëve të Maqedonisë kanë
bërë mirë vetëm integrimin politik në strukturat e
politikës maqedone, por nga pozitat e minoritetit për
shqiptarët. Prandaj, edhe Fatos Nano, në verën e vitit 1998
gjatë një vizite në Maqedoni rekomandoi modelin maqedon si
zgjidhje edhe për “Kosovën nën Serbi”.
Paraqitja e dy kandidatëve shqiptarë në zgjedhjet
presidenciale, shërben vetëm për një gjë: rreshtimin
paraprak të zgjedhësve shqiptarë për kandidatët maqedonë që
do të dalin në balotazh. Sipas koalicioneve politike që
kanë me partitë maqedone partitë shqiptare, në mos
zyrtarisht, në mënyrë të nënkuptuar, do t’u bëjnë thirrje
zgjedhësve të tyre të votojnë për kandidatët maqedonë. Të
paktën zgjedhësit shqiptarë pasi të demostronin besnikëritë
e tyre poilitike ndaj kandidatit të partisë së Xhaferrit
apo të Halitit, në raundin e dytë të mos merrnin pjesë dhe
t’i linin zgjedhësit maqedonë ta zgjedhin vetë “kaline tyre
të betejës”. Kjo nuk do të ndikojë aspak në samarin që do
t’u përgatisin samarxhinjtë e presidencës së re. Për të
zgjedhur samarin nuk e vlen të votosh.

Marrë nga „Rimëkëmbja“ datë 2 nëntor 1999

ME JANULLATOSIN GUVERNATOR LE TË JETË DHE MEKSI PRESIDENT

Pyetja: Kush mund të jetë presidenti i ardhshëm konsensual
i Shqipërisë po bëhet gjithnjë e më shpesh, me afrimin e
kohës kur Alfred Moisiut i mbaron mandati i tij. Përmenden
emra politikanësh që mund ta kenë syrin tek kolltuku
presidencial. Është përmendur edhe emri i Fatos Nanos, duke
nxitur reagime kundërshtuese, sidomos midis politikanëve të
majtë. Më 21 korrik 2006 gazeta „Albania“ kishte bërë
„sencasion“ me shkrimin „Presidenti, demokratët rikthejnë
Aleksandër Meksin. Ish-kryeministri, emri më i përfolur për
të zënë vendin e Moisiut.“ Në fakt është „sensacion“ që nuk
bën sensacion. Përderisa përmendet emri i Nanos nuk ngjall
çudi të përmendet emri i Meksit, kur dihet se ku e kanaë
burimin e fuqisë politike si njëri dhe tjetri, kur dihet se
të dy janë në atë grupimin politik të ngushtë që kanë bërë
„pazaret e Triestes“ në vitin 1992.
Në të vërtetë është një shkaka e keqe të përmendësh emrin e
Aleksandër Meksit për president, kur dihet fundi i
palavdishëm i qeverisjes së tij në vitin 1997 dhe dëmet që
i solli Shqipërisë gjatë kryesimit të qeverisë së parë
demokratike. Të duket shaka e keqe të dëgjosh emrin e
Aleksandër Meksit si kandidad për president kur ke parasysh
edhe ato që janë shkruar në librin „Fisi Meksi nga Labova.
Personalitete dhe figura të shquara.“, botuar në Tiranë në
vitin 2002 nën kujdesin e vetë familjes së Aleksandër
Meksit. Në atë libër Aleksandër Meksi është lavdëruar me
krenari si „bizantinolog“, ndërsa për babain e tij,
Gavrilin është shkruar po me krenari se ka dhënë mësim në
shkolla greke, ka qenë thirrur nën armë herë si ushtar dhe
herë si rezervist nga ushtria pushtuese greke në Shqipëri
dhe pastaj grekët e dërguan në shkollat e tyre ushtarake.
Në atë libër është shkruar me krenari edhe më të madhe për
meksët se Gavrili ka luftuar për Greqinënë frontin maqedon
gjatë Luftës së Parë Botërore dhe pastaj ka luftuar përsëri
për Greqinë kur Greqia shpërtheu luftën pushtuese në Azinë
e Vogël dhe për meritat në këtë luftë është dekoruar. Për
të tilla shërbime, kur është kthyer nga Anadolli bashkë me
ushtrinë e mundur greke në vitin 1922 mbante gradën e
kapitenit të ushtrisë greke.
Atëherë përderisa në Shqipëri kemi një guvernator të
përgjithshëm faktik teokratik grek, Anastas Janullatosin,
nuk prish ndonjë gjë të madhe që edhe kryetar laik të
shtetit teokratik të kemi një bir të kapitenit të ushtrisë
greke. Këtu kanë mbërritur punët e shtetit tonë përderisa
shqiptarët nuk mësojnë e nuk mbajnë parasysh historinë e
tyre.

Abdi Baleta

Deklaratë për Shtyp
18-korrik-06

Forumi Musliman i Shqipërisë dënon krimet e Izraelit

Forumi Musliman i Shqipërisë, po ndjek me shqetësim
ditëve të fundit, agresionin ç’njerëzor që regjimi zionist
i Izraelit ka ndërmarrë kundër shtetit sovran të Libanit
dhe popullit palestinez.

Sulmet që Izraeli ka ndërmarrë kundër civilëve
palestinezë dhe libanezë, ku po bombardohen rrugë, ura,
spitale, ujësjellësa, stacione elektrikë dhe naftëmbajtës,
dëshmojnë që regjimi i Izraelit nuk është i interesuar për
paqe në Lindjen e Mesme, por dëshiron luftë.

Vrasja e civilëve të pafajshëm, shkatërrimi i
infrastrukturës dhe terrorizimi i banorëve pa dallim,
përbëjnë krime lufte, që në historinë moderne të Mesdheut,
ne i kemi parë të ndodhin gjatë vrasjes së muslimanëve në
Bosnje, Kosovë apo në Libanin e viteve ’80.

Forumi Musliman i Shqipërisë, ndërsa ndan me shqetësim
dhimbjen me viktimat e agresionit izraelit, nuk pajtohet
me pasivitetin e fuqive të mëdha, të cilat në Libanin dhe
Palestinën e sotme po tregojnë të njëjtën neglizhencë që
treguan edhe në masakrimin e muslimanëve në Ballkan gjatë
viteve ’90 nga regjimi kriminal i Milosheviçit, i cili kreu
masakra të ngjashme me ato që ndodhin sot në Lindjen e
Mesme.

Forumi Musliman i Shqipërisë, mendon se preteksti me të
cilin Izraeli, nisi agresionin e tij ndaj palestinezëve dhe
libanezëve, nuk mund të justifikojë në asnjë mënyrë krimet,
shkatërrimet dhe terrorin shtetëror që regjimi arrogant i
Tel-Avivit, tregon ndaj arabëve muslimanë në Lindjen e
Mesme si sot, ashtu edhe në të kaluarën.

Siç ka dënuar edhe në të kaluarën aktet terroriste
nëpër botë, Forumi Musliman i Shqipërisë denoncon fuqishëm
agresionin më të fundit dhe dhunën që shteti i Izraelit po
përdor në mënyrë të përsëritur, si mjet për të vendosur
hegjemoninë dhe diktatin e tij në Lindjen e Mesme.

Forumi Musliman i Shqipërisë, i bën apel faktorit
ndërkombëtar që të ndërhyjë energjikisht në konfliktin
izraelito-libanez për të rivendosur paqen, drejtësinë dhe
dinjitetin, nga të cilat popujt libanez dhe palestinez janë
privuar me dekada me radhë.


PËRGJIGJE E VONUAR PËR PROBLEMIN E
ARKIVUAR

Ne muajt prill-maj te ketij viti, mediat perkujtuan
pervjetorin e ngjarjeve te ( dhimbeshme, pergjakshme,
pakuptimta, marrezishme. qellimshme, …………. qe mund t’u
veshe secilin nga keto percaktore e te tjere, ne varesi
te shkalles se njohjes ) te vitit 1997.
Nje cikel te tille bisedash “perkujtimore” zhvilloi cdo
jave ne TV Klan gazetari-analist z. Blendi Fevziu, i cili
kerkonte qe degjuesit t’i dergonin mesazhe ku te
percaktonin se cili nga faktoret, me sa mbaj mend, te
brendshem ( keqqeversisja e PD apo veprimtaria e PS ) apo
te jashtem ( fqinjet, zbulimet e huaja ) sollen ngjarjet e
vitit 1997. Nje pergjigje te vonuar po i jap edhe une
z.B.Fevziu, nepermjet gazetes “ Rimekembja “.
Nuk jam ne dijeni per rezultatet e kesaj ankete qe
organizoi ai . Cdo njeri mund te shfaq mendimet e keto
varen nga shkalle e njohjes e nga shkalla e interesit per
te thane apo per te maskuar te verteten.
Mendimet e mija jane keto :
--Ne kete drame shoqerore tronditese apo me sakte ne kete
tragjedi, aktoret ishin te dukshem, konkrete, ndersa
regjisoret , sic u duken punet , drejtonin nga mbrapaskena
dhe disa nga keto dilnin ne dukje, shfaqeshin ne momente te
caktuara.
--A ishte kjo rezultat i veprimtarise se PS ?
A priori mendoj se nje nga faktoret kryesore , po.
PS i din mire mesimet e Leninit mbi revolucionin. Qe
revolucioni te kete sukses duhet te jete krijuar me se
pari situata e nje krize te pergjithshme ( ndjenja e
pakenaqesise te perfshije shtresa te gjera te masave, te
bie autoriteti e forca e shtetit) dhe kjo shnderrohet ne
situate revolucionare. Kriza e shkaktuar nga humbja e
parave ne firmat piramidale, tulati shtetin dhe solli
trimerimin edhe te lumpenit !
Pavaresisht ne se kjo situate ishte ishte spontane apo e
mirerganizuar dhe e planifikuar me kujdes, do te ishte
miopi politike ne se PS nuk e shfytezonte situaten per
te kryer “ revolucionin e vonuar demokratik “ dhe te merrte
pushtetin nga “ malo-ket “. Dhe kete e menaxhoi me shume
sukses duke injektuar me “serum “ revolucio- onar edhe
qytetin tim p.sh. , megjithese fenomeni fajde nuk ishte
aq masiv si ne Vlore apo Lushnje. Filloi me aktin e pare
ne menyre komike . Nje grumbull njerezish, te ardhur
kryesisht nga fshatrat perreth, qellonin me gure here ne
xhamat e nderteses te Prefektures e Bashkise dhe here
vraponin per te qelluar Degen e Rendit. Akti i fundit u
mbyll ne menyre tragjike, ku u kryen veprime te
neveritshme: u tentua te digjen zyrat e Prefektures e
Bashkise, u dogj Dega e Rendit e institucione te tjera dhe
pastaj filloi rrenimi e plackitja, rrembenin cdo gje qe u
dilte perpara. U plackit plotesisht nje kopesht-cerdhe
femijesh ne qender, i sapo perfunduar, dhuruar nga nje
shoqate e huaj, nje tjeter ne lagjen Dobrove. Mezi shpetoi
vetura ndermarrjes ku punoja une, se ia kishin vene syrin
dy grupe rivale ( dhe drejtoheshin serbes : donin te
kompesonin “humbjen” ne firmat piramidale ! ) Kur situata
degjeneronte e po dilte nga kontrolli ( nuk futej shejtani
ne shishe ) dolen ne skene “komitetet e shpetimit
publik”, si organe te perkohshme drejtimi,( bicim
sovjetesh leniniste)
--A kishin dore ne keto trazira fqinjet ?
Perseri a priori po . Historikisht na jene gjetur “
gjithmone prane “ ne momentet me kritike, per te na futur
thiken me thelle ! Po ashtu historia tregon se shqiptaret
edhe se vete vazhdonin te ishin te pushtuar, ndihmuan
fqinjet qe ato te fitojne lirine, sidomos Greqine. Dhe
shperblimi i tyre ? Kur shqiptaret , pa ndihma e pa miq,
me perpjekje vigane u hodhen ne kryengritje te
pergjithshme, ne fillim ne Kosoven martire e qe e pasoi
Shkodra, Dibra, Vlora , Skrapari e gjithe Shqiperia,
fqinjet lidhen aleance te fshehte dhe filluan luften
ballkanike qe pushtuesi turk te zavendesohej me pushtuesit
e rinj, fqinjet tane ballkanike, qe ishin pushtues me te
eger , me gjaksore dhe shkombetarizues se i pari.Tashti
kur shqiptaret filluan luften” midis vedit” e u erdhi e
mira tek dera (edhe sikur mos te kishin kontribuar
drejtpersedrejti), pse te mos perfitonin per te zhvatur
territore te tjera (pse u ngrit flamuri grek ne Himaren e
te madhit Petro Marko? ) dhe per te shtuar hallka te tjera
varesie e privilegje te tjera te njeaneshme
--Mendoj se ndikuan ne keto ngjarje edhe gabimet e
qeverisjes te PD. Nuk iu dre-
jtua popullsise asnje thirrje qe te mos depozitonte
parate tek firmat e ndyshme. Jo vetem kaq. Disa persona qe
punonin ne fuksione te ndryshme ose paraqiteshin si
simpatizues te PD shfrytezuan situaten per te mbuluar
pervetesimrt eventuale apo per te siguruar perfitime te pa
ligjshme.
--Ne rebelimin e ndodhur kane peshen e vet edhe
aktivizimi i reminishencave te kaluara Jug – Veri dhe
shfaqja e ndjenjave primitive te nje krenarie po aq
primitive te”epersise”te Jugut ndaj Veriu ( Keto mund te
jene objekt i nje artikulli te vecante ).
Eshte per t’u habitur qe keto ndjenja kishin ekzistuar
edhe ne subkoshiencen e shkrimtarit e poetit te shquar
Dritero Agolli !
Agolli me ka terhequr vemendjen para disa dekadash per
informacionet e shumta qe permbanin reportazhet e tij te
botuara ne ZP (per Mirediten , psh )dhe per nje tregim te
botuar ne revisten YLLI, ku me sa mbaj mend, shtron per
zgjidhje nje problem delikat per kohen ( qe deshmon per
kurajo qytetare) : Stafeta e revolucionit a ka ra ne duar
te sigurta ? Brezi i ri a do ta coje perpara ? Besnikeria
varet nga menyra e veshjes ? Keto shqetesime mundontn nje
portier institucioni , ish punonjes sigurimi, dhe i
shkruan udheheqjes, pa permendur veprat e shumta letrare qe
ka krijuar .
Kur lexova vjershen e botuar tek ZP, me lindi dilema : Ky
eshte Driteroi qe kam perfytyruar apo nje Dritero tjeter qe
ne subkoshience i eshte gjalleruar sindroma e verioreve
.Detyra e intelektualit patriot eshte te shohi me larg,
aresyeja te munde pasionin, te percoje urtesi, te ndikoje
ne qetesimin e tensioneve cdhe jo t’i hedhe
zjarrit benzine Ne vjershen e botuar, qytetari Dritero
Agoll Devolliu, nepermjet figures te Ismail Qemalit , i
dergon ultimatum malokut Sali Berishe Tropojanit qe te
mos i trazoje djemte e tij vlonjate ! ( Nuk e besoj se
do t’i behej qejfi I. Qemalit kur patriotet e mikut te
tij besnik, Isa Boletinit , te etiketoheshin me epitete
percmuese!)
--Jo vetem keto por edhe faktore te tjere mund te kene
inflencuar ne revoltat ( apo me sakte ne revolucionin
demokratik te vonuar ). Por matja e peshes se secilit dhe
rradhitje e tyre sipas rendesise eshte veshtire te
behet . Kjo mund te ralizohet ne te ardhmen nga
sociologet, pasi te kene bere “rrefimin”, qe praktikon
feja e krishtere, protoganistet qe i sollen keto
mgjarje. Tashti per tashti mendoj si ish ministri
dibrano-labovit , i ndjeri Safet Zhulali, se ky eshte nje
problem qe s’do te ndricohet
ndonje here, sado komisione a grupe hetimore tip Ngjela
qe mund te ngrihem. Pra eshte nje problem i arkivuar.

Hajri H. Shehu - Peshkopi

Letër e hapur drejtuar Fortlumturisë së Tij Anastasious
Janulatous

Kryepeshkop i Kishës Autoqefale Ortodokse Shqiptare

I nderuar z. Anastasious Janulatos,

Hirësia Juaj,

Në emër të Partisë për Drejtësi dhe Integrim (PDI), parti
që synon të bëhet promotore e respketimit pa dallim të të
Drejtave Themelore te Njeriut dhe integrimit fillimisht
midis nesh dhe më tej të Rajonit tonë ne familjen e madhe
Europiane, pas tentativash të tjera publike, po Ju
shkruajmë këtë letër të hapur me qëllimin kryesor të një
dialogu të përbashkët për mundësinë e dhënies së
kontributit Tuaj të vlefshëm në respektimin e të Drejtave
Themelore të Njeriut për popullsinë Çame, qytetarët e së
cilës në një farë mënyre gjenden të harruar midis dy
shtetesh ku autoriteti Juaj është domethënës.

Në si drejtues të këtij organizmi politik Shqiptar në
dijeni të autoritetit Tuaj shumë planësh, dëshirojmë të
vëmë në dukje, se në dritë vështrimin integrues Europian që
Partia jonë e ka themelor në Programin e saj, Juve me
popullsinë Çame ju lidhin disa elemente, interesa
domethënëse historike, filozofike dhe fetare.

Fortlumturia Juaj ,

Ndërsa Ju kërkoni prej 14 vitesh të fitoni të Drejtën e
Shtetësisë Shqiptare që të plotësoni një detyrim statutor,
por edhe moral të Kishës që drejtoni në Shqipëri, atyre,
Çamëve, por edhe ne personalisht, në vitin 1953 na u hoq në
mënyrë kolektive të paprecedent Shtetësia Greke dhe askush
nuk reflekton akoma që kjo padrejtësi të drejtësohet;

Në anën tjetër ndërsa Fortlumturia Juaj, si Hieark i Lartë
i një Istitucioni Fetar në Shqipëri, gëzon Shtetësinë
Greke, popullsia Çame për shkak të besimit të tyre Musliman
u persekutua, vra dhe përzu me dhunë të paparë për vite me
rradhë nga shtëpitë dhe tokat e tyre në vendin e tyre të
origjinës dhe nga Ju personalisht vini dhe gëzoni të drejta
të plota dhe sigurisht autoritet të pamasë;

Hirësia Juaj,

Kur Ju si zëdhënës I Zotit të të gjthë vdekatarëve në tokë,
duke lënë mënjanë pozicionin Tuaj të Hiearkut Kishtar në
Shqipëri, u shfaqet në krye të inisiativës së shtetit Grek,
të cilin ne duam ta përcaktojmë parimisht të përbashkët si
për Ju edhe për Çamët, në reskpekt të të rënëve Grek të
luftës Italo - Greke të zhvilluar në territore Shqiptare
dhe drejtuat ceremoninë e mbajtur për këtë rast në Këlcyrë,
ne si Parti Politike Shqiptare, jo pa debate të brendëshme
të forta, e mbështetëm publikisht këtë inisiativë, por me
kusht që emancipimi I shfaqur prej nesh, të ndiqej dhe në
anën tjetër të kufirit, mundësisht edhe nga Juve
personalisht.

Ndërkohë, Shoqata Politike Atdhetare Çamëria e mbështetur
nga ne si Parti Politike Shqiptare organizuam më 25 Qershor
2006 një marshim të madh demokratik dhe emancipues, në
kufirin Shqiptaro – Grek me Çamërinë, për të sensibilizuar
nevojën edhe të respektimit të të parëve tanë në varrezat e
tyre në Greqi, por ndonëse në mijra, pjesëmarrësit ishin
shumë shtetas Shqiptarë jo Çam, Ju personalisht dhe
institucioni Juaj Kishtar mungoi!

Në fakt, aty erdhi vetëm opozitari i Juaj Kishtar i
Elbasanit, të cilin gjejmë rastin ta falenderojmë
publikisht, por njëkohësisht të themi se jemi përsëri në
pritje të reagimit Tuaj personal dhe domethënës.

Ne besojmë se një Zëdhënës i Zotit në tokë nuk duhet të
bëjë diferencime të tilla midis njerëzve të së Njëjtës
Perëndi, qofshin ata Shqiptarë apo Grekë, për më tepër që
në rastin në fjalë, çdo veprim publik është kryer në
Shqipëri ku edhe Ju përfaqësoni dhe drejtoni një istitucion
Kishtar fetar.

Fortlumturia Juaj,

Në një pronuncim publik Tuajin të ditëve të fundit, Ju
deklaronit se motoja Juaj në të gjitha veprimtaritë Tuaja
publike është filozofia Kristiane dhe ne, ndonëse në
shumicën tonë i përkasim një besimi tjetër, por duke qënë
të kombësisë Shqiptare e cila besojmë se është domethënëse
për rastin, duam të theksojmë se po të mbështeteni te kjo
filozofi, Ju duhet domosdoshmërisht të mbështesni
respektimin e të Drejtave Themelore të popullsisë Çame.

Vetë Çamët, sipas të gjitha pronuncimeve publike, kanë
ditur ta falin shtetin e tyre të origjinës (Greqinë) për
mëkatin e pafalshëm të vrasjeve më të padrejtë ndaj tyre që
duke përdorur pretekse absurde të bashkëpunimit me
pushtuesit të vetëm disa personave, ndëshkoi një popullsi
të tërë koletivisht!

Ata, pra Çamët dhe ne personalisht si qytetar Çamë,
kërkojmë vetëm të na rikthehen të gjitha mundësitë si të
gjithë shtetasve të tjerë Grek, në Standarte Europiane dhe
pa dallim feje, krahine dhe ideje.

Sigurisht, për të kontribuar së bashku për ekuilibrin
politik, ekonomik, kulturor dhe ndërfetar rajonal, Ne
përfitojmë nga rasti të kërkojmë publikisht dhënien e
shtetësisë Shqiptare për Ju, Fortlumturia Juaj, por po
publikisht kërkojmë nga Ju personalisht të bëni të njëjtën
gjë për ne, në shtetin tonë të përbashkët Greqinë.

Ne personalisht, por edhe të gjithë Çamët e Shqipërisë nuk
kërkojmë më shumë të drejta në Greqi, seç gëzon pakica
Greke në Shqipëri, Shtetësinë, të Drejtën e Pronës dhe
Gjuhës.

Ne besojmë se Ju duke folur me gjuhën shumë planëshe të
Njeriut të Zotit do të dini të mos bëni diferencime midis
nesh dhe atyre, pra Çamëve si pakicë në Greqi dhe Grekërve
si pakicë në Shqipëri.

Në pritje të përgjigjes Tuaj të shumëpritur,

Sinqerisht,

Tahir Muhedini, Kryetar I Partise Per Drejtesi dhe Integrim
(PDI)
Amos Dojaka, Sekretar I Pergjthshem I PDI
Galip Taho, Kryetar I Deges se PDI-se, Tiranë

Shënim i redaksisë së “Rimëkëmbjes”: Këtë tekst po e
botojmë duke u nisur nga mendimi se është shkruar për të
bërë ironi me Janullatosin. Përndryshe do të mëkatonim duke
shkelur mbi këshillën që ka lënë Sami Frashëri “më i
poshtri njeri është ai që kërkon mirësi nga një i poshtër”.